Auteur: leydenacademy

Een warme aanraking, een intieme vriendschap, gepassioneerde liefde en seksuele fantasieën vormen een belangrijk deel van ons emotioneel welzijn, ook op latere leeftijd. Deze elementen dragen namelijk bij aan goed ouder worden. Daarom organiseren we bijeenkomsten voor ouderen waar ervaringen en behoeften rondom seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd worden gedeeld. Vandaag, de Internationale Dag van Seksuele Gezondheid, staan we dan ook stil bij dit belangrijke aspect van het leven.

Wat is seksuele gezondheid?
Volgens de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) betekent seksuele gezondheid: “Een toestand van fysiek, emotioneel, mentaal en sociaal welzijn in relatie tot seksualiteit; het is niet louter de afwezigheid van ziekte, disfunctie of gebrek. Seksuele gezondheid vereist een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en seksuele relaties, en bovendien de mogelijkheid om plezierige en veilige seksuele ervaringen op te doen, vrij van dwang, discriminatie en geweld. Om seksuele gezondheid te bereiken en te behouden, moeten de seksuele rechten van alle personen worden gerespecteerd, beschermd en nageleefd.” Een hele mond vol dus, maar met de nadruk op drie belangrijke aspecten:

1. Seksuele gezondheid is niet alleen lichamelijk, maar omvat ook emotioneel, mentaal en sociaal welzijn.
2. Het gaat niet alleen om het wegnemen van risico’s en belemmeringen, maar ook om het recht op diverse seksuele ervaringen en ontdekkingen, vrij van stigma.
3. Een positieve benadering van seksualiteit vraagt om brede maatschappelijke acceptatie en ondersteuning.

“Staat er lichamelijk iets in de weg, dan hoor je van iedereen: joh, vraag je huisarts gewoon om Viagra.” – Deelnemer

Beperkte maatschappelijke beeldvorming
Bovenstaande componenten zijn essentieel voor iedereen. Toch ligt bij ouderen de nadruk op fysieke veranderingen door ziekte of veroudering en op seksuele functionaliteit. Onderzoek naar de seksualiteit van oudere volwassenen richt zich vaak te sterk op medische kwesties, maar juist de emotionele, mentale en sociale aspecten die bijdragen aan seksuele gezondheid zijn van groot belang. Daarnaast krijgen ouderen vaak te maken met beperkende stereotypen en negatieve maatschappelijke beeldvorming, die een nadelige invloed kunnen hebben op de beleving van seksualiteit. In plaats van ervaringen te delen en van elkaar te leren, houden ouderen door maatschappelijk stigma hun vragen en zorgen vaak voor zichzelf. Leyden Academy doet onderzoek naar seksualiteit en intimiteit onder ouderen en biedt ruimte om ervaringen en perspectieven te delen. Hiermee willen een diverser beeld geven dan de huidige beperkte maatschappelijke beeldvorming. Wil je meepraten over dit onderwerp? Ontzettend leuk! Mail onderzoek@leydenacademy.nl.

“Mijn moeder is met 80 nog verliefd geworden op een man, was duidelijk aan het flirten, en ik durfde toen niet te vragen: doen jullie het ook?” – Deelnemer

Lust op Leeftijd
Op grond van eerdere bevindingen hebben deelnemers ons geïnspireerd om een videoreeks te creëren, gemaakt door en voor oudere volwassenen in Nederland en België. Het doel is om onze kennis over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd te verbreden en het taboe rondom deze onderwerpen te doorbreken. Vragen als ‘Speelt seksualiteit op latere leeftijd nog een rol?’, ‘Is experimenteren met intieme relaties en seksuele beleving een onderdeel van goed ouder worden?’, ‘Welke kennis missen we over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd?’ en ‘Waarom praten we zo weinig over onze behoeften en over creatieve vormen van seksuele zelfexpressie?’ komen aan bod.
De videoreeks, getiteld ‘Lust op Leeftijd’ (LoL), wordt mede mogelijk gemaakt door het Erasmus⁺-programma en de Steunstichting Gezondheidszorg Voorschoten, en gerealiseerd in samenwerking met de Belgische schrijver en gerontoloog Els Messelis en de Nederlandse filmmaker Chiel Epskamp van Cut the Chase Media.

 

De 50-plusbeurs viert haar dertigjarig jubileum met een vernieuwde naam (Be!eef) en een frisse beleving vol entertainment, gezelligheid en inspiratie. Kom op 10, 11, 12 ,13 en/of 14 september ook naar de Jaarbeurs in Utrecht!

Laat je inspireren, leer iets nieuws en ontdek het brede aanbod aan interactieve workshops, creatieve sessies en informatieve lezingen. Zo zal prof. dr. David van Bodegom je verleiden tot een gezonde leefstijl, gaat Sonja Wendel in op uw leefomgeving onder de noemer ‘De toekomst begint nu’, krijgt u van dr. Josanne Huijg tips aangereikt die u geluk kunnen vergroten en zullen dr. Elen Bendien en Jana Kersies op het vitaliteitsplein de presentatie ‘Lust op leeftijd’ verzorgen (lees hieronder achtergrond). Geniet verder van optredens van iconen zoals Karin Bloemen, George Baker, Berget Lewis en Edsilia Rombley, en laat je verrassen door de verhalen van Humberto Tan en Marianne Timmer, en een exclusief interview met een gouden olympiër.

Woensdag 11 september, 14.20-14.50: Verleid jezelf tot een gezondere leefstijl, David van Bodegom
In het noorden van Ghana verrichte David onderzoek naar het effect van de omgeving op het verouderingsproces. Ghanese ouderen leven in opvallend goede gezondheid – zonder diabetes, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten – dankzij een omgeving met veel lichaamsbeweging, gezonde voeding, een sterk sociaal netwerk, een goede nachtrust en weinig stress. David heeft het tot zijn missie gemaakt om zijn bevindingen bij de Ghanese bevolking te vertalen naar interventies voor onze moderne omgeving. Hoewel hij is opgeleid als arts, heeft hij de spreekkamer verlaten in de overtuiging dat de publieke omgeving de sleutel is tot gezonde veroudering. Hij doet onderzoek hoe onze omgeving ons kan verleiden om in ons alledaagse gedrag onbewust gezondere keuzes te maken.

Vrijdag 13 september, 11.40-12.10: De toekomst begint nu, Sonja Wendel
Denk na over de plek die je ’thuis’ noemt in de komende jaren. We staan even stil bij je toekomst en duiken in vragen als: hoe wil ik eigenlijk wonen over een aantal jaren? Welke dromen en wensen heb je voor je toekomstige woonsituatie en woonomgeving. Hoe zie ik mijn toekomstige leefomgeving voor me en hoe wil ik samenleven? Visualiseer je ideale woonomgeving voor de toekomst: is het een plek van rust en comfort, of juist een bruisende plek met veel sociale interactie? Droom je van een strak stadsappartement, een warme woning vol familieleden en vrienden, of een rustige plek in de natuur? Zou je graag iets willen veranderen? Is duurzaamheid belangrijk, of hecht je waarde aan technologische innovaties die je leven gemakkelijker maken? Geef je verbeelding en creativiteit de ruimte.

Vrijdag 13 september, 13.00-13.30: Gelukkig ouder worden, Josanne Huijg
Nederland staat op plek 6 met een gemiddelde van 7.3 op de wereldranglijst van Geluk. Worden we gelukkiger of juist minder gelukkig als we ouder worden? Wist je dat als je je gelukkig voelt, je ook gezonder bent? Dat je minder kans hebt op ziekten en langer leeft? En dat eenzaamheid volgens onderzoekers zelfs dodelijker is dan roken of overgewicht? In deze bijeenkomst gaan we in op de bronnen voor welbevinden en gelukkig oud worden.

Vrijdag 13 september, 14.20-14.50:  Lust op leeftijd, Elena Bendien en Jana Kersies
Vergroot je kennis over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd. Laten we het gangbare taboe over dit onderwerp doorbreken. Levenservaring en levensloop vormen vaak de opvattingen over seksualiteit en intimiteit. In dit college komen vragen aan bod als ‘Speelt seksualiteit op latere leeftijd een rol?’, ‘Behoort het experimenteren met je intieme relaties en diverse vormen van seksueel genot tot het goed ouder worden?’, ‘Wat voor kennis missen we over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd?’ en ‘Waarom praten we zo weinig over onze behoeften en over diverse vormen van seksuele zelfexpressie en bevrijding?’.

In Nederland groeit het aantal 75-plussers van 1,3 miljoen naar 2,1 miljoen in 2040. De inzet van mantelzorgers en vrijwilligers is daarbij onmisbaar. In de afgelopen twee jaar hebben verschillende ouderenorganisaties uit Spanje, Slovenië en Nederland, actief in zorg en welzijn, samen lesmateriaal ontwikkeld. Dit materiaal is bedoeld voor coördinatoren van vrijwilligers (professionals en vrijwilligers) die met ouderen werken. Ben je ouderenwerker, (activiteiten)coördinator of vrijwilliger en op zoek naar praktische tips en voorbeeldvideo’s voor je werk met ouderen? Neem dan eens een kijkje op het nieuwe Community Care Worker-platform.

Waardevolle kennis van coördinatoren van vrijwilligers
Het Community Care Worker-platform is speciaal gericht op coördinatoren van vrijwilligers die een steeds grotere rol vervullen bij de ondersteuning van ouderenzorg. Het platform is ontstaan vanuit de gedachte dat in werken met ouderen veel waardevolle kennis en ervaringen ontstaan. Dit wordt vaak mondeling doorgegeven en gedeeld binnen een beperkte, lokale kring. Door de kennis en ervaringen om te vormen naar korte video’s en infographics en deze te delen via het platform, komen ze gratis beschikbaar voor een ieder die betrokken is bij ouderenwerk. Niet alleen leidt leren van andermans kennis en ervaringen tot meer inlevingsvermogen en empathie voor ouderen; het kan ook leiden tot het een beter begrip voor het proces van ouder worden. Bovendien doe je als bezoeker van het platform ideeën op over werken met ouderen uit Spanje, Slovenië en Nederland.

“Leuk en leerzaam om een kijkje in andermans keuken te nemen. We moeten blijven leren van elkaar! De inhoud sluit goed aan op de praktijk. Het biedt waardevolle kennis en vaardigheden voor mensen die met ouderen werken, (…) ik ben beter voorbereid als vrijwilliger”

Wat biedt het platform?
Op het platform staan vijf modules met hapklare brokjes lesmateriaal ter inspiratie en praktische ondersteuning:

1. De rol van de coördinator, met onder andere een infographic over de taken en vaardigheden van coördinatoren, een video over het matchen van vrijwilligers met ouderen, en een uitleg over non-verbale communicatie met ouderen.
2. Betrokkenheid van het netwerk.
3. Het bereiken van de doelgroep (ouderen), bijvoorbeeld video’s waarin stapsgewijs uitgelegd wordt hoe je een ontmoetingsplek voor ouderen kunt opzetten.
4. Wet- en regelgeving, met onder andere informatie over veiligheid van gegevens.
5. Vrijwilligersmanagement.

“Heel nuttig. Elke keer als ik een nieuwe vrijwilliger krijg, kan ik deze verwijzen naar het platform. Hiermee kan de vrijwilliger al voorbereid worden op verschillende zaken en meer sympathie opbrengen voor de ouderen bijvoorbeeld als het gaat om de situatie thuis, dementie, financiën, enz.” – coördinator van vrijwilligers

Doe je mee?
Coördinatoren in buurthuizen en zorg- en welzijnsorganisaties kunnen het platform gratis inzetten in hun dagelijkse werk met ouderen en (nieuwe) vrijwilligers. Bijvoorbeeld ter instructie en motivatie.
Wil je leren over werken met ouderen? Bezoek communitycareworker.eu en maak een gratis account aan.
Het platform zou verrijkt kunnen worden met lesmateriaal over thema’s zoals communicatieve vaardigheden voor vrijwilligers in hun werk met ouderen, conflictoplossing, digitale vaardigheden en emotionele weerbaarheid. Ben je een ouderenwerker en wil je zelf een best practice of kennis delen? Stuur je idee of informatie naar info@goudendagen.nl o.v.v. Community Care Worker.

Samenwerkende organisatie
Het platform is tot stand gekomen met behulp van financiering vanuit Erasmus+ Volwasseneneducatie en door ongeveer honderd ouderenwerkers getest. Leyden Academy werkt hierbij samen met:

• Stichting Gouden Dagen (projectleiding) in Nederland. Gouden Dagen werkt samen met een netwerk aan zorginstellingen en buurthuizen aan een betere kwaliteit van het leven voor ouderen. Het doel is om eenzaamheid te bestrijden en tegelijkertijd mensen bijeen te brengen.
• DEOS in Slovenië. DEOS biedt een breed scala aan diensten voor ouderen,  zoals: thuiszorg, hulp aan huis, dagopvang en dagactiviteiten. Dat doen ze met een team van ruim 800 medewerkers voor 1.400 ouderen.
• Zavod AS in Slovenië. Zavod is een non-profit organisatie (the Active Age Institute) dat zich richt op het organiseren van sociale welzijnsactiviteiten voor ouderen in Slovenië. Zoals het verbinden van vrijwilligers met ouderen om de eenzaamheid te verminderen.
• Fundacion Harena in Spanje. Fundacion Harena stimuleert begeleiding, zowel persoonlijk als telefonisch, culturele groepsuitjes en bewustwordingsactiviteiten, die een betrokken houding van burgers ten opzichte van alleenwonende ouderen bevorderen.
• Allyoucanlearn in Nederland. Dit is een e-learningplatform in zorg en welzijn.

We zijn op zoek naar een levenslustige oudere dame
Ieder jaar figureert een oudere dame of heer die vol in het leven staat als ‘het gezicht van Leyden Academy’. We streven hierbij naar een goede afspiegeling van de samenleving. Voor 2024-2025 zijn wij op zoek naar een oudere dame (vanaf ongeveer 75 jaar) die plezier en levenslust uitstraalt. Bent u het nieuwe gezicht van Leyden Academy? Mail voor 23 september 2024 uw rechtenvrije portretfoto(’s), met een korte beschrijving naar Erik de Jong: jong@leydenacademy.nl. Vervolgens zal de directie van Leyden Academy het winnende portret kiezen.

Ons gezicht van 2023-2024
Van 11 november 2023 tot 11 november 2024 siert het portret van de 77-jarige Aad van der Linden onze website, sociale media-accounts en diverse communicatiemiddelen. Aads levensverhaal is er een van vallen en opstaan, en getuigt van veerkracht. Meer over Aad kunt u hier lezen of beluisteren op de podcast nr. 4 van de serie Toen & Nu, die in opdracht van het Jo Visser fonds is gemaakt.

De portretfoto’s 2011 en 2012 zijn gemaakt door Marc de Haan en alle overige foto’s door Henk Aschman.

• Kennis over goed ouder worden
• Kennis over de invloed van werk en pensioen op goed ouder worden
• Inzicht in behoeften en verlangens rondom hun eigen pensionering
• Inzicht in de ervaringen van ander onderwijspersoneel met hun pensionering
• Handvatten om met de voorbereiding op goed ouder worden en pensioen aan de slag te gaan

Binnenkort meer over wanneer deze cursus start.

Praten we genoeg over seks(ualiteit)? Dat is de titel van de inspirerende podcast die verbonden is met het onderzoek van Elena Bendien en Jana Kerssies van Leyden Academy over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd. In het onderzoek, dat inmiddels al ruim een jaar loopt, wordt het antwoord gezocht op de vele vragen die er op dat gebied nog bestaan.
Praten we voldoende over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd? Waarom is het belangrijk om hier in gesprek over te gaan? Met elkaar, met ouderen, maar ook met de jongere generaties?  Welke kennis missen we nog? Welke vormen van gespreksvoering kunnen helpen om dit best gevoelige onderwerp aan de orde te stellen? En zo verder.

Geen grenzen
Een van de belangrijkste bevindingen en boodschappen van de podest en het onderzoek is dit: er zijn geen leeftijd-, geslacht-, gender-, geloof- of cultuur gerelateerde grenzen of regels die het genot van een gepassioneerde liefde, een tedere vriendschap of een intiem samenzijn kunnen stopzetten. De diversiteit van deze ervaringen onder oudere volwassenen is enorm.
Door middel van dit gesprek en het huidige onderzoek wordt ruimte gemaakt voor wat er al is maar vooral ook voor wat er nog kan ontstaan. Het is een inspirerende en soms ook positief confronterende podcast die je op allerlei verschillende manieren kunt beluisteren. Zowel tijdens je lunchwandeling als vanuit een luie stoel tijdens je zomervakantie.

Marianne Aal, ambassadeur voor Proudies, gaat in gesprek met sociaal en cultureel gerontoloog en senior onderzoeker van Leyden Academy Elena Bendien, over seksualiteit op latere leeftijd als taboeonderwerp. Proudies is een organisatie die de vastgeroeste en neerbuigende beeldvorming over ouderen aan de kaak stelt. Dit doen de onderzoekers en docenten van Leyden Academy on Vitality and Ageing eveneens, door middel van hun onderzoek, onderwijs en maatschappelijke acties. Leergierig, met respect voor de ander en vaak ook met grote bewondering.

Beluister de podcast hier.

Marc Vlemmix Dans is een dansgezelschap ontwikkeld voor en door mensen met neurodegeneratieve ziekten, zoals Parkinson en Multiple Sclerose. Om de effecten van dansen en het co-creëren van dans voor deze specifieke groep dansers beter te begrijpen, verrichten we van januari 2023 tot oktober 2024 participatief onderzoek. Met het onderzoek willen we tevens verkennen hoe deelname bijdraagt aan een dieper gevoel van verbondenheid en een inclusiever dansveld.

Van bevinding naar dans
Naast het schrijven van een artikel over de bevindingen, zullen deze ook worden vertaald in een dansduet, ontwikkeld samen met Marc Vlemmix. Deze op kunst gebaseerde aanpak zal helpen bij het ontwikkelen van inzicht in de werkingsprincipes voor het verspreiden van bevindingen via dans. Zowel het proces als de dansvoorstelling zelf zullen de basis vormen voor het delen van deze belichaamde kennis, zowel live alsook via video. Hiermee hopen we bij te dragen aan inzichten in en kennis over deze manier van werken in artistiek onderzoek.

“Ik heb stappen gezet in meer durven, om mijzelf te omarmen en te laten zien. Ik ga voorbij de vorm en kom bij een nieuwe laag in mijzelf.” – Marc Vlemmix, danser en oprichter Marc Vlemmix Dance

Alter-Art Festival
Gedurende het Alter-Art Festival in juli in Pergola, Italië hebben we ons een week lang ondergedompeld in onderzoek, dans en andere kunstvormen. Hierbij werkten we samen met een Italiaanse choreograaf en met verschillende kunstenaars die actief zijn op het gebied van inclusie en gemeenschap. We hebben het uiten van onderzoeksbevindingen via dans verder ontplooid en de bouwstenen voor een dansvoorstelling neergezet.

Wil je meer weten over dit onderzoek? Neem dan contact op met Tamar Shahinian of Marc Vlemmix Dance.