Op ontdekkingstocht vanuit het ‘Tussenland’

Op ontdekkingstocht vanuit het ‘Tussenland’

Alumnilezing Pauline Meurs over verouderen stemt tot nadenken
In een indrukwekkende alumnilezing nam Pauline Meurs vrijdag 22 november de oud-deelnemers aan de executive leergang van Leyden Academy mee in haar persoonlijke ontdekkingstocht van het ouder worden. De sociologe, emeritus-hoogleraar Bestuur van de Gezondheidszorg en voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, maakte de aanwezigen bekend met het fenomeen ‘Tussenland’. Het gebied waar je je bijvoorbeeld bevindt als je na een leven lang gewerkt te hebben met pensioen gaat.

“De oudere is altijd die ander. Tot je het opeens zelf bent. Het overkwam mij ook. Ik moest mijn pas inleveren bij de universiteit. Tegelijk met mijn bibliotheekkaart want kennelijk lees je na je pensioen niet meer… Ik stelde mezelf de vraag wie ik eigenlijk was, maar nog veel meer wie ik eigenlijk ben. Na een ietwat verwarrende periode heb ik ervoor gekozen om in dat Tussenland in beweging te komen en op ontdekkingsreis te gaan. Dat voelt misschien wat onzeker, maar juist als je gebruik maakt van die scharrelruimte in de tijd ontstaan er nieuwe kansen.” Meurs benadrukte daarbij dat de periode tussen het oude en het nieuwe ongemakkelijk kan voelen. Maar dat het in de branding, tussen het strand en de zee, wel het meest bruisend is. “Daar speelt het echte leven zich af! En als je ervoor zorgt dat je geen speelbal wordt van de golven geeft het veel voldoening om daar te staan!”

Identiteit kwijt
Ze ervaart dat als je ouder wordt dat Tussenland heel belangrijk is. “Als je ‘opeens’ tot de ouderen behoort ben je meteen een stuk van je eigen identiteit kwijt. Je bent ondergedompeld in een groep die door sommigen als nutteloos wordt gezien of als een kostenpost. Maar waar de mensen aan voorbijgaan, is dat het geen homogene groep is maar één met een hele grote diversiteit. En dat het Tussenland dus voor iedereen anders is.”

Meurs prijst zich gelukkig met het feit dat zij tot de groep behoort voor wie het dubbeltje frequent de goede kant is opgevallen. “Ik werk nog steeds op een hoog niveau, ben daarnaast een nieuwe carrière gestart als styliste, heb een hond in huis gehaald en beschik over een rijk sociaal leven. Dat is een grote groep niet gegund. Dat maakt hun Tussenland ingewikkeld. Als voor jou het dubbeltje de verkeerde kant is opgevallen is het allemaal niet zo eenvoudig en licht. En dan moeten we ons afvragen of het credo in de ouderenzorg, waarin iedereen zo lang mogelijk thuis moet blijven wonen, realistisch en wenselijk is. Want wat is dan je thuis? En hoe kunnen de mensen in die omgeving een fijn leven hebben als je alleen maar te maken hebt gehad met een opstapeling van pech?”

Afbouw sociale zekerheid
De afbouw van de sociale zekerheid is in haar ogen daarbij desastreus. Ik maak me dan ook ernstige zorgen over de tweedeling die in ons land manifest is. “Waarom heb ík eigenlijk AOW? Ik heb het niet nodig met mijn pensioen terwijl het voor andere mensen hun hele inkomen is. Maak dat inkomensafhankelijk of bedenk andere zaken waardoor er een eerlijkere verdeling komt.”

Nu ze vanuit Tussenland weer volop op reis is, geniet ze volop. “Eigenlijk is verouderen een parodie op het leven. Een parodie waarbij je jezelf steeds weer opnieuw moet uitvinden. Dat geldt trouwens niet alleen bij je pensioen maar ook op veel andere momenten. Misschien goed als we als ouderen de jeugd daarin meenemen zodat zij niet pas op hun 67e het Tussenland ervaren maar al veel eerder. Het even stil durven staan, kan je namelijk ongelooflijk veel brengen. Al blijkt het in de praktijk ook heel hard werken.”

Klik hier als je meer wil weten over de executive leergang in 2025.

Eveline van de Putte ontvangt Jo Visser Award 2024

Eveline van de Putte ontvangt Jo Visser Award 2024

Schrijfster, fotograaf en trainer Eveline van de Putte heeft de Jo Visser Award 2024 ontvangen. Veel van haar werk richt zich op mensenrechten en empowerment. Ze gebruikt kunst als een middel om taboes te doorbreken en onbekende groepen stem en gezicht te geven. Zo heeft ze een bijdrage geleverd aan de zichtbaarheid en rechten van LHBTIQ+-personen, met name in het onderwijs en welzijn.

Eén van haar initiatieven, Tour d’Amour, een interactieve voorstelling in verpleeghuizen en wijkcentra, opent het gesprek met roze ouderen en is al 10 jaar lang een groot succes. Haar werk en haar inzet voor een inclusieve samenleving maken haar tot een belangrijk rolmodel voor velen.

De ceremonie vond op 21 november plaats in de Centrale Bibliotheek van Den Haag, tijdens het symposium over LHBTIQ+-vriendelijk onderwijs en welzijn. Dit evenement bracht experts, beleidsmakers en andere betrokkenen samen om de voortgang en uitdagingen op het gebied van inclusiviteit en welzijn voor LHBTIQ+-personen te bespreken. Inspirerende bijdragen waren onder andere van Siela Ardjosemito-Jethoe over inclusie en intersectionaliteit, Lucas Oldenburger over inclusiviteit en representatie in het onderwijs en dr. Suzanne van der Beek over de geschiedenis van queer jeugdboeken in Nederland. Het programma werd gehost door Stefano Frans, met muziek van Guus Westdorp.

Tijdens het symposium werd ook het nieuwe boek van Van de Putte, Een zwaluw in de kamer. Queer verhalen die je omarmen, gelanceerd. Het prachtig geïllustreerde boek bestaat uit twintig heel verschillende, op zichzelf staande verhalen. De verhalen normaliseren en integreren veel aspecten van seksuele- en genderdiversiteit in alledaagse gebeurtenissen.

De award, die voor de dertiende keer werd uitgereikt, is bedoeld om het gedachtegoed van Jo Visser te eren en vernieuwende projecten aan te jagen. Van de Putte ontving de prijs, bestaande uit een bronzen beeld en een geldbedrag van 5000 euro, uit handen van de voorzitter van het fonds, Jenneke van Pijpen.

Helende kunst? De waarde van kunst voor patiënten in het ziekenhuis.

Helende kunst? De waarde van kunst voor patiënten in het ziekenhuis.

Kunst in het ziekenhuis kan een krachtig middel zijn om patiënten en hun naasten te ondersteunen tijdens een moeilijke periode. Het kan gedachten en gevoelens in beweging brengen en zo bijdragen aan het welzijn van de patiënt. Maar wat doet kunst nu precies voor degenen die ermee in het ziekenhuis in aanraking komen?

Actief kunstbeleid
Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft in de afgelopen dertig jaar een gerenommeerde kunstcollectie opgebouwd. Dagelijks ervaren medewerkers, bezoekers, patiënten en studenten deze unieke collectie in de gangen, trappenhuizen, poliklinieken en verpleegafdelingen van het LUMC. Met het idee dat kunst zou kunnen bijdragen aan het creëren van een welkome omgeving en het doorbreken van de klinische sfeer. Naast de collectie zijn wisselende, laagdrempelige tentoonstellingen te zien in Galerie LUMC.

De waarde van kunstbeleving
Uit eerder onderzoek is gebleken dat kunstwerken zowel de geestelijke als lichamelijke gezondheid positief kunnen beïnvloeden, bijvoorbeeld bij het omgaan met of behandelen van een ziekte. Toch is zelden gevraagd naar de ervaringen van de patiënt en naasten zelf. Daarom staat in het onderzoek van Leyden Academy en het LUMC juist hun kunstbeleving centraal. Wat voegt kunst toe? Welke waarde heeft het voor hen? De uitkomsten van dit onderzoek geven inzichten die bij het toekomstig kunstbeleid kunnen worden ingezet.

Aanpak van het onderzoek
Om de ervaringen van patiënten en naasten in kaart te brengen, zijn verschillende methoden ingezet:

  • Verspreiding van vragenlijsten (waarvan er 93 zijn ingevuld) in de galerie en wachtkamers van poliklinieken in het LUMC.
  • Korte interviews met wachtende, zittende en lopende mensen in het ziekenhuis (28 interviews).
  • Diepte-interviews met patiënten en naasten die zich hadden aangemeld via de vragenlijsten (18 interviews met mannen en vrouwen tussen 30-80 jaar).
  • Een creatieve feedbacksessie met geïnterviewde patiënten en naasten om betekenissen en samenhang te verkennen en verbeelden in kleur, gedicht, collages, tekst, tekeningen etc. (10 deelnemers).

“Kunst leidt me af en het is ook een tijdverdrijf, maar daarnaast is het ook confronterend. Bijvoorbeeld het beeld van de handen die elkaar vasthouden waarvan een hand van een jong iemand is en de andere hand van een ouder iemand. Ik zit er qua leeftijd tussen maar ik twijfel of ik die leeftijd van die oudere hand met arm wel zal halen met mijn ziekte.”

Belangrijkste bevindingen
Het onderzoek toont dat beeldende kunst in het ziekenhuis een beweging van gedachten en gevoelens op gang brengt bij mensen. Heel duidelijk kwamen daarbij zes verschillende betekenissen naar voren die met elkaar samenhangen en door elkaar heen kunnen worden beleefd.

  1. Afleiding: Kunst biedt afleiding van lange wachttijden, spanning voor een uitslag of behandeling en gepieker. Het prikkelt de verbeelding en fantasie, waardoor er minder stress wordt ervaren. “Ik ben er dan even uit, even weg van mijn zorgen over mijn ziekte en lichaam en vragen als ‘wat moet ik nou toch straks?’”
  2. Emoties: Kunstwerken kunnen bestaande emoties versterken (verdriet, angst), maar roepen meestal juist andere ‘lichte en verrassende’ emoties op (troost, blijdschap, verrassing). “De kunst in een ziekenhuis geeft me positiviteit en lichtheid, en dat maakt me vaak blij.”
  3. Verbinding: Kunst creëert verbinding met de buitenwereld en samen kijken naar een werk geeft een gevoel van onderlinge verbondenheid. “Er is door die kunstenaar met heel veel toewijding aan gewerkt… dat zie en voel je dan ook, die menselijke connectie.”
  4. Herkenning: Kunst brengt een menselijke, huiselijke sfeer als tegenwicht in de ‘steriele’ ziekenhuisomgeving. Herkenning in een kunstwerk geeft een gevoel van vertrouwdheid. “Kunstwerken geven iets persoonlijks aan de saaie en doodse gangen.”
  5. Mens voelen: Naast het ziek zijn worden door kunst even andere aspecten van ‘mens zijn’ opgeroepen. “Kunst in het ziekenhuis geeft mij een gevoel dat ik weer een ‘heel mens’ ben en niet alleen maar een ziek lichaamsdeel.”
  6. Houvast: Kunstwerken kunnen dienen als houvast en ankerpunt bij het zoeken naar je bestemming in het grote, anonieme ziekenhuisgebouw. “Het is akelig dat je daar moet liggen, maar het geeft ook iets vertrouwds dat datzelfde schilderij van de vorige keer er dan nog steeds hangt.”

De kunstbeleving hangt af van drie invalshoeken: het ziekenhuis als gebouw en zijn zorgfunctie, de beeldende kunst zelf en de persoon die ernaar kijkt.

Conclusie
Hoewel kunst geen botbreuk heelt of ziekte geneest, kan het patiënten en naasten wel raken en hen zich weer meer een heel mens laten voelen in plaats van slechts een ziek lichaamsdeel. Daarnaast blijkt dat kunst in het ziekenhuis de fantasie en verbeelding kan prikkelen, en kan zorgen voor een prettigere, meer ontspannen omgeving waarin mensen zich wat fijner of minder gestrest voelen. Patiënten en naasten uitten ook wensen, zoals meer interactieve kunst, kunsttijdschriften in wachtkamers, muziekmogelijkheden en kunst aan de muur op verpleegafdelingen. En laten we de kamers van de patiënten zelf niet vergeten. Die kunnen worden verrijkt met zelfgemaakte of meegebrachte kunstuitingen.

Over het team en het onderzoek
Het onderzoek naar de waarde van kunst in het ziekenhuis is mogelijk gemaakt en uitgevoerd door het LUMC en Leyden Academy on Vitality and Ageing, en is uitgevoerd door Truus Teunissen, Annette Hendrikx, Zohra Bourik, Barbara Groot, Paul Lindhout, Tineke Abma en Sandrine van Noort. Deze publieksversie is een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek, waarvan de resultaten binnenkort in het internationale tijdschrift Arts & Health zullen worden gepubliceerd. Wil je meer informatie over het onderzoek? Neem dan contact op met Truus Teunissen.

 

In de media

12 november 2024: In radioshow De Ochtend van NPO Klassiek wordt hoogleraar Tineke Abma geïnterviewd over het project.
16 november 2024: Artikel in het Leidsch Dagblad met de titel ‘Kunst goed voor gezondheid’.

 

 

Leyden Academy presenteert haar nieuwe ‘gezicht’: Marijke uit Oegstgeest

Leyden Academy presenteert haar nieuwe ‘gezicht’: Marijke uit Oegstgeest

Op 11 november bestaat Leyden Academy zestien jaar. Ieder jaar onthullen we op onze verjaardag een nieuw ‘gezicht’ dat een jaar lang onze website, sociale media-accounts en diverse communicatiemiddelen siert. Voor dit jaar stellen we met veel plezier Marijke Elshof aan u voor. Marijke is 91 jaar en woont tot haar groot geluk zelfstandig in Oegstgeest.

Liefde voor het leven en haar omgeving
Marijke groeide op in de Kempenaarstraat in Oegstgeest als kind van wijnhandela-ren en kreeg een geborgen jeugd met haar vier zussen. Ze trouwde jong, kreeg vijf kinderen, waaronder een tweeling, en is inmiddels oma van elf kleinkinderen en zes achterkleinkinderen. Haar leven stond lang in het teken van haar gezin, maar zodra de kinderen groter waren, stortte ze zich op vrijwilligerswerk en banen waarin ze mensen kon helpen. Ze gaf lezingen voor de Nederlandse Brandwonden-stichting, werkte in een antroposofische huisartsenpraktijk en deed onderzoeksin-terviews.

Optimisme en zelfredzaamheid
Na een scheiding, die volgde op 32 jaar huwelijk, bouwde Marijke een zelfstandig leven op en ontdekte nieuwe kanten van zichzelf. “Ik werd iemand die voor zichzelf moest zorgen, en dat is me goed afgegaan. Het leven bracht uitdagingen, maar ik ben gezegend met een goede gezondheid en een optimistisch karakter.” Ze is nog altijd vol levenslust, geniet van haar drukke agenda en de mogelijkheden om actief en betrokken te blijven.

De kracht van verbinding
Marijke waardeert de samenhang in het dorp waar ze woont. “De verbondenheid in Oegstgeest is groot en er wordt ontzettend veel georganiseerd: filmvertoningen, eetgroepen, lezingen, beweegactiviteiten. Daardoor heb ik een druk sociaal leven en ben ik nooit alleen. In mijn vrije tijd sport ik twee keer per week bij de Vitality Club, waar ik de oudste deelnemer ben. En ook WordFeud is niet meer uit mijn leven weg te denken.” Haar zicht laat haar in het donker in de steek, maar haar optimisme is onverstoorbaar. “Het ouder worden brengt uitdagingen, maar ook zoveel mooie ervaringen. Ik pak de kansen die er zijn en dat is precies hoe ik het wil.”

De foto is gemaakt door fotograaf Henk Aschman. 

Maak ook kennis met onze eerdere ‘gezichten’, Aad (2024), Afifa (2023)Theo (2022),  Margaretha (2021)Loek (2020)Leonie (2019)Hans (2018) en Jannie (2017).

Op zoek naar verbinding: Succesvol ouder worden in een digitaliserende samenleving

Op zoek naar verbinding: Succesvol ouder worden in een digitaliserende samenleving

Gisteren verdedigde oud-collega dr. Marije Blok haar proefschrift ‘𝘚𝘦𝘢𝘳𝘤𝘩𝘪𝘯𝘨 𝘧𝘰𝘳 𝘊𝘰𝘯𝘯𝘦𝘤𝘵𝘪𝘰𝘯: 𝘴𝘶𝘤𝘤𝘦s𝘴𝘧𝘶𝘭 𝘈𝘨𝘦𝘪𝘯𝘨 𝘪𝘯 𝘢 𝘋𝘪𝘨𝘪𝘵𝘢𝘭𝘪𝘴𝘪𝘯𝘨 𝘚𝘰𝘤𝘪𝘦𝘵𝘺’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Het gebruik van digitale toepassingen is steeds meer door ons dagelijks leven heen verweven, ook bij ouderen. Maar wat vinden zij belangrijk? Tijdens een voorafgaande miniconferentie ging Marije hierover in gesprek met experts van Alliantie Digitaal Samenleven, het Ouderenfonds, KPN Health en Laurens.

Marije heeft een passie voor vraagstukken op het gebied van participatie en (digitale) inclusie van ouderen. In de afgelopen jaren deed ze dan ook promotieonderzoek naar wanneer ouderen ICT gebruiken en wat dit betekent voor hun sociaal en emotioneel welbevinden. Naar aanleiding van haar onderzoek geeft Marije praktische toepassingen van haar onderzoeksresultaten, waaronder:

  • Ontdek waar iemand goed in is én wat juist lastig is. Misschien gaat typen bijvoorbeeld beter dan praten? Daar kan technologie bij helpen. Het betekent veel voor een gevoel van grip.
  • Onderdeel zijn van een WhatsApp-groep, samen digitale foto’s kijken, of meeluisteren met de telefoon op de speaker betekent vaak al veel voor een gevoel van regie en meedoen. Een actieve eigen rol is niet perse nodig.
  • Een oude hit op YouTube, een dierbare plek via Google Streetview, die brommer uit de jaren ’50: verras ouderen met wat er online te vinden is.
  • Zoek online naar inspiratie voor een activiteit om vervolgens offline uit te voeren. Denk aan een creatieve activiteit op Pinterest, een recept om te koken of het zoeken van een uitje.

Symposium ‘Vrouwen, werk en pensioen: Motivaties en ambities in transitie’

Symposium ‘Vrouwen, werk en pensioen: Motivaties en ambities in transitie’

In 2023 heeft Leyden Academy een pilotstudie uitgevoerd om de ervaringen van vrouwen in Nederland tijdens de transitie van werk naar pensioen in kaart te brengen. Sinds de jaren zestig kunnen Nederlandse vrouwen zelfstandig kiezen of ze deelnemen aan de arbeidsmarkt. Ondanks dat steeds meer vrouwen een carrière hebben opgebouwd, is er weinig bekend over hoe vrouwen deze overgang ervaren, hun gevoelens over het blijven werken, en wat dit betekent voor hun welzijn en gezondheid.  

Wist u dat vrouwen ongeveer de helft van de Nederlandse beroepsbevolking uitmaken? Ondanks deze significante bijdrage heeft onderzoek zich voornamelijk gericht op hun werkzame jaren, met weinig aandacht voor de fase tussen betaald werk en pensionering. De bestaande studies die deze overgang wel onderzoeken, concentreren zich vaak alleen op de financiële consequenties van (vroege) pensionering. 

Betekenis
Hierdoor blijven veel vragen onbeantwoord over hoe Nederlandse vrouwen betekenis geven aan hun leven na pensionering, hun welzijn, wensen en ambities, en de verschillen tussen mannen en vrouwen in deze fase. De overgang van werk naar pensioen kan aanzienlijke veranderingen met zich meebrengen, maar biedt ook nieuwe kansen voor persoonlijke ontwikkeling en (on)betaald werk.  Daarom heeft Leyden Academy de wensen en drijfveren van de vrouwen die deelnamen aan dit onderzoek in kaart gebracht. 

Dit onderzoek biedt waardevolle inzichten in hun ambities en behoeften en sluit aan bij onze missie om bij te dragen aan een vitaal, zinvol en maatschappelijk betrokken leven. Het doel was om beter inzicht te krijgen in de wensen en ambities van vrouwen in deze levensfase, evenals hun motivatie voor verschillende vormen van verdere participatie in de maatschappij.

Staande ovatie voor Truth=Dare

Staande ovatie voor Truth=Dare

Onderzoeker Tamar Shahinian brengt vanuit Leyden Academy de werelden van dans en wetenschap samen. Samen met de dansers van Marc Vlemmix Dance verzorgde ze donderdagavond 17 oktober in Luxor Rotterdam een indrukwekkende dansvoorstelling waar nog lang over nagepraat zal worden. In een met 600 toeschouwers vrijwel volgepakt Luxor theater in Rotterdam kreeg de voorstelling Truth=Dare een staande ovatie van het publiek dat zichtbaar ontroerd en geraakt was.

De in twee delen opgesplitste dansvoorstelling was voor de pauze al indrukwekkend met een podium vol dansers die ondanks of misschien juist wel dank zij hun vanwege ziekte aangetaste en aangepaste motoriek elke een eigen verhaal vertelden. Met het duet van twee krachtige dames in een rolstoel als een emotioneel scharnierpunt.

Bekijk hier het fragment van EenVandaag

Verbindend
Na de pauze waren het Tamar Shahinian en Marc Vlemmix zelf die de toeschouwers meenamen in de kracht van dans; verrassend en verbindend. Zij gaven voorafgaande aan de voorstelling aan wat de achtergrond is van Truth=Dare. “De waarheid onder ogen komen vraagt moed. De waarheid tonen aan de wereld is te zien als een politieke daad die bijdraagt ​​aan een gevoel van verbondenheid en collectieve empowerment. Als je de waarheid onder ogen ziet kun je hem pas omarmen. Truth=Dare!”

De voorstelling maakt deel uit van haar onderzoek. Tineke Abma, recent benoemd tot bijzonder hoogleraar Kunst en Zorg aan de Erasmus Universiteit benadrukte in het voorgesprek het belang van de inzet van kunst in de zorg. “Je ziet, je voelt en je proeft in deze voorstelling wat creativiteit en cultuur mensen kan brengen. En dan is het raar dat bijvoorbeeld alleen Friesland verzekeringen dans voor mensen met parkinson vergoedt. Ik roep alle verzekeraars op om datzelfde te doen.”

Het is niet wat je overkomt dat belangrijk is, maar wat je er mee doet! – Marc Vlemmix, danser

Het doel van de studie is om te kijken wat dans kan betekenen voor mensen met een neurodegeneratieve aandoening. “Dans is van ons allemaal, en niet alleen voorbehouden aan perfecte danslichamen. De Nederlandse danswereld wil mede daarom diverser en inclusiever worden.”

 

Videoregistraties

Inleidend gesprek met prof. dr. Tineke Abma en Tamar Shahinian van Leyden Academy:

Optreden (BE)loning:

Samenwerking met Boom Uitgevers

Samenwerking met Boom Uitgevers

Ouderen die laaggeletterd zijn lopen tegen allerlei problemen aan: ze hebben meer moeite om een gezond leven te leiden, vinden het ingewikkeld om te navigeren in de digitale wereld en hebben vaker dementie dan niet-laaggeletterde ouderen. Zo kunnen ze veel moeite ondervinden met stress, financiële zorgen en gezondheidsproblemen.

De cursus Met plezier gezonder oud! (ontwikkeld in een Europees project) volgt het principe van betekenisvol spel: vaardigheden worden spelenderwijs aangeleerd. Dit gebeurt niet passief, zoals in een traditionele cursus, maar actief: ouderen nemen deel aan de activiteit, ze wisselen ervaringen uit en leren zo van elkaar. Gezelligheid en plezier staan voorop! De kern van de cursus is een verzameling speelkaarten die op verschillende manieren gebruikt kunnen worden. Door gesprekken met de doelgroep hebben de makers van het spel vijf thema’s geselecteerd: digitaal, het ouder wordende lichaam, voeding, welbevinden en pensioen.

Samenwerking met Boom Uitgevers
Sinds najaar 2024 zijn de cursusmaterialen en mini-training voor professionals/vrijwilligers gratis beschikbaar via Boom NT1 (onderdeel van Boom uitgevers), marktleider en specialist in het ontwikkelen en uitgeven van lesmateriaal Nederlands als tweede taal (NT2) en inburgering in Nederland. Ze verzorgen de marketing en distributie van de materialen.

Domino-Effect wint Appeltje van Oranje 2024

Domino-Effect wint Appeltje van Oranje 2024

Het Domino-Effect, een initiatief van Stichting Al-Amal en Leyden Academy on Vitality and Ageing, om eenzaamheid onder vrouwen met een migratieachtergrond te verminderen, heeft op 3 oktober een Appeltje van Oranje gewonnen. De belangrijke prijs, een kunstwerk en een geldbedrag van € 25.000 euro, werd gisteren aan Stichting Al-Amal (vert.: De hoop) uitgereikt door koningin  Màxima.

De jury was unaniem vol lof over het initiatief. De juryvoorzitter benadrukte het sneeuwbaleffect dat in één wijk begonnen is maar inmiddels al veel groter is. En dat juist in een groep (vrouwen met een migratieachtergrond) die vaak moeilijk te bereiken is. ‘Het mooie is dat deze groep niet alleen bereikt wordt maar ook zelf in beweging komt in de strijd tegen eenzaamheid. Een heel mooi initiatief dat meer dan verdiend een appeltje wint.’

Breed probleem

De Appeltjes van Oranje 2024 zetten initiatieven die eenzaamheid bestrijden in de spotlight. Eenzaamheid is een breed sociaal probleem, vooral onder mensen met een migratieachtergrond, waardoor mensen de verbinding met zichzelf en de samenleving dreigen te verliezen. Veel bewoners hebben ook te kampen met werkloosheid en psychosociale klachten, wat kan leiden tot een verminderde formele en informele participatie in de samenleving.

Het Domino-Effect is een programma waarin vrouwen met een migratieachtergrond vanuit een vaak kwetsbare situatie persoonlijk zijn gegroeid en niet meer of verminderd eenzaam zijn. Zij zijn vanuit het project nu zelf actief als vrijwilliger om andere vrouwen met een migratieachtergrond te helpen om eenzaamheid te verminderen. Het initiatief is zeer urgent omdat oudere migranten die buiten Europa zijn geboren zich vaker en sterker eenzaam voelen. En dat terwijl er in Nederland weinig initiatieven zijn die zich op deze doelgroep richten.

Vooral onder vrouwen met een migratieachtergrond, die een grote afstand tot het maatschappelijk leven hebben, blijkt een verhoogd risico op isolement en depressie. Zij slagen er vaak niet in op eigen kracht hun weg in de samenleving te vinden. Dit is de missie van Stichting Al-Amal die zich inzet voor het welzijn van vrouwen in kwetsbare omstandigheden en hun participatie aan het maatschappelijk leven. Het Domino-Effect is uniek en vernieuwend omdat het de doelgroep actief betrekt en daarmee voor een duurzame toekomst zorgt. De naam van het initiatief spreekt voor zich: een groeiend aantal mensen wordt bereikt en ondersteund, terwijl steeds meer vrijwilligers worden getraind.

Deze vrijwilligers doen niet alleen dienst als steunpilaren voor diegenen die eenzaamheid ervaren maar ontwikkelen voortdurend ook hun eigen vaardigheden en talenten. “Uiteindelijk streven we naar een minder eenzaam leven op lange termijn voor zowel vrijwilligers (in opleiding) als de deelnemers aan groepsactiviteiten.”

Er waren in totaal meer dan 50 projecten in de race voor de prestigieuze prijzen, die jaarlijks door het Oranje Fonds worden uitgereikt aan uitzonderlijke sociale projecten.