leydenacademy, auteur op Leyden Academy

Leyden Academy en Van Loveren & Partners bezegelen samenwerking

07-08-201825-04-2019leydenacademy

Leyden Academy ontwikkelde in de afgelopen jaren in nauwe samenwerking met ouderen het Life and Vitality Assessment (LAVA). Dit gespreksinstrument geeft oudere mensen inzicht in de thema’s die zij belangrijk vinden en in de kwaliteit van leven zoals zij die zelf ervaren. Op basis hiervan kunnen ouderen, in gesprek met een zorg- of welzijnsprofessional, persoonlijke doelen stellen en een plan van aanpak maken om hun kwaliteit van leven te behouden of verder te vergroten.

Na de ontwerpfase is het instrument uitvoerig in de praktijk getest, waarna Leyden Academy in 2017 tientallen professionals in zorg- en welzijnsorganisaties heeft getraind in het werken met het LAVA. Om aan de groeiende vraag te voldoen en te zorgen dat veel meer ouderen de toegevoegde waarde van het instrument kunnen ervaren, heeft Leyden Academy in het voorjaar van 2018 de samenwerking gezocht met een professioneel bureau dat de trainingen op grotere schaal kan verzorgen. Na een zorgvuldig selectieproces is hiervoor bureau Van Loveren & Partners uit de bus gekomen.

Experts van Leyden Academy en Van Loveren & Partners hebben gezamenlijk een blended LAVA-gesprekstraining ontwikkeld waarbij bijeenkomsten en oefeningen worden gecombineerd met e-learning modules. De training kan op locatie bij zorg- en welzijnsorganisaties worden gegeven, maar het is ook mogelijk voor professionals om zich individueel in te schrijven.

Voor meer informatie over de LAVA-trainingen kunt u de website https://lavatool.nl bezoeken.

Ontpillen in NRC Handelsblad

30-07-201808-05-2019leydenacademy

In NRC Handelsblad verscheen op maandag 30 juli 2018 het artikel We slikken te veel, hoog tijd om te ontpillen. In twee pagina’s wordt het nieuwe boek besproken van David van Bodegom, Ontpillen, dat lezers helpt om hun lijf beter te begrijpen en laat zien hoe je door aanpassing van je leefstijl mogelijk minder medicijnen kunt slikken en langer gezond kunt blijven.

In het NRC-artikel komen diverse tips uit het boek aan bod om met aanpassingen in de leefstijl het medicijngebruik te verminderen, met speciale aandacht voor bloeddrukverlagers (4 miljoen gebruikers), maagzuurremmers (3 miljoen gebruikers) en laxeermiddelen (meer dan 1 miljoen gebruikers in Nederland). Van Bodegom zou graag zien dat artsen zich meer richten op de leefstijl van hun patiënten, in plaats van meteen pillen voor te schrijven: “Dokters zijn heel goed in het repareren van dingen die kapot zijn. Maar een huisarts die goed oplet weet nu al welke van de 40-jarigen in de praktijk over 15 jaar aan de bloeddruk- en cholesterolverlagers moeten. Het gaat om de mensen die met overgewicht op hun kantoorstoel zitten.”

U vindt het volledige artikel op de website van NRC Handelsblad. De foto’s zijn van Arjen Born.

Amerikaanse studenten op bezoek in Leiden

26-07-201825-04-2019leydenacademy

Leyden Academy ontving vandaag een groep van vijftien enthousiaste pre-medical studenten van Union College in New York. De studenten toeren elk jaar in juli door de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië en Nederland om zich een beeld te vormen van hoe de gezondheidszorg internationaal is georganiseerd. In ons land voert de studiereis langs ziekenhuizen, gezondheidscentra, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. Ook Leyden Academy maakt onderdeel uit van het programma, inmiddels voor het vijfde jaar op rij.

Directeur Marieke van der Waal introduceerde de Leyden Academy en verzorgde een college over de structuur en financiering van het Nederlandse zorgstelsel in internationaal perspectief. Wetenschappelijk staflid Paul van de Vijver gaf vervolgens college over vitaal ouder worden en de grote invloed die onze fysieke en sociale omgeving hierop uitoefent. Tot slot konden de studenten aan den lijve ervaren hoe het voelt om ouder te zijn, door middel van het ‘verouderingspak’. Wat gebeurt er als je minder goed ziet en hoort, je minder stevig in je schoenen staat, alles meer kracht kost en je je handen niet kunt stilhouden? Voor deze fitte twintigers een confronterende ervaring.

Blog Skipr: Kegelen in de gang van het verpleeghuis

24-07-201808-05-2019leydenacademy

In mei 2018 brachten de deelnemers aan de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg een bezoek aan Finland. Tijdens deze studiereis van vier dagen werden in en rond Helsinki diverse verpleeghuizen, ziekenhuizen en instituten bezocht met als doel een beeld te krijgen van de Finse ouderenzorg en deze te vergelijken met de situatie in Nederland. Joris Slaets, die samen met collega-directeur Marieke van der Waal namens Leyden Academy de studiereis begeleidde, heeft enkele observaties samengevat in een blog. Op veel vlakken lijkt Nederland voorop te lopen. Toch maakte de sfeer in de verpleeghuizen indruk op Joris, evenals de wijze waarop de acute zorg voor kwetsbare ouderen is georganiseerd in dit dunbevolkte EU-land.

De blog is op 23 juli 2018 gepubliceerd op Skipr. U kunt deze hier teruglezen.

Silver Screen Filmfestival Amsterdam

14-07-201818-01-2022leydenacademy

Van 10 tot en met 13 juli 2018 was in het Ketelhuis het eerste Silver Screen Filmfestival Amsterdam; een filmfestival met films over ouder worden, voor jong en oud. Het gevarieerde programma toont nieuwe en wat oudere films waarin ouderen de hoofdrol spelen. Films die de grote diversiteit van ouder worden laten zien. Die je raken, inspireren en die aanleiding zijn voor een gesprek.

Met name de documentaire ’69: Liefde Seks Senior‘ en aansluitend een gesprek met de documentairemaakster Menna Laura Meijer heeft veel indruk gemaakt. Het idee voor de documentaire kwam van de opa van Menna, naar aanleiding van een serie over jongeren en seksualiteit. Waarom niet over ouderen en seksualiteit? Na het overlijden van haar opa is Menna gaan researchen en is haar documentaire na een ontdekkingsreis tot stand gekomen. Er blijkt een algehele ontkenning van ouderen met een actief seksleven te zijn, met name onder jongeren. Toch verschuift je seksleven naarmate je ouder wordt, en partners groeien daar in mee. In de documentaire zie je expliciete vrijscènes van 83-jarige Hans, die een relatie heeft met een 50-jarige vriend. Al had de documentairemaakster in het begin niet de intentie om seks te laten zien, maar filmen zo zegt Menna is grensoverschrijdend. Ook vond de onafhankelijke denker Hans bloot doodgewoon en was hij erg stellig in het maken van zijn eigen keuzes. Verder is de 84-jarige Jeanne te zien, die met behulp van haar dochter in een seksshop op zoek is naar een nieuwe vibrator. Jeanne vindt dit een investering voor haar seksualiteit. Op de vraag hoe frequent ze het gebruikt, geeft ze te kennen dat het van haar bui afhangt, maar ongeveer 1-3 per week. Menna vond het filmen van de intimiteit van 72-jarige Wietske tijdens de sterfscène van haar dementerende man Chris complex, maar heeft dit toch willen laten zien. Het verhaal van de 83-jarige Kees en de 81-jarige Atie is mooi en inspirerend. Na 60 jaar bij elkaar te zijn, straalt daar nog zoveel liefde en ondeugdelijkheid van af. De VPRO heeft na vertoning van de documentaire een enkele klacht gekregen. Maar er waren ook veel positieve reacties, waaronder van jongeren. Die blij zijn dat seksualiteit op oudere leeftijd niet ophoudt. Ook gingen ze door de documentaire in gesprek met hun ouders.

Dit filmfestival vond plaats in het kader van het Age Friendly Cities Initiative en werd door Fonds Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK mede-ondersteund. De organisatie is in handen van onder andere GGD Amsterdam. Stichting Filmonderzoek en Leyden Academy hebben de ervaringen van de bezoekers aan dit festival onderzocht, en dan specifiek de beeldvorming rondom ouderen en (inter)generationele aspecten.

Samen tegen eenzaamheid

07-07-201808-11-2022leydenacademy

Eenzaamheid onder Turkse en Marokkaanse ouderen
Diverse studies laten relatief grote verschillen in eenzaamheid zien tussen senioren met en zonder migratieachtergrond. Cijfers uit de gezondheidsmonitoren van de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) laten zien dat eenzaamheid het vaakst voorkomt onder ouderen met een migratie-achtergrond. Terwijl in 2012 39% van de Nederlandse 65-plussers kampte met gevoelens van matige eenzaamheid, gaf 42% van de Surinaamse, 46% van de Marokkaanse en 48% van de Turkse ouderen aan matig eenzaam te zijn. Turkse 65-plussers zijn met 21% het vaakst (zeer) ernstig eenzaam, gevolgd door Marokkanen en Surinamers (18%). Eenzelfde patroon is zichtbaar in de meest recente dataverzameling, uit 2012-2014, van de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) onder Turken en Marokkanen van 55 tot 65 jaar en hun in Nederland geboren leeftijdsgenoten. Van de Turkse en Marokkaanse LASA-respondenten is respectievelijk 54 en 58% matig eenzaam, tegenover 21% van de Nederlandse LASA-respondenten. Een op de vier Turkse 55-64 jarigen voelt zich ernstig eenzaam, terwijl dit geldt voor 12% van hun Marokkaanse en 4% van hun Nederlandse leeftijdsgenoten. De gemiddelde eenzaamheid onder vooral de Turkse ouderen is alarmerend hoog en verdient daarom speciale aandacht.

Sociale relaties
Enkele studies proberen het verschil in eenzaamheid tussen oudere migranten en niet-migranten, en tussen migrantengroepen onderling, te verklaren. Een constante bevinding is dat oudere migranten vooral een verhoogde kans op eenzaamheid hebben vanwege hun ongunstige situatie met betrekking tot bekende risicofactoren voor eenzaamheid, zoals gezondheid, sociaaleconomische status, en sociale participatie. Met uitzondering van gezondheid, lijkt dit tevens een verklaring te geven waarom Surinaamse ouderen minder vaak (ernstig) eenzaam zijn dan hun Marokkaanse en Turkse leeftijdsgenoten. Het biedt echter geen verklaring voor het verschil in eenzaamheid tussen Marokkanen en Turken, zij hebben immers een vergelijkbare migratiegeschiedenis en positie in de Nederlandse samenleving (mate van integratie, gezondheid, sociaaleconomische status). Kennelijk spelen bij Turkse ouderen andere factoren een rol, of spelen bekende factoren een zwaardere rol bij het ontwikkelen van eenzaamheidsgevoelens. Hierbij valt te denken aan andere ingewikkelde factoren als gevolg van de migratie (zoals heimwee, zorgen over de situatie in het land van herkomst, spanningen binnen het gezin rond de keuze ‘blijven, pendelen of terugkeren’), meer belang hechten aan het hebben van een partnerrelatie, onrealistisch hoge verwachtingen van de (klein)kinderen (bijvoorbeeld verwachtingen ten aanzien van contacten en steunuitwisseling), een meer pessimistische kijk op het leven, en een grotere gevoeligheid voor discriminatie en sociale uitsluiting. In dit project hebben we de sociale relaties en de verwachtingen van (klein)kinderen, als het verband met het herkomstland middels interviews met ouderen met een Turkse en Marokkaanse achtergrond onderzocht.

Publicatie

‘Turkse en Marokkaanse ouderen in Nederland en België: een sociaal-demografisch profiel’, Gēron, 1 juni 2018

Heeft u vragen, neem dan contact op met Nina Conkova.

Nieuwe cursus voor fysio-, ergo- en oefentherapeuten

04-07-201825-04-2019leydenacademy

Succesvolle interventies voor vitale ouderen
De Nederlandse bevolking vergrijst en het aantal oudere mensen in de behandelkamers en oefenruimten neemt verder toe. Hoe kunnen therapeuten optimaal bijdragen aan de kwaliteit van leven van hun oudere cliënten? Deze vraag staat centraal in de nieuwe cursus ‘Succesvolle interventies voor vitale ouderen’ voor fysio-, ergo- en oefentherapeuten.

Maatwerk voor oudere individuen
Na de cursus bent u in staat om met kennis over leefplezier, gedragsverandering en co-creatie interventies beter af te stemmen op wat ouderen zelf belangrijk vinden. Daardoor kan er een positieve bijdrage worden geleverd aan de kwaliteit van leven van de oudere cliënt. In de cursus gaan we in op hun wensen en verlangens voor welzijn. Daarnaast komen kennis en begrip van (cognitieve) veroudering en de invloed van de omgeving op leefstijl aan de orde. Dr. Lex van Delden, zelf fysiotherapeut en bewegingswetenschapper bij Leyden Academy, licht toe: “Wanneer we beter begrijpen wat er voor de oudere cliënt toe doet en hoe keuzes en gedrag beïnvloed worden door omgevingsfactoren, kunnen we van onze interventies echt maatwerk maken.” Met instrumentele kennis als bagage oefenen we op vaardigheden om die kennis toe te passen in de dagelijkse praktijk: deelnemers gaan met een casus uit de eigen praktijk aan de slag en kunnen na de cursus direct hun nieuwe interventie, ontwikkeld in co-creatie met ouderen, implementeren.

Klassikaal en online
De cursus ‘Succesvolle interventies voor vitale ouderen’ zal in het voorjaar 2019 in Leiden plaatsvinden en zal twee klassikale lesdagen omvatten gecombineerd met online educatie, opdrachten en coaching. Cursisten oefenen in teams in een workshopsetting en gaan op werkbezoek. De cursus wordt verzorgd door de opleiding fysiotherapie en het lectoraat Eigen regie van Hogeschool Leiden en Leyden Academy. Deelname aan de cursus kost 475 euro en is geaccrediteerd door het KNGF voor 25 accreditatiepunten (kwaliteitsdeel, algemeen fysiotherapeut en geriatriefysiotherapeut).

Meer informatie over het programma, leerdoelen en docenten? Klik hier voor de brochure.
Aanmelden kan via Jacqueline Leijs, e-mail: leijs@leydenacademy.nl, tel.: 071-524 0960.

Op visite bij ouderen en ook nog een zakcentje verdienen? Doe mee aan Zomervisite!

22-06-201825-04-2019leydenacademy

In navolging op de succesvolle Zomervisite 2017 geven Jo Visser fonds en Leyden Academy deze zomervakantie 50 (aankomende) studenten Zorg & Welzijn (16-25 jaar) de mogelijkheid om kennis te maken met de woon- en leefwereld van (kwetsbare) ouderen. Het doel is om door persoonlijke ontmoetingen met ouderen de mening over ouderen en de ouderenzorg te achterhalen.

Wat is het idee?
Het idee is dat jongeren in juli en augustus als vrijwilliger op visite gaan bij ouderen die in een woonzorglocatie of nog thuis wonen (thuiszorg, dagopvang). Het is de bedoeling dat het contact tussen jong en oud zoveel mogelijk 1-op-1 is en niet voor de gezamenlijke activiteitenbegeleiding of ondersteuning in de huiskamer wordt ingezet. De jongere kan samen met een oudere iets gezelligs doen, bijvoorbeeld lekker naar buiten, muziek luisteren, winkelen, naar de bioscoop of een spelletje doen.

Hoe werkt het?
De jongere krijgt van de zorgorganisatie een vrijwilligerscontract voor 25 uur, zodat hij/zij verzekerd is. De uren worden via een stempelkaart bijgehouden. De kosten voor de vrijwilligersvergoeding (7,50 euro netto per uur) worden door ons betaald, alsmede eventuele kosten voor extraatjes met een maximum van 50 euro (op basis van bonnetjes).
Vooraf en na afloop zullen wij middels interviews met de jongeren hun beeld over ouderen en de ouderenzorg achterhalen. Ook wordt hen gevraagd om een dagboekje bij te houden met hun ervaringen (natuurlijk geanonimiseerd). De uitkomsten zullen worden gebruikt om aandacht te vragen voor betere beeldvorming over (werken in de) ouderen(zorg).

Heb je interesse om deel te nemen (als student of zorgorganisatie) of wil je meer informatie? Laat het ons weten via levensles@leydenacademy.nl. Let wel, vol is vol.

Nieuw boek van David van Bodegom: Ontpillen

14-06-201825-04-2019leydenacademy

Bij uitgeverij Atlas Contact verschijnt op vrijdag 15 juni 2018 het nieuwe boek van David van Bodegom: Ontpillen. Hoe je door aanpassing van je leefstijl minder pillen kunt slikken en langer gezond blijft.

Naarmate we ouder worden gaat er steeds meer in ons lijf haperen. Veel (ouderdoms)kwalen zijn goed te bestrijden met een gezonde leefstijl, maar veel vaker dan nodig is grijpen we naar pillen. In Nederland slikken we jaarlijks meer dan 9 miljard medicijnen; per persoon zijn dat er gemiddeld 500 en ouderen slikken zelfs drie keer zoveel. Te hoge bloeddruk? Pillen voor de bloeddruk. Te hoog cholesterol? Pillen om het cholesterol te verlagen. Te hoge bloedsuikers? Pillen om de suikers weer in het gareel te krijgen. Het zijn medicijnen die de symptomen onderdrukken maar het onderliggende probleem vaak niet aanpakken.

In dit boek helpt arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom ons om te ‘ontpillen’. Hoe hou je zelf je botten sterk, je maagzuur in bedwang en je darmen gezond? Slaap je beter als je meer sport? Kun je je hersenen trainen? Wat kun je doen om erectiestoornissen te voorkomen? Ontpillen helpt je je lijf beter te begrijpen en laat zien hoe je door aanpassing van je leefstijl minder pillen kunt slikken en langer gezond blijft.

Enkele tips uit Ontpillen:

Slecht slapen maakt je dikker omdat je extra gaat snoepen om energie op te doen. Slaappillen helpen maar twee weken, daarna zorgen ze vooral voor sufheid en ongelukken.
Last van brandend maagzuur? Laat de zwaartekracht het werk doen en zet het hoofdeinde van je bed omhoog. Ook kauwgom kauwen helpt.
Zwarte koffie beschermt tegen diabetes. Hoe meer koppen per dag, hoe beter.
Elke dag een handje noten eten helpt om je cholesterol te verlagen.
Heren die moeilijk plassen: ga zitten. Mannen hebben meer klachten als zij staand plassen.

U bent op vrijdag 15 juni van 16.30-18.00 uur van harte welkom voor een korte lezing over ontpillen en de boekpresentatie bij boekhandel Kooyker, Breestraat 89 in Leiden. Stuur een e-mail naar prnon-fictie@atlascontact.nl o.v.v. Ontpillen.

David van Bodegom (1978) is arts en verouderingswetenschapper bij Leyden Academy on Vitality and Ageing. Hij had een maandelijkse rubriek in Zin, ‘Ontpillen met dr. David’ en schreef eerder de roman ‘Nood breekt wet’ (2012) en samen met professor Rudi Westendorp de bestseller ‘Oud worden in de praktijk’ (2015).

Paperback | 336 blz. | isbn 978 90 450 3624 3 | €19,99 | verschijnt ook als e-book

Neem voor meer informatie, interviewverzoeken of een recensie-exemplaar contact op met Yvette Cramer van uitgeverij Atlas Contact: e-mail ycramer@atlascontact.nl, tel. (020) 524 9826.

Onderzoek aard en omvang ouderenmishandeling

13-06-201825-04-2019leydenacademy

In 2017 en 2018 heeft Regioplan in samenwerking met Leyden Academy on Vitality and Ageing (Jolanda Lindenberg) en Avans Hogeschool (Janine Janssen) onderzoek gedaan naar de aard en omvang van ouderenmishandeling in drie Nederlandse gemeenten van verschillende omvang, namelijk Rotterdam, Tilburg en Boxtel. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum en op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

In het onderzoek is gebruik gemaakt van een combinatie van onderzoeksmethoden, namelijk (1) ruim 1.000 face-to-face interviews met een representatieve groep van thuiswonende 65-plussers, (2) een informantenstudie waarbij signalen van ouderenmishandeling door diverse beroepsgroepen in de drie gemeenten werden geregistreerd, (3) registraties van Veilig Thuis als aanvullende bron en (4) een literatuurstudie als referentiekader voor de interpretatie van de onderzoeksresultaten.

De overkoepelende conclusie: 1 op de 20 thuiswonende ouderen heeft ooit te maken gehad met ouderenmishandeling en 1 op de 50 ouderen wordt jaarlijks slachtoffer van ouderenmishandeling. Deze prevalentiecijfers komen sterk overeen met de resultaten van eerder vergelijkbaar opgezet onderzoek in het buitenland (Ierland). Het onderzoek laat verder zien dat ouderenmishandeling in vele gedaanten en maten van ernst voorkomt en diverse gevolgen kan hebben. Financiële benadeling werd het vaakst gerapporteerd in de interviewstudie, gevolgd door psychische en fysieke mishandeling.

De informantenstudie laat veelal ouderenmishandeling in de context van ontspoorde mantelzorg zien. Zowel slachtoffers als plegers van ouderenmishandeling kunnen getypeerd worden door een aantal kwetsbaarheden, bijvoorbeeld op het vlak van een verslechterde gezondheid, een beperkt sociaal netwerk of financiële moeilijkheden.

De bevindingen van het onderzoek bieden enkele aandachtspunten of perspectieven voor de praktijk: 1) ouderenmishandeling kan gesignaleerd worden door professionals, mits zij voldoende aandacht voor en kennis van het thema hebben, 2) ouderen en hun sociale netwerk zijn en blijven een belangrijke doelgroep voor voorlichting en 3) preventie en interventie zijn gebaat bij inzet op het hele systeem waarin een oudere leeft.

U vindt hier het onderzoeksrapport, de onderzoeksverantwoording en de samenvatting van dit onderzoek.

De beleidsreactie van Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, vindt u hier.