Betekenisvol Archieven - Pagina 6 van 11

Manifest: doe verpleeghuizen niet opnieuw op slot

12-10-202013-10-2020leydenacademy

De kwaliteit van leven van ouderen dreigt in de tweede coronagolf opnieuw onder te sneeuwen. De angst voor het virus mag niet leiden tot een nieuwe isolatie van verpleeghuishuisbewoners, zo waarschuwen 70 bestuurders in de ouderenzorg en thuiszorg, hoogleraren en prominenten, in een manifest dat vandaag via dagblad Trouw naar buiten is gebracht. Initiatiefnemers zijn bijzonder hoogleraar Langdurige Zorg en Dementie Anne-Mei The en zorgbestuurder Gijsbert van Herk van Stichting Humanitas. Namens Leyden Academy is Tineke Abma een van de ondertekenaars.

Kwaliteit van leven is leidend
Strekking van het manifest is dat de kwaliteit van leven van bewoners het uitgangspunt moet zijn. Het beschermen van bewoners tegen een besmetting met corona is daar onderdeel van, maar niet zaligmakend. Om het virus buiten de deur te houden zonder de bewoners te isoleren, moeten de verpleeghuizen de beschikking hebben over voldoende beschermende middelen en coronatests voor hun medewerkers en bezoekers. Daarnaast roept het manifest op om bewoners en hun naasten te betrekken bij de besluitvorming en om met elkaar in gesprek te blijven, ook als het moeilijk wordt.

Onderteken ook!
Bekijk hier het manifest Isoleer het virus, niet de mensen. Bent u het met deze oproep eens, teken dan ook en help ons het manifest verder te verspreiden. Hoe meer mensen ondertekenen, hoe krachtiger ons signaal dat we in de tweede coronapiek oog moeten houden voor veiligheid én kwaliteit van leven.

Lees ook het manifest Ouderen en corona – vier lessen en kansen van Leyden Academy van mei 2020, waarin we onder meer oproepen om ouderen te betrekken bij het ontwikkelen van het coronabeleid en het in balans benaderen van de medische behoeften én persoonlijke verlangens van verpleeghuisbewoners.

Leefplezierplan op locatie: 10 stappen (om van af te wijken)

Het project Leefplezierplan op locatie heeft als doel om te ontdekken wat er gebeurt als je het werken met het Leefplezierplan op een hele locatie invoert. We experimenteren hiermee bij verpleeghuis Den Es in Varsseveld van Stichting Azora en locatie Vita in Rijen van Zorggroep Elde Maasduinen. Er komen allerlei vragen aan de orde: hoe kunnen medewerkers bijvoorbeeld het beste worden getraind? Hoe kan een elektronisch cliëntendossier (ECD) eruit zien als je het leefplezier van bewoners centraal stelt?

Sinds de start in juni 2019 hebben we hier samen met Stichting Azora en Zorggroep Elde Maasduinen ervaringen mee opgedaan, die we graag breder delen. Hieronder staan tien stappen die wat ons betreft belangrijk zijn om te doorlopen bij het tot ontwikkeling brengen van leefplezier op een hele locatie of zelfs organisatie. Dit is zeker geen standaard recept: kern van onze aanpak is nu juist dat elke bewoner, locatie en organisatie uniek is en om maatwerk vraagt. De stappen hieronder zijn dan ook vooral bedoeld ter inspiratie en overdenking.

1. Contractering met de bestuurder. Als de top van de organisatie het Leefplezier-gedachtengoed niet steunt, zijn de kansen op succes erg klein. Met alle strubbelingen die je onderweg kunt tegenkomen, is een stevige roerganger onmisbaar. Daarnaast is de gehele leidinggevende structuur op een locatie natuurlijk van meet af aan betrokken.

2. Goede randvoorwaarden vooraf. Denk hierbij aan een op het leefplezier gebaseerde inrichting van het ECD. Aan teams die kwalitatief en kwantitatief goed op orde zijn. Er is voldoende tijd voor medewerkers om hierin te investeren, er lopen bijvoorbeeld geen andere grote energieslurpende trajecten zoals fusies en verbouwingen. Ten slotte zijn de medewerkers gericht op, of ten minste bereid tot, het leren over en verbeteren van hun gedrag en manier van werken.

3. Kick-off bijeenkomst voor alle medewerkers van de locatie. Ook cliënten, familie, vrijwilligers en behandelaars en ondersteuners van de organisatie zijn welkom. In deze bijeenkomst wordt vanuit de leiding van de organisatie betekenis gegeven aan de slag die we met elkaar willen maken.

4. Trainingen. Ongeveer een kwart van de medewerkers zorg en welzijn wordt in 11 sessies getraind in het beter (narratief) leren kennen van de persoon en het werken met Leefplezier(plan). Een enkeling heeft een functie als leidinggevende, behandelaar of opleider. Dit laatste met het oog op een breed gedeeld begrip van de beweging die is ingezet en de continuïteit van opleiden en ontwikkelen binnen de locatie (bijv. bij de komst van nieuwe medewerkers).

5. Opschaling via inspiratoren of leefpleziercoaches. Ook weer een kwart van de bovenstaande groep krijgt een extra training in vaardigheden die nodig zijn om het gedachtengoed over te brengen naar de collega’s in de teams. Later kan deze groep, eventueel aangevuld met anderen, helpen om op te schalen naar andere locaties binnen de organisatie.

6. Een werkgroep ECD/werkprocessen werkt aan het aanpassen en vereenvoudigen van dossier en werkwijze in de teams, zodat deze ondersteunend worden aan het leef- en werkplezier en de nieuwe routine in het handelen kunnen borgen. De voorstellen worden op het laagst mogelijke verantwoordelijkheidsniveau afgehandeld, maar kunnen binnen de organisatie worden beslecht tot aan het niveau van de bestuurder en buiten de organisatie zelfs tot aan partijen als het zorgkantoor en de Inspectie.

7. Communicatie. Het is belangrijk om iedereen cyclisch te informeren over de bedoeling en de voortgang. Met bijzondere aandacht voor behandelaren, de medewerkers zorg en welzijn die niet direct in de basistraining zitten, de Cliëntenraad en de Raad van Toezicht.

8. De teams hebben eigenaarschap en maken samen met hun leidinggevende en coach/inspirator een eigen ontwikkelplan. De focus ligt op het verbeteren van leefplezier én werkplezier.

9. Houd vol! Houd de energie en beweging vast door het borgen van de nieuwe werkwijze met aandacht voor cyclische reflectie en het blijven leren van ervaringen en dilemma’s.

10. Interne en externe verantwoording over de geleverde kwaliteit. Deze stap zijn we nog aan het uitwerken met elkaar, dit is zo belangrijk omdat de verantwoordingsvragen richting geven aan het dagelijks handelen. Een belangrijk element hierin is verantwoording via het delen van (het geleerde van) ervaringen en dilemma’s in de zorgpraktijk.

Neem voor meer informatie contact op met Josanne Huijg.

Aan de slag met vastgelegde ervaringen in het verpleeghuis

01-10-202001-10-2020leydenacademy

Op 28 en 29 september jl. zijn we in het Poortgebouw in Leiden in gesprek gegaan met zorgmedewerkers en managers over het project Narratieve verantwoording in de praktijk. Welke kwaliteit schuilt er in dagelijkse ervaringen in de verpleeghuiszorg? Hoe leg je deze effectief vast, hoe kun je er betekenis aan geven en er met elkaar van leren, en hoe geeft het totaal aan ervaringen inzicht in de kwaliteit van de zorg?

Achtergrond
Om bij het begin te beginnen: in het Leefplezierplan-gedachtengoed staan het verhaal en het leefplezier van individuele verpleeghuisbewoners centraal. In het eerste project Leefplezierplan voor de zorg hebben we samen met medewerkers van elf zorgorganisaties het ‘Leefplezierplan’ ontwikkeld; een hulpmiddel om in de dagelijkse praktijk, structureel, op een narratieve (verhalende) manier aandacht te hebben voor de zorg en ondersteuning van bewoners en er ook op deze manier verantwoording over af te leggen. In het tweede project Leefplezierplan op locatie staat de implementatie van het Leefplezierplan op twee locaties voor de verpleeghuiszorg centraal. De vier elementen van het Leefplezierplan – kennen, doen, ervaringen en dilemma’s – komen terug in trainingen voor medewerkers, een vernieuwd (en versimpeld) elektronisch cliënten dossier (ECD) en vereenvoudigde werkprocessen.

Leren van ervaringen
Een belangrijk aspect van het Leefplezierplan-gedachtengoed is het leren van ervaringen. Naast een standaard rapportage van feitelijke informatie over een bewoner worden volgens de Leefplezierplan-methode ervaringen van bewoners vastgelegd (bijv. in het ECD en Familienet) en gedeeld (bijv. in de overdracht en bewonersbesprekingen). Deze ervaringen dragen bij aan het leren op microniveau, dat wil zeggen rondom de zorg en ondersteuning van een individuele bewoner. Zo kan een medewerker ontdekken dat een bewoner die iedere avond onrustig is, gerust kan worden gesteld door haar uit te leggen dat het huis goed op slot zit voor de nacht en dat zij zich hier geen zorgen over hoeft te maken. Als dit mevrouw helpt om rustig te slapen, dan is het belangrijk om deze ervaring te delen. Het leren van ervaringen draagt bij aan een cyclisch proces van werken met het Leefplezierplan, omdat ervaringen steeds weer nieuwe informatie aan de elementen ‘kennen’ en ‘doen’ toevoegen, zodat een team nog beter kan bijdragen aan het leefplezier van de bewoner.

Van leefplezier naar werkplezier
Voor de borging op macroniveau – de zorg en ondersteuning die alle bewoners van een locatie of organisatie ontvangen – kunnen ook kwaliteitsmanagers en bestuurders leren van ervaringen. De verhalende informatie, in tekst of beeld, geeft veel inzicht in wat er in de organisatie gebeurt en kan worden gebruikt om in- en extern verantwoording af te leggen. Waar ervaringen op microniveau inzicht bieden in het ‘kennen’ van bewoners en handvatten geeft voor zorg en ondersteuning, bieden ervaringen op macroniveau inzicht in het ‘kennen’ van medewerkers en geven ze handvatten voor het faciliteren van ‘goed werk’. Zo draagt het werken volgens het Leefplezierplan-gedachtengoed niet alleen bij aan betere kwaliteit van zorg, maar ook aan meer werkplezier. Bovendien geeft het opleiders zicht op wat medewerkers nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen.

Betekenis geven aan ervaringen
Wanneer medewerkers elke dag, van iedere bewoner, ervaringen gaan vastleggen leidt dit al snel tot zoveel verhalen dat ze niet meer allemaal gelezen kunnen worden. In het project Narratieve verantwoording in de praktijk experimenteren we samen met zorgorganisaties Respect Zorg en ZZG Nijmegen met een oplossing voor dit probleem. Door medewerkers over elke ervaring een paar korte (duidings)vragen te laten invullen, kan er betekenis aan worden gegeven. Denk aan vragen als: geef een passende titel aan je ervaring; welke emotie ervoer je hierbij; wiens belang stond er in de ervaring centraal; is deze ervaring relevant voor de individuele bewoner of voor de hele organisatie; etc. Doel is om een methode te ontwikkelen waarmee ervaringen structureel deel gaan uitmaken van de dagelijkse routine van zorgmedewerkers en het kwaliteitsbeleid van een locatie of organisatie. Om dat te realiseren, willen we samen met de praktijk werken aan de inhoudelijke ontwikkeling, organisatorische inpassing en technische realisatie van een concept ‘methode voor narratieve verantwoording’.

Samen aan de slag
Op maandag 28 en dinsdag 29 september jl. hebben we samen met vijf zorgmedewerkers en twee managers van Respect Zorg van gedachten gewisseld over het project. Door de ontwikkelingen rond corona konden de zorgmedewerkers en managers van ZZG Zorggroep helaas niet aanwezig zijn. In de sessie zijn de zorgmedewerkers en managers allereerst aan de slag gegaan met eerder zelf vastgelegde ervaringen. Door het lezen van de verhalen en bekijken van de foto’s kregen zij een beeld van de thema’s die in hun ervaringen een rol spelen, zoals het belang van leefplezier, de impact van corona, de rol van familie, de samenwerking in het team, ervaren emoties en afscheid nemen. Naar aanleiding van deze thema’s werd gesproken over de kwaliteit van de zorg. Vervolgens hebben we aan de hand van nieuw ontwikkelde software gekeken hoe de bij de ervaringen ingevulde ‘duidingsvragen’ kunnen helpen bij het navigeren door en het betekenis geven aan de ervaringen, en het vormen van een oordeel over de kwaliteit. Het gebruik van de software door de aanwezigen gaf veel aanwijzingen voor hoe deze verder kan worden verbeterd. Tot slot hebben we samen nagedacht over de organisatorische inpassing aan de hand van de vraag: hoe kun je ervoor zorgen dat het werken met ervaringen routine wordt? Een expliciete koppeling tussen leefplezier en het werken met ervaringen voor een grotere groep medewerkers, lijkt een belangrijke richting waar we in de komende maanden actief mee aan de slag gaan.

Neem voor meer informatie contact op met Josanne Huijg.

Concertfilm Erbarme dich maakt veel emoties los

23-09-202023-09-2020leydenacademy

Op maandag 21 september jl. werd Wereld Alzheimerdag afgesloten met de online première van de concertfilm ‘Erbarme dich’. Tijdens de anderhalf uur durende film zingen zestig zangers met en zonder dementie van participatiekoren uit Haarlem, Bergen en Midden Delfland de hoogtepunten uit de Matthäus Passion. Bekende stukken als ‘Kommt ihr Töchter’ en de aria’s ‘Aus Liebe’ en ‘Erbarme dich’ worden in de film afgewisseld met voordrachten van brieven die mensen met dementie en hun naasten tijdens de coronacrisis hebben geschreven.

Geen concerten, maar een film
‘Erbarme dich’ zou aanvankelijk dit voorjaar live uitgevoerd worden, maar vanwege de lockdown kwamen veel zangers en muzikanten thuis te zitten. De impact hiervan op de mensen in de verpleeghuizen en hun naasten is groot. Voor artistiek leider Erik Zwiers was dit aanleiding om er alles aan te doen zo snel mogelijk weer te gaan zingen: “Je staat er wellicht niet bij stil, maar samen zingen is voor mensen met dementie enorm belangrijk. Musiceren heeft een enorm positief effect op het brein en de gezamenlijkheid van koorzang geeft zin aan het leven. Dat is zeker het geval als daar een artistieke uitdaging bij komt kijken, zoals bij de Matthäus Passion. Als je dit niet meer mag doen, dan valt de bodem onder je bestaan weg.”

Tranen van ontroering
De film maakt veel emoties los. Professor Philip Scheltens, directeur van het Alzheimercentrum Amsterdam UMC en groot Bachliefhebber: “De muziek en de verhalen raken je. De manier waarop de zangers en zangeressen zich inzetten, zo ontroerend!” Ook op social media reageerden veel kijkers: van “Kippenvel” tot “Ongelooflijk hoe de verhalen en de muziek elkaar versterken. Tranen in mijn ogen”. Na het slotakkoord van ‘Wir setzen ons mit Tränen nieder’ schrijft iemand: “Tsjonge, hier moet ik echt even van bijkomen. Práchtig!”

Erbarme dich online en on tour
Erbarme dich is online te bekijken op YouTube (zie hieronder). De film gaat de komende maanden ook op tour langs verpleeghuizen en Alzheimercafé’s. Voorstellingen met een uitgebreide nabespreking zijn te boeken via Erik Zwiers.

Het participatiekoor maakt onderdeel uit van ‘Kunst in de Zorg’, een onderzoeksproject waar Amsterdam UMC en Leyden Academy de waarde van kunst in de langdurige zorg van bestaande initiatieven beschrijven. Klik hier voor meer informatie.

Nieuw: gratis mini doe-cursus ‘Liefdevolle zorg in de praktijk’

23-07-202027-07-2020leydenacademy

In de ouderenzorg is een omslag gaande naar meer persoonsgerichte zorg, met ruimte en aandacht voor de persoonlijke wensen en verlangens van bewoners. Om hierbij te ondersteunen, start Leyden Academy op woensdag 7 oktober a.s. met de gratis mini doe-cursus ‘Liefdevolle zorg in de praktijk’, voor zorg- en welzijnmedewerkers in de ouderenzorg. De cursus omvat vijf wekelijkse e-mail nieuwsbrieven die inspiratie, verdieping en praktische handvatten bieden voor leefplezier en liefdevolle zorg.

Hoe ziet de mini doe-cursus eruit?
De gratis mini doe-cursus ondersteunt medewerkers met informatie en praktische opdrachten die alleen of in teamverband kunnen worden uitgevoerd. Zo bevat iedere editie een korte video, een doe-opdracht (bijvoorbeeld je dagelijkse werkroutine onder de loep nemen of creatief foto’s maken), een bespreekopdracht (met collega’s, team of (naasten van) bewoners) en diverse verwijzingen naar verdiepende literatuur, video’s en podcasts.

In de vijf edities komen de volgende onderwerpen aan bod, die ook de basis vormen voor het Leefplezierplan voor de zorg:

Aandacht voor liefdevolle zorg
Het leren kennen van de bewoner
Het bijdragen aan leefplezier
Het delen van ervaringen
Het omgaan met dilemma’s

Voor wie is de cursus bedoeld?
Bent u zorgverlener of teammanager in een verpleeghuis of zorginstelling? Deelname is gratis, inschrijven gaat heel eenvoudig via een aanmeldformulier (onderaan de pagina). U ontvangt dan op woensdag 7 oktober 2020 de eerste editie in uw mailbox en na vijf weken stopt de cursus automatisch. Ook kunt u zich in oktober vrijblijvend aansluiten bij de besloten Facebookgroep, om te zien hoe vakgenoten omgaan met dit thema. U bent van harte welkom om deze gratis cursus onder de aandacht te brengen binnen uw organisatie en netwerk. Graag zelfs!

De gratis mini doe-cursus ‘Liefdevolle zorg in de praktijk’ is ontwikkeld door Leyden Academy en wordt mede mogelijk gemaakt door het Jo Visser fonds.

Tineke Abma in Trouw: niet beschuldigen maar empathie tonen

26-06-202009-10-2020leydenacademy

Bewoners, familieleden en personeel van verpleeghuizen proberen de draad weer op te pakken na een traumatische periode. Zij ervoeren gevoelens van verdriet, angst en rouw en zagen zich met ingewikkelde morele dilemma’s geconfronteerd. We moeten die gevoelens niet onder het tapijt vegen maar bespreekbaar maken, bepleit Tineke Abma vandaag in de opinierubriek van dagblad Trouw.

We moeten niet op zoek gaan naar fouten of schuldigen, meent Abma, “maar juist empathie en mededogen tonen voor de mensen die onder heel moeilijke omstandigheden tot een afweging moesten komen, die nooit optimaal kon zijn.” Het aangaan van deze gesprekken en ‘waardenwerk’ is helpend en helend voor de toekomst.

Lees de opiniebijdrage van Tineke Abma op de website van Trouw.

Webinar ILC: wereldwijde impact COVID19 op de ouderenzorg

26-06-202029-06-2020leydenacademy

Naar verwachting zullen er in 2025 twee miljard mensen van 65 jaar en ouder zijn. Dit biedt zowel kansen als uitdagingen voor de samenleving. International Longevity Centre (ILC) Global Alliance zet zich al dertig jaar in om de kwaliteit van leven en het welbevinden van ouderen overal ter wereld te verbeteren. Dat is hard nodig want eenzaamheid, armoede en achterstelling van oudere mensen komen nog veel voor. Zeker nu met de COVID19-pandemie, die ouderen direct raakt in hun kwaliteit van leven. Dit was dan ook de aanleiding voor het internationale webinar A caring world – responding to the impact of the coronavirus on long-term care op 18 juni jl. Sprekers kwamen uit de deelnemende ILC-landen Argentinië, Australië, Canada, Dominicaanse Republiek, Engeland, Frankrijk, Nederland, Singapore, Tsjechië en Zuid-Afrika.

Singapore voorbereid door SARS
Naast het delen van feitelijke gegevens over de aantallen besmettingen en de oversterfte onder ouderen, stonden de diverse sprekers stil bij het overheidsbeleid in hun landen. ILC Singapore gaf aan dat er veel geleerd was van de SARS-epidemie in 2003. Sindsdien zijn er crisisplannen, speciale klinieken en trainingen ontwikkeld zodat overheid en samenleving veel beter op de pandemie waren voorbereid. Tot op heden zijn er in Singapore slechts 24 doden te betreuren, waarvan twintig ouderen. Stringent testbeleid, social distancing en het goed informeren van de bevolking worden gezien als belangrijke succesfactoren.

Schrijnende gevallen in Canada
Brazilië en de Verenigde Staten worden vaak genoemd als landen waar de overheid het probleem niet adequaat adresseert, met hoge sterfte tot gevolg. Maar ook Canada lijkt in dit rijtje te passen. Dit zeer welvarende land meldt schrijnende gevallen: vooral in de provincies Ontario en Quebec werden veel ouderen aan hun lot overgelaten, bleken mensen ondervoed en vond er psychische mishandeling plaats. Het leger moest eraan te pas komen om bewoners te verzorgen. Inmiddels is bij de Verenigde Naties aandacht gevraagd voor de (schending van) mensenrechten van ouderen in Canada.

Aloude problemen in de ouderenzorg
Alle sprekers constateren dat de problemen waar de ouderenzorg nu mee te maken heeft, zoals tekorten aan beschermende materialen, testen en goed opgeleid zorgpersoneel, een manifestatie zijn van aloude problemen in de ouderenzorg. Overal ter wereld kampen verpleeghuizen met personeelstekorten. De zorg voor oudere mensen en het gebrek aan aandacht hiervoor, weerspiegelt onze prioriteiten en waarden. Kennelijk vinden we ziekenhuiszorg en hightech geneeskundige behandelingen belangrijker dan de liefdevolle verzorging van oudere mensen. In alle landen is er veel oversterfte in de verpleeghuizen en het wordt als schrijnend ervaren dat er veel mensen met dementie zijn overleden.

Leeftijdsdiscriminatie
Ieder ILC-land geeft voorbeelden van waar de mensenrechten van oudere mensen zijn geschonden. Deze schendingen en ongelijkheden worden gerelateerd aan leeftijdsdiscriminatie. Ageism, een begrip gemunt door David Butler die de ILC Global Alliance oprichtte, lijkt nog steeds aan de orde van de dag. De sprekers dringen daarom aan op een diepere analyse van dit thema en op het agenderen van de mensenrechten van ouderen. Er is grote zorg dat het publieke vertrouwen in de verpleeghuissector afneemt. Er worden tijdens deze coronacrisis al ouderen uit verpleeghuizen gehaald om ze thuis te verzorgen. Hoe zal dat gaan als de crisis voorbij is? Wat betekent dit voor de mantelzorgers? En wat is het risico van deze ontwikkeling op langere termijn?

Intergenerationele solidariteit
Het goede nieuws vanuit de diverse sprekers in de webinar is dat er opnieuw een soort activisme waarneembaar is. We zien dit ook in Nederland, waar de ouderenbonden de stereotyperende beeldvorming over ouderen op de agenda zetten. In diverse landen wordt gesignaleerd hoe veerkrachtig ouderen met de crisis omgaan. Ze plaatsen de crisis in perspectief, doseren het nieuws en worden sneller digitaal vaardig. Zelfs mensen met dementie lijken heel adaptief, bijvoorbeeld in het omgaan met mondkapjes. Dit corrigeert het stereotype beeld van de passieve, starre oudere. In Tsjechië kwamen studenten in actie door massaal mondkapjes te naaien en uit te delen. Dit activisme vanuit intergenerationele solidariteit is een verworvenheid die we moeten koesteren. De strijd voor de mensenrechten van ouderen zou een wereldwijde beweging kunnen worden.

Sociale isolatie en kwaliteit van leven
Ieder ILC-land meldt een toename van eenzaamheid en sociaal isolement onder ouderen als gevolg van het afstand houden. Het zal een grote uitdaging worden om een goede balans te vinden tussen sociale isolatie ter bescherming van mensen en het indammen van de pandemie enerzijds, en het behoud van kwaliteit van leven en welbevinden van ouderen anderzijds. Laten we goede voorbeelden hiervan uit de verschillende landen voor het voetlicht brengen en hier lering uit trekken.

Van regels naar relaties
Sommige overheden hebben in reactie op de crisis het voortouw genomen om te komen tot hervormingen in de langdurige zorg, zoals in Frankrijk. Verder heeft de Engelse overheid 600 miljoen pond beschikbaar gesteld voor de thuiszorg voor ouderen. Deelnemers menen dat hervormingen en het beter voorbereid zijn op een volgende crisis verder zouden moeten gaan dan het trainen van personeel in infectiebeheersing. Het gaat om het hebben van voldoende gekwalificeerd personeel, om een stabiele en veerkrachtige personeelsbezetting zodat het publieke vertrouwen in de sector weer toeneemt. Namens ILC Nederland voegde prof. dr. Tineke Abma hier het volgende aan toe: “Laten we onze focus weer verleggen van regels en beperkingen naar relaties en persoonsgerichte zorg.”

U kunt de ILC Global Alliance webinar ‘A caring world – responding to the impact of the coronavirus on long-term care’ hier terugkijken.

Lees hier het manifest van ILC Global Alliance (mei 2020) met betrekking tot de positie en mensenrechten van oudere mensen gedurende de COVID19-pandemie.

Meer aandacht voor ouderen en levenseindezorg in Raamplan Artsopleiding

07-06-202015-06-2020leydenacademy

Begin juni is het Raamplan Artsopleiding 2020 geïntroduceerd, dat de inhoud en de algemene eindtermen beschrijft waaraan de geneeskundeopleidingen de komende jaren moeten voldoen. In het nieuwe raamplan, dat is vastgesteld door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, is een belangrijke inhoudelijke accentverschuiving waarneembaar naar preventie en gezondheid, goede zorg voor ouderen en het belang van een persoonsgerichte benadering, en palliatieve zorg. Ook is er meer aandacht voor het voeren van goede gesprekken en het zien van de burger en patiënt als partner. Het nieuwe raamplan komt hiermee tegemoet aan maatschappelijke en technologische ontwikkelingen waarbij de focus verschuift van ziekenzorg naar gezondheidszorg en overleg en besluitvorming plaatsvindt met de patiënt en zijn of haar naasten, maar ook met medische, zorg en welzijn- professionals buiten het ziekenhuis.

Leyden Academy is verheugd met deze accentverschuiving. We hebben ons in de afgelopen jaren hard gemaakt voor meer aandacht in het curriculum voor oudere mensen en goede zorg in de laatste fase van het leven. Zo hebben we in 2018 een inventarisatie gedaan van de mate waarin levenseindezorg in het raamplan en in de huidige curricula van de acht geneeskundeopleidingen aan bod kwam, met aanbevelingen om dit te verbeteren. Eind 2019 hebben we dit pleidooi herhaald in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

In het artikel Opleiding dokters op de schop vandaag in de Volkskrant, is ter illustratie becijferd dat ‘palliatieve zorg’ in het vorige raamplan slechts twee keer werd genoemd, nu 11 keer. En ‘ouderen’ slechts twee keer, nu 13 keer. Marjolein van de Pol, opleidingsdirecteur studie geneeskunde van het Radboudumc en projectcoördinator van het raamplan, zegt in het artikel: “‘Mijn persoonlijke droom is dat iedere afgestudeerde student in elk geval ook in de ouderenzorg echt ervaring heeft opgedaan. Dus niet een dagje op een krukje erbij zitten, maar het liefst tijdens de co-schappen, zodat de studenten geconfronteerd worden met de lastige dilemma’s die daar spelen.” Een droom die wij volledig met haar delen en graag helpen waarmaken.

‘Persoonlijke aandacht in verpleeghuizen nu belangrijker dan ooit’

26-05-202026-05-2020leydenacademy

“Met het leefplezierplan laten we zien dat mensen ook best heel gelukkig kunnen zijn in het verpleeghuis. Ondanks alle lichamelijke en psychische ongemakken, ondanks dat ze zelf niet alles meer kunnen doen. En ondanks het coronavirus.’’ Vandaag in Leidsch Dagblad vertellen projectleider Josanne Huijg van Leyden Academy en teamleider Ineke Westerik van zorgorganisatie Topaz over het Leefplezierplan-project.

Verpleeghuis Zuydtwijck van Topaz in Leiden is één van de locaties die experimenteren met het Leefplezierplan, een werkwijze met als doel de wensen en verlangens van bewoners centraal te stellen en op een andere manier kwaliteit te verantwoorden. Leefplezier zit in bijzondere activiteiten, zoals het mooie voorbeeld in het artikel van de bewoner die graag nog eens naar de bowlingbaan wilde. Maar ook in kleine alledaagse wensen, gewoontes en rituelen: “Juist nu zijn de kleine geluksmomenten van essentieel belang om aandacht te hebben voor de kwaliteit van leven en sterven. Zorgmedewerkers zijn nu de enigen in de nabijheid van bewoners die dit kunnen bieden.’’

U vindt het volledige artikel op de website van Leidsch Dagblad.

Manifest Leyden Academy: Ouderen en corona – vier lessen en kansen

20-05-202020-05-2020leydenacademy

Onze missie is het verbeteren van de kwaliteit van leven van oudere mensen. Die staat sinds het uitbreken van de corona-pandemie ernstig onder druk. Ouderen vormen de belangrijkste risicogroep en de maatregelen om het virus in te dammen, grijpen diep in op het (sociale) leven van ons allen en van senioren in het bijzonder. De waardigheid van ouderen in al hun diversiteit, en de zorg voor kwetsbare ouderen in verpleeghuizen vragen meer dan ooit om onze aandacht.

De crisis legt pijnpunten en misvattingen bloot in de wijze waarop wij als samenleving, en zeker als beleidsmakers, kijken naar ouderen en hun positie in en bijdrage aan de maatschappij. Die zijn niet nieuw maar worden nu, onder hoogspanning, verder uitvergroot. We kunnen hier lessen uit trekken, en vooral ook de kansen benutten die deze periode ons aanreikt:

1. Er wordt veel over ouderen gesproken. Maar waar is hun eigen perspectief, bijvoorbeeld bij het bepalen van de coronamaatregelen? Neem de stem van ouderen serieus en betrek hen actiever bij het ontwikkelen van beleid en maatregelen, die tenslotte vooral henzelf (be)treffen. Waardeer hun kennis en ervaring en bouw met hen aan een duurzaam, gelijkwaardig partnerschap. Schat ook de ouderenzorg op waarde: niet omdat het economisch rendabel is, maar omdat deze zorg bijdraagt aan de waardigheid van ouderen en een goede laatste levensfase.

2. Ook in deze tijd hebben we de neiging om oudere mensen in hokjes in te delen, zoals ‘kwetsbaar’ of ‘eigenwijs’. Dit doet geen recht aan de grote diversiteit onder ouderen en het beperkt mensen in hun vrijheid en mogelijkheden. Deel ouderen niet langer in hokjes in en zie en waardeer ieder mens als een uniek individu, met eigen kracht en kwetsbaarheid. Laten we de bijzondere solidariteit van deze coronatijd vasthouden en ons best doen om ons meer in elkaar te verdiepen, beter naar elkaar te luisteren en niet te snel te oordelen.

3. Op latere leeftijd hechten mensen vooral veel waarde aan betekenisvolle relaties, en juist die zijn door de coronamaatregelen doorkruist. Geef zorgmedewerkers ruimte voor maatwerk, geef hen het vertrouwen om dilemma’s rondom behoeften en verlangens af te wegen. Ook in crisistijd geldt dat de medische behoeften en persoonlijke verlangens van verpleeghuisbewoners twee verschillende dingen zijn die in balans moeten worden benaderd. En dat betekenisvolle relaties onmisbaar zijn voor hun kwaliteit van leven.

4. Ongezonde mensen worden onevenredig hard door de crisis getroffen. Dat is niet hun eigen schuld, maar te wijten aan hoe we onze samenleving hebben ingericht. Pas de omgeving zo aan dat deze uitnodigt tot een gezondere leefstijl. We hebben bewezen dat we bereid en in staat zijn om winkels, kantoren, het openbaar vervoer en de publieke ruimte in korte tijd om te bouwen om de corona-epidemie het hoofd te bieden. We kunnen eenzelfde krachtsinspanning leveren om de stille epidemie van welvaartsziekten aan te pakken.

Laten we de handen ineenslaan om alle Nederlanders te helpen vitaler, betekenisvoller en in verbondenheid oud te worden, met oog voor de grote kansenongelijkheid die corona ook weer zichtbaar maakt. Laten we hoop putten uit de ongekende creativiteit en solidariteit die aan de oppervlakte zijn gekomen.

We zien een geweldige bereidheid om iets voor elkaar te betekenen: een vruchtbare basis om met elkaar onze samenleving vitaler, veerkrachtiger en inclusiever te maken. De kansen liggen er: dit is het moment om ze te grijpen.

Lees hier ons complete manifest Ouderen en corona, vier lessen en kansen.