Leefstijl Archieven - Pagina 2 van 2

Vitality Club

Leyden Academy heeft de afgelopen jaren met succes het non-profit concept Vitality Clubs ontwikkeld en onderzocht. In deze laagdrempelige en zelforganiserende beweegclubs kunnen ouderen in hun eigen wijk elke doordeweekse dag tussen 09.00-10.00 uur samen in de buitenlucht bewegen. De beweegclubs werken op basis van peercoaching, dat wil zeggen dat iemand uit de groep de leiding tijdens de beweegsessie neemt. De clubs worden dus niet begeleid door betaalde professionals. De oefeningen van Vitality Club zijn gericht op kracht, uithoudingsvermogen, balans en cognitie, en zijn op ieders niveau uit te voeren. De eigen bijdrage is niets tot maximaal 1 euro per week, dat wordt gebruikt voor de aanschaf van sportmaterialen. U hoeft zich niet aan te melden, u kunt gewoon langskomen en meedoen! Kijk voor meer informatie over locaties en tijden op de website van de Vitality Club.

Positieve effecten
Ons onderzoek laat zien dat deelnemen aan een Vitality Club dagelijks bewegen duurzaam stimuleert en een positief effect op de fysieke en mentale gezondheid heeft. De clubs zorgen ervoor dat oudere wijkgenoten plezier hebben en gezonder en vitaler oud worden. Daarnaast hebben we gezien dat het samen bewegen het sociale netwerk in de wijk versterkt. Mensen helpen elkaar met klusjes in en rond het huis, gaan met elkaar eten en zelfs op vakantie, maar bieden ook de helpende hand bij ziekte, of begeleiden iemand naar het ziekenhuis, etc. Op deze wijze zorgt de Vitality Club voor een zorgzame wijk.

“Dagelijks bewegen is goed voor de gezondheid en geeft ritme en structuur aan mijn dag” - deelnemer aan een Vitality Club in Leiden

Een Vitality Club in elke wijk
Een club die succesvol gestart is, kan jarenlang zelfstandig blijven functioneren, groeit gestaag en kan lang blijven bestaan omdat deze niet afhankelijk is van de financiering, tijdsinvestering of organisatie door gezondheidsprofessionals. Ook blijkt dat het concept kopieerbaar is; op verschillende locaties werden nieuwe Vitality Clubs opgericht die blijven groeien. Er zijn op dit moment in Nederland ongeveer 70 clubs actief. Deze clubs trekken tussen de 20 en 80 deelnemers per locatie per keer. Gezien de potentie onderzoeken we de komende tijd wat er nodig is om in elke wijk in Nederland een Vitality Club mogelijk te maken.

“Voldoende beweging kan de mobiliteit, kwaliteit van leven en levensduur aanzienlijk verhogen. Met name voor 50-plussers is voldoende beweging essentieel, gezien het risico op leeftijdsgerelateerde aandoeningen zoals hoge bloeddruk, diabetes en gewrichtsklachten.” – onderzoeker Frank Schalkwijk

De wijkverpleegkundige als coördinator
We weten dat er gedurende de opstart van enkele maanden een aanzienlijke (tijds)investering nodig is om uiteindelijk te komen tot een zelforganiserende groep. Deze opstart moet worden gecoördineerd door iemand die kennis heeft van lokale actoren én bekend is met het principe van de Vitality Club. We onderzoeken wie geschikt is voor deze rol en bieden optimale ondersteuning bij het opzetten van een Vitality Club. Als eerste stap brengen we, met steun van Hofje Codde en Van Beresteyn, de kansen en uitdagingen in kaart om wijkverpleegkundigen in te zetten als coördinatoren van Vitality Clubs in hun wijk. Dat lijkt een veelbelovende manier om deze succesvolle beweegclubs in meer wijken in Nederland beschikbaar te maken. Zo heeft wijkverpleegkundige Els Schopman recent een aantal Vitality Clubs opgericht in haar werkgebied in het oosten van Nederland, vanuit haar overtuiging dat preventie meer aandacht moet krijgen binnen de wijkverpleging. Dat vindt ook het RIVM, die al in 2020 de Vitality Club als beweeginterventie heeft erkend. Samen met GGD Hollands Midden zijn we per 1 maart 2024 gestart met het project ‘Goed en gezond ouder worden in de wijk’. Dankzij een subsidie kunnen we in de regio Zuid-Holland Noord nog eens 20 Vitality Clubs helpen oprichten.

Een korte geschiedenis van de Vitality Club
Het idee van de Vitality Club is ontstaan dankzij de FreeWheel Club in Ulft, een groep van zeventig ouderen die al sinds 2010 elke werkdag samenkomen om een uur te sporten en achteraf koffie te drinken. De club is opgezet door Herman Wielens die zijn leeftijdsgenoten wilde helpen om meer te gaan bewegen. Wetenschappers van Leyden Academy onderzochten deze sportmethode voor ouderen en concludeerden dat de dagelijkse beweging gunstig voor de algehele gezondheid is. Naast het verbeterde vitale aspect wordt namelijk ook het sociale aspect zeer gewaardeerd. Geïnspireerd door deze positieve bevindingen zijn door het hele land inmiddels zo'n 70 Vitality Clubs opgezet.

Neem voor meer informatie contact op met Frank Schalkwijk.

Ontpillen: gezond leven met minder pillen

Naarmate we ouder worden gaat er steeds meer in ons lijf haperen. Veel (ouderdoms)kwalen zijn goed te bestrijden met een gezonde leefstijl, maar veel vaker dan nodig is grijpen we naar pillen. In Nederland slikken we jaarlijks meer dan negen miljard medicijnen tegen onder meer hoge bloeddruk, hoog cholesterol, slapeloosheid, brandend maagzuur, gewrichtsklachten, botontkalking en diabetes type 2. Aandoeningen die we vaak 'verouderingsziekten' noemen, maar die in hoge mate door onze manier van leven worden veroorzaakt. Dat is per persoon gemiddeld 500 pillen per jaar, bij ouderen zelfs drie keer zoveel. We kunnen veel gezonder oud worden, met minder pillen en vervelende bijwerkingen, en tegen aanzienlijk lagere kosten. Medicijnen onderdrukken de symptomen maar pakken vaak het onderliggende probleem niet aan.

Dit is het uitgangspunt van het boek Ontpillen van David van Bodegom dat op 15 juni 2018 bij uitgeverij Atlas Contact is verschenen. Hoe hou je zelf je botten sterk, je maagzuur in bedwang en je darmen gezond? Slaap je beter als je meer sport? Kun je je hersenen trainen? Wat kun je doen om erectiestoornissen te voorkomen? Ontpillen helpt je je lijf beter te begrijpen en laat zien hoe je door aanpassing van je leefstijl minder pillen kunt slikken en langer gezond blijft. Het boek is interessant voor iedereen die het dagelijks innemen van een handvol medicijnen zo lang mogelijk wil uitstellen, en uiteraard ook voor iedereen die vanaf vandaag minder pillen wil slikken. Raadpleeg in het laatste geval altijd eerst uw huisarts voordat u uw medicatie aanpast.

Enkele tips uit Ontpillen:

Slecht slapen maakt je dikker omdat je extra gaat snoepen om energie op te doen. Slaappillen helpen maar twee weken, daarna zorgen ze vooral voor sufheid en ongelukken.
Last van brandend maagzuur? Laat de zwaartekracht het werk doen en zet het hoofdeinde van je bed omhoog. Ook kauwgom kauwen helpt.
Zwarte koffie beschermt tegen diabetes. Hoe meer koppen per dag, hoe beter.
Elke dag een handje noten eten helpt om je cholesterol te verlagen.
Heren die moeilijk plassen: ga zitten. Mannen hebben meer klachten als zij staand plassen.

‘Ouderdomsspecialist Van Bodegom leert je hoe je bij het ouder worden niet naar pillen hoeft te grijpen.' – Trouw

‘Een indringende oproep van een bevlogen dokter. Wetenschappelijk onderbouwde uitzichten om langer gezond te blijven, zonder pillen!’ – Rudi Westendorp

'De eerste zinnen maken meteen duidelijk waar de auteur staat: 'Ik ben opgeleid tot dokter, maar op een dag heb ik mijn witte jas uitgetrokken en ben ik gestopt met het voorschrijven van pillen. Ik wilde geen mensen meer beter maken. Ik wilde mensen langer gezond houden.' - de Volkskrant

Klik hier voor de boekbespreking in NRC Handelsblad (30 juli 2018).

Minicursus Ontpillen
Googelen naar medische aandoeningen en oplossingen doen we graag en vaak. Maar wat is waar en wat niet? Daarom hebben we een online minicursus Ontpillen gemaakt. In tien maandelijkse edities geven David van Bodegom en andere experts van Leyden Academy aan de hand van relevante artikelen, infographics en video’s praktische tips om een gezonde leefstijl in de dagelijkse routine in te passen. De minicursus is in april 2019 reeds afgerond maar is nog steeds toegankelijk. Benieuwd? Klik dan hier!

Ontpillen in Zin magazine
Ontpillen was ook het uitgangspunt van de rubriek 'Ontpillen met dr. David' die in 2016 en 2017 in Zin magazine stond. Hierin zette David elke maand uiteen wat lezers zelf aan de meest voorkomende verouderingsziekten kunnen doen. Met een gedegen wetenschappelijke vergelijking van de effecten van medicijnen ten opzichte van verschillende leefstijlaanpassingen en onconventionele, praktische tips om een gezonde leefstijl duurzaam in de dagelijkse routine in te passen. De tips zijn gebaseerd op de bestseller Oud worden in de praktijk. Laat de omgeving het werk doen uit 2015. De illustraties bij deze rubriek zijn verzorgd door Sabine Wisman.

Hieronder vindt u de onderwerpen die in Zin aan bod kwamen, inclusief achtergrondinformatie en verantwoording:

Boek Oud worden in de praktijk

Op 23 september 2015 presenteerden David van Bodegom en voormalig Leyden Academy-directeur Rudi Westendorp het boek Oud worden in de praktijk. Laat de omgeving het werk doen. Het boek is een toegankelijke uitwerking van jarenlang wetenschappelijk onderzoek van Leyden Academy en collega-wetenschappers uit binnen- en buitenland. De basisgedachte is dat de omgeving een sleutelrol speelt in het verouderingsproces. Het boek is de opvolger van Oud worden zonder het te zijn (2014) van Rudi Westendorp, dat inmiddels in zes talen is vertaald.

Oud worden in de praktijk biedt een recept om gezond oud te worden: niet op wilskracht, maar door slimme interventies in de dagelijkse omgeving: thuis, op school, op het werk en onderweg. We zijn in Nederland de afgelopen decennia steeds dikker geworden, we zijn zitkampioen van Europa en lijden aan een scala van welvaartsziekten die vooral met pillen worden bestreden. Volgens de auteurs komt dit door de fatale combinatie van onze moderne leefomgeving van overdaad en comfort, met onze oergenen die ons graag zo min mogelijk laten bewegen en die ons net iets meer laten eten dan we eigenlijk nodig hebben. Onze genen kunnen we niet zomaar veranderen, wel kunnen we de ongezonde omgeving zodanig aanpassen dat onbewust gezondere keuzes worden gemaakt. Zo simpel kan het zijn:

Zitten afwisselen met staan: hiermee verbrand je jaarlijks evenveel calorieën als het lopen van tien marathons.
Met een kleiner servies eet je minder calorieën: wat je eet is minder belangrijk dan hoeveel je eet.
Groente en fruit in de koelkast op ooghoogte en niet in de groentela: je moet het opeten, niet bewaren!
Thermostaat een graadje lager: je verbrandt meer calorieën.
Geen telefoon, en eigenlijk ook geen tv, op de slaapkamer: funest voor je seksleven en bovendien verstoort blauw licht het slaapritme.

Het boek genereerde veel publicitaire aandacht en leidde in vakkringen tot gesprekken met GGD’s en ouderenbonden. Ook zijn samen met Aegon N.V. twee video’s gemaakt over hoe het voelt om ouder te zijn en hoe de kantooromgeving tot gezonde keuzes kan verleiden. Twee bijzondere initiatieven die mede vanuit het gedachtegoed zijn ontstaan, zijn de cabaretvoorstelling 'Of de gladiolen' van Veldhuis & Kemper en een in Flevoland te openen camping die uitnodigt tot gezond en sociaal gedrag.

Klik hier voor een fragment van de publicatie. U kunt het boek hier bestellen.

Neem voor meer informatie contact op met David van Bodegom.