Samen met de faculteit Biologie en Archeologie van Universiteit Leiden en het LUMC participeert Leyden Academy in de minor Human Evolution. In deze minor leren studenten hoe kennis over onze evolutionaire geschiedenis kan helpen om beter te begrijpen waarom wij ziekten ontwikkelen bij het ouder worden en hoe we dit kunnen voorkomen. Zo zou de huidige obesitas-epidemie beter kunnen worden bestreden door onze leefomgeving meer in lijn te brengen met de omgeving waarin we in een ver verleden leefden, met een beperkt voedselaanbod en veel fysieke activiteit. Eenzelfde redenering geldt voor auto-immuunaandoeningen en allergieën, die in een heel ander licht bekeken kunnen worden vanuit de kennis over de oorspronkelijke omgeving waarin er veel sterfte was door infectieziekten en de aanpassingen in ons lichaam die daarvan het gevolg zijn. Tijdens de minor wordt met studenten van verschillende studierichtingen gezocht naar oplossingen voor deze uitdagingen voor ons zorgsysteem.
Onderwijs
Finse delegatie verkent Nederlandse ouderenzorg
Vanochtend ontvingen we bij Leyden Academy een delegatie van 13 Finse verpleegkundigen, fysiotherapeuten en welzijnswerkers. Naast hun werk volgen deze zorgprofessionals de masteropleiding Active Ageing aan de Karelia University of Applied Sciences in Joensuu, Finland. Zij bezoeken deze week Nederland om een brede blik te krijgen op hoe ouderenzorg in een ander Europees land is georganiseerd, na een eerder bezoek aan Griekenland in 2016.
Marieke van der Waal, directeur van Leyden Academy, presenteerde de master studenten een overzicht van de laatste onderzoeken en projecten van ons kennisinstituut. Wetenschappelijk staflid David van Bodegom deelde vervolgens de laatste inzichten op het gebied van vitaal en gezond ouder worden en nodigde de groep uit om zelf te ervaren hoe het voelt om ouder te zijn in het ‘verouderingspak’. De studiereis omvat ook bezoeken aan revalidatiehotel Topaz Revitel en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), die een innovatieve samenwerking zijn aangegaan op het vlak van geriatrische revalidatiezorg, zorgorganisatie Florence in Den Haag en een locatie van kleinschalig verpleeghuis De Herbergier.
Nieuwe cursus: (Her)ontdek uw oudere cliënt
Wat vinden ouderen belangrijk, wat zijn hun waarden en wensen? Hoe kunnen professionals of (startende) ondernemers zich nog beter inleven in hun belevingswereld en hen betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe diensten en producten? Deze vragen staan centraal in de cursus ‘(Her)ontdek uw oudere cliënt’ die plaatsvindt in Leiden op maandag 30 en dinsdag 31 oktober 2017. De cursus wordt zowel in het Nederlands als in het Engels aangeboden en maakt onderdeel uit van het EIT Health Campus programma.
Beter inspelen op oudere individuen
De cursus is ontwikkeld op basis van de succesvolle pilot-cursus ‘Wellbeing of Seniors’ in 2016 en bedoeld voor professionals van zowel profit als non-profit organisaties die zoeken naar manieren om hun organisatie te heroriënteren op de groeiende doelgroep van ouderen. In 2050 zal bijna één op de drie inwoners van landen met hogere inkomens boven de zestig jaar oud zijn. Maar het (her)ontdekken van oudere cliënten en klanten gaat niet alleen over marketing, zegt Joris Slaets, hoogleraar ouderengeneeskunde en directeur van Leyden Academy on Vitality and Ageing: “Het is van cruciaal belang om te weten wat er écht toe doet voor oudere burgers. Wat zijn hun verlangens, doelen en waarden? Alleen zo kunnen we de innovatieve producten en diensten ontwikkelen die van waarde zijn voor ouderen zelf én voor de samenleving als geheel.”
Leren in eigen tempo
(Her)ontdek uw oudere cliënt is een ‘blended’ cursus: na de twee klassikale lesdagen in Leiden volgt een online leertraject dat deelnemers in hun eigen tempo kunnen volgen. De opgedane kennis en expertise wordt toegepast bij het schrijven van een actieplan of beleidsplan met betrekking tot oudere klanten of cliënten, waarbij de deelnemers worden ondersteund door ervaren coaches.
Meer informatie over het programma, de instructeurs en praktische details vindt u op deze website. U kunt zich hier ook inschrijven.
Leyden Academy ontvangt pre-med studenten Union College
Voor het vierde jaar op rij verwelkomde Leyden Academy vandaag een twintigtal nieuwsgierige pre-medical studenten van Union College in New York. De studenten maken een toer door de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië en Nederland om een beeld te krijgen van hoe de gezondheidszorg in de verschillende landen is georganiseerd. In ons land voerde de rondreis langs ziekenhuizen, gezondheidscentra, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg.
Bij Leyden Academy kwamen verschillende thema’s aan de orde met betrekking tot vitaliteit en veroudering. Lex van Delden van de wetenschappelijk staf vroeg de studenten naar hun associaties bij het ouder worden en ontkrachtte het algemene beeld van oudere mensen als hulpeloos en ongelukkig. Uit onderzoek blijkt dat ouderen in Nederland, ondanks lichamelijke klachten en kwetsbaarheid, hun eigen gezondheid als goed ervaren (rapport Grijs is niet zwart-wit) en hun kwaliteit van leven een 8 als rapportcijfer geven (Leiden 85-plus studie). Lex introduceerde ook de Life and Vitality Assessment, een nieuw instrument ontwikkeld door Leyden Academy om ouderen te helpen hun welbevinden in kaart te brengen.
We bespraken ook hoe zogenoemde ‘verouderingsziekten’ kunnen worden vertraagd of voorkomen en hoe we langer en gezonder kunnen leven door kleine aanpassingen te maken in onze dagelijkse routines en leefomgeving – het onderwerp van de online cursus Healthy Ageing in Six Steps. Ten slotte mochten studenten Vanesha en Julian (zie foto) ervaren hoe het voelt om ouder te zijn, door het ‘verouderingspak’ aan te trekken. Inclusief trillende handen, wiebelige voeten en beperkt zicht als gevolg van glaucoom of diabetische retinopathie – afhankelijk van welke bril je opzet. Een echte eye-opener…
Meld je aan voor de EIT Health Summer School
11-22 september 2017
Heidelberg, Duitsland
Deze gratis, twee weken durende Summer School heeft betrekking op alle nodige maatregelen en hulpmiddelen die bij een startup van toepassing zijn, met als ultiem doel chronische ziekten bij oudere mensen te helpen voorkomen en genezen.
Ter voorbereiding op de Summer School, volgen de deelnemers de MOOC ‘Gezond ouder worden in 6 stappen’. Tijdens het programma in Heidelberg zullen teams bestaande uit drie tot vijf deelnemers samenwerken om uitdagingen om te zetten in innovatieve oplossingen, die weer in producten of diensten zullen resulteren. Hierbij is het algemene doel het verbeteren van de preventie en behandelopties voor 50- tot 70-jarigen met een (verhoogd risico op) chronische ziekten, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en psychische stoornissen.
Doelgroep: Master-, PhD- en MD-studenten met verschillende achtergronden zijn welkom. Ook mogen toegewijde en gemotiveerde individuen zich aanmelden. Ze vormen de multidisciplinaire teams, bestaande uit ten minste één persoon met een medisch-wetenschappelijke achtergrond, één persoon met een achtergrond in het bedrijfsleven en één persoon met een sociaal-wetenschappelijke achtergrond.
Uitdagingen: De uitdagingen worden aangedragen door bedrijven of jonge professionals en academici. Klik hier voor meer informatie over het aanmelden van een uitdaging. Aanmelden kan tot 15 augustus via http://www.euvention.eu/.
Beurzen: Deelname is kosteloos. Voor reis- en verblijfskosten kan een beurs worden aangevraagd. De eventuele toezegging en de hoogte van het bedrag zal worden bepaald nadat het selectieproces is voltooid.
Partners: Universiteit van Heidelberg; Heidelberg University Hospital; Heidelberg startup partners e.V.; Leyden Academy on Vitality and Ageing; Universiteit van Maastricht; SAP.
Voertaal: Engels.
Locatie: Marsilius-Kolleg, Universiteit van Heidelberg, institutionele hub voor interdisciplinaire samenwerking.
Deadline voor aanvragen: 15 juni 2017.
Contactpersoon: Mr. Raoul Haschke, raoul.haschke@zuv.uni-heidelberg.de.
Meer informatie en/of registratie: http://www.euvention.eu/.
Zelforganisatie als sleutel tot persoonsgerichte zorg?
“Zelfsturing is geen hype, maar een trend.” Met deze vaststelling opende Ben Wenting van het Instituut voor Samenwerkingsvraagstukken de jaarlijkse alumnibijeenkomst van de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg op maandag 12 juni 2017. Een inventarisatie vooraf onder oud-deelnemers leek inderdaad aan te geven dat het onderwerp in de (ouderen)zorg hoog op de bestuursagenda’s staat. Wenting zette uiteen hoe zelfsturing werkt en wat de randvoorwaarden zijn voor een succesvolle invoering. In de daaropvolgende discussie volgde geen lofzang op zelfsturing, maar een eerlijke uitwisseling van lessen, inzichten en dilemma’s door de circa dertig aanwezigen.
Meer levensplezier en werkplezier
Twee oud-deelnemers van de executive leergang kregen de gelegenheid om hun eigen ervaringen uitgebreider met de groep te delen. Wim Driesse, oud-bestuurder van CuraMare in Dirksland, gelooft zeker in het concept maar ziet ook dat veel organisaties meelopen in de trend en soms niet goed doordacht tot uitvoering overgaan. Hierdoor ontstaan behoorlijke risico’s op verwarring en een hoger ziekteverzuim, met als gevolg verlies aan kwaliteit en doelmatigheid. Lies Zuidema (zie foto), bestuursvoorzitter van Brentano in Amstelveen, heeft zelf positieve ervaringen met zelfsturing, of ‘zelforganisatie’ zoals zij het liever noemt. Werk vanuit een heldere visie, toon als bestuurder lef en geef je teams “vertrouwen, aandacht en liefde”. Cliënten, familie, medewerkers: ieder mens is uniek en dit vraagt dus ook om een verschillende aanpak. Volgens Zuidema kan zelforganisatie bij uitstek de benodigde ruimte creëren om – binnen zekere kaders – samen te bepalen hoe de zorg eruit komt te zien. Dit kan het levensplezier én werkplezier vergroten.
Rol bestuurder verandert totaal
Onderwerp van discussie was het samenspel tussen team, coach en manager. Een heldere en consequent doorgevoerde rolverdeling is volgens Wenting cruciaal voor het welslagen van zelfsturing. Zo kan een manager niet ook coach zijn; die petten zijn onverenigbaar. De eerste stap bij invoering zou moeten zijn dat het bestuur of managementteam een eigen visie op zelfsturing ontwikkelt en bedenkt wat het voor henzelf betekent. Zoals een deelnemer het verwoordde: “Je baan als bestuurder verandert totaal. Dat moet je leuk vinden.” Daarbij zal niet iedereen binnen de teams mee willen of kunnen. Wenting: “Er zullen altijd mensen zijn die de boel vertragen en mensen die te hard lopen. Van de middengroep moet je het hebben.” Zuidema kreeg ten slotte de vraag of de zorg bij Brentano is verbeterd sinds de overgang naar zelforganisatie. “Ik denk dat het eerst leuker wordt, dan beter,” besloot zij. Een deelnemer viel haar bij: “Ja, het leidt tot dilemma’s en confrontaties. Maar die had je voorheen ook, toen kwamen ze alleen niet boven water.”
Meer informatie over de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg vindt u hier.
De MAX Academie: Lang leve leren!
Vanaf vandaag, maandag 24 april 2017, biedt Omroep MAX voor 50-plussers relevante colleges, lezingen en presentaties aan op de MAX Academie. De eerste collegereeks gaat over Gezond en gelukkig oud worden en wordt verzorgd door Leyden Academy on Vitality and Ageing.
Aan de hand van videocolleges geven onze wetenschappers inzichten voor een gezond en gelukkig lang leven. Thema’s zijn onder meer voeding, beweging, medicijngebruik, cognitie bij ouderdom en beeldvorming van het ouder worden. De colleges worden gegeven door verouderingswetenschapper dr. David van Bodegom, neurowetenschapper dr. Lex van Delden, klinisch psychologe dr. Josanne Huijg, hoogleraar ouderengeneeskunde prof. dr. Joris Slaets, antropologe dr. Jolanda Lindenberg, en voedingsdeskundige ir. Marieke van der Waal.
Biologie van veroudering
Op dit moment is het college Biologie van veroudering van dr. David van Bodegom beschikbaar. Verschillende theorieën over veroudering komen aan de orde. Het doel is om te komen tot een goed begrip van het principe van veroudering, zodat we begrijpen waarom muizen na 2 jaar al oud zijn, mensen na 100 jaar en schildpadden pas na 250 jaar. Wat is veroudering? David neemt u mee op een toer door het menselijk lichaam. Van de kleinste cellen in ons lichaam en het belang van onze genen, tot een uiteenzetting hoe deze schade uiteindelijk leidt tot functieverlies van organen en het hele lijf. Hoe meet je veroudering? Hoe kijken dokters, wetenschappers en ouderen zelf tegen veroudering aan?
Het college is in zijn geheel te bekijken of in vier delen. Iedere vrijdag zal er een nieuw college worden toegevoegd. Aanstaande vrijdag zal dat Gezond oud in een verleidelijke omgeving zijn.
Wilt u aan de slag? Bezoek de MAX Academie!
Collegereeks ‘Gezond en gelukkig oud worden’ gestart
Waarom kan een muis 3 jaar oud worden, een mens 80 en een schildpad wel 250 jaar? Wat is veroudering eigenlijk? En welke rol spelen genen, leefstijl en geluk bij hoe lang je leeft? Deze en meer vragen zijn beantwoord in het openingscollege ‘Biologie van de veroudering’ van dr. David van Bodegom, het eerste uit de negendelige reeks ‘Gezond en gelukkig oud worden’. De collegereeks is vanochtend in het Poortgebouw in Leiden van start gegaan met 55 cursisten.
Bekijk het volledige programma hier.
Lezing Martijn van Oorschot: beeldvorming over ouderen in de wereld
Op dinsdag 7 februari 2017 was dr. Martijn van Oorschot te gast bij Leyden Academy om een lezing te verzorgen tijdens een scientific lunch met als onderwerp ‘beeldvorming over ouderen in de wereld’. Van Oorschot promoveerde als cultureel antropoloog bij hoogleraar sociale wetenschappen Arie de Ruijter aan de Universiteit van Tilburg en woont en werkt tegenwoordig in Amsterdam en Sao Paulo, Brazilië. Naast zijn adviespraktijk is hij kunstenaar met exposities in binnen- en buitenland.
Volgens Van Oorschot staan we in Nederland en wereldwijd aan de vooravond van een paradigma shift, nu we steeds ouder worden en het aandeel 75-plussers in de bevolking groeit. We hebben hier nog niet de juiste woorden en beelden bij gevonden. Er zijn in dit verband wonderbaarlijke verschillen in de wereld, op basis van onder meer cultuur, religie en familie. Zo geeft de overheid in Cambodja volgens Van Oorschot geen euro uit aan ouderenzorg; in Nederland gaat hier zo’n 17 miljard euro in om.
Van Oorschot en zijn team van wetenschappers en kunstenaars hebben over de hele wereld oudere mensen geïnterviewd en geportretteerd, zoals mevrouw Rowshan Ara Chowdhury uit Bangladesh, hierboven op de foto met haar kleindochter Alia Kamal. De portretten worden gebundeld in het project Elderly of the World. Daarnaast werkt het team aan een festival dat voor najaar 2017 gepland staat.
Achtste editie executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg gestart
Vandaag is een nieuwe editie van de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg van start gegaan. Twintig deelnemers – bestuurders en managers vanuit ouderenzorgorganisaties, ziekenhuizen en zorgverzekeraars – verdiepen zich in vijf collegeblokken in alle facetten van goede zorg voor oudere mensen. De studiereis in mei leidt dit jaar naar Denemarken.
In het eerste collegeblok op donderdag 19 en vrijdag 20 januari staat het verouderingsproces centraal. Wat is veroudering eigenlijk? Waarom leven we steeds langer, en welke factoren zijn van invloed op onze levensverwachting? Naast wetenschappelijke bijdragen van onder meer Joris Slaets en Diana van Heemst (LUMC, zie foto) krijgt ook een ervaringsdeskundige het podium: dhr. Berlee, die in 2017 de gezegende leeftijd van honderd jaar hoopt te bereiken.