Leiden, 20 november 2018 – Ouderen vormen een snelgroeiende groep in de Nederlandse samenleving. Van een steeds groter deel van deze ouderen stond de wieg buiten Nederland. Door factoren als hun persoonlijke verleden, migratie en sociaaleconomische positie, zijn deze ouderen vaak minder weerbaar dan hun leeftijdsgenoten die in Nederland geboren zijn. Voor deze problematiek is in de afgelopen jaren steeds meer wetenschappelijke aandacht, waarbij de nadruk sterk ligt op thema’s als ziekte en zorggebruik. Het welbevinden van oudere migranten blijft onderbelicht, zo concluderen onderzoekers van Leyden Academy on Vitality and Ageing op basis van een literatuurstudie waarover op 12 november jl. online is gepubliceerd en die in december 2018 verschijnt in de speciale uitgave ‘Gezondheid, zorggebruik en sociaal welbevinden van oudere migranten in Nederland’ van het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie.
Onderzoeksopzet
De onderzoekers Nina Conkova en Jolanda Lindenberg hebben in totaal 104 publicaties over ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond onder de loep genomen op het gebied van gezondheid en welbevinden, bestaande uit 69 gepubliceerde artikelen in (inter)nationale wetenschappelijke tijdschriften en 35 rapporten in het Nederlands en Engels. Dit narratieve literatuuroverzicht laat zien dat het leeuwendeel van het bestaande onderzoek is gericht op Surinaamse, Turkse en Marokkaanse ouderen, in absolute aantallen de drie grootste groepen zogenoemd ‘niet-westerse’ migranten in Nederland. Volgens het CBS telde Nederland begin 2018 in totaal 312.000 van deze migranten in de leeftijd van 55 jaar en ouder. Ongeveer twee derde van alle artikelen en rapporten is gewijd aan gezondheid en zorg en slechts een derde aan aspecten van welbevinden. Studies binnen het domein gezondheid zijn bovendien vaker grootschalig en kwantitatief van opzet en internationaal gepubliceerd dan die in het domein van welbevinden.
Aandacht voor wensen en verlangens
Jolanda Lindenberg van Leyden Academy pleit naar aanleiding van de inventarisatie voor meer aandacht in wetenschappelijk onderzoek voor de wensen en verlangens van oudere migranten. Lindenberg: “De nadruk in het onderzoek ligt nog sterk op negatieve aspecten, zoals het in kaart brengen van risicofactoren voor bepaalde ziektes, zorggebruik en cultuur-sensitieve en persoonsgerichte behandeling en zorg. Wat nog ontbreekt, is een bredere sociaal-maatschappelijke benaderingswijze die verder gaat dan een ziekte- en probleemgerichte benadering. Welke wensen en verlangens hebben ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond, naast hun eventuele ziekte of beperking? Hoe ziet een goede oude dag er voor hun uit? En hoe kunnen we hun leven zo plezierig mogelijk maken?”
Grote onderlinge verschillen
Ook blijkt er in het huidige onderzoek weinig oog voor de diversiteit onder oudere migranten, hoewel eerder onderzoek aantoont dat de verschillen tussen en binnen migrantengroepen relatief groot zijn. Dit beeld werd bevestigd in de acht focusgroepen die Leyden Academy in 2018 organiseerde onder ouderen van Westerse, Surinaamse, Antilliaanse, Indonesische, Turkse en Marokkaanse afkomst. Lindenberg: “Een Surinaamse oudere heer kan meer gemeen hebben met zijn buurman die in Nederland is geboren, dan met een leeftijdsgenoot met Turkse wortels. Toch zien we dat groepen ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond nog vaak in dezelfde onderzoeken worden samengenomen. Er is meer verklarend onderzoek nodig dat verder gaat dan herkomstland en sociaaleconomische status.”
Het artikel ‘Gezondheid en welbevinden van oudere migranten in Nederland: Een narratieve literatuurstudie’ door Nina Conkova en Jolanda Lindenberg is op 12 november jl. online gepubliceerd en verschijnt in december 2018 in de speciale uitgave ‘Gezondheid, zorggebruik en sociaal welbevinden van oudere migranten in Nederland’ van het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie: https://link.springer.com/article/10.1007/s12439-018-0268-2
Neem voor meer informatie contact op met Niels Bartels, manager communicatie, via e-mail of tel. (071) 524 0960.
