Uncategorized

Leyden Academy en het Jo Visser fonds brengen sinds enkele jaren, samen met diverse zorgorganisaties, jongeren op een laagdrempelige manier met ouderen en hun woon- en leefwereld in contact. Onder de noemer Zomervisite worden 16- tot 25-jarigen uitgenodigd om samen met ouderen uit een zorgorganisatie in de zomermaanden juli en augustus iets gezellig te ondernemen. Dat kan variëren van wandelen en een ijsje eten tot muziek luisteren of een spelletje spelen. Door deze ontmoetingen ontstaat persoonlijk, gelijkwaardig contact en waardering, en worden beelden bijgesteld.

“Het is waardevol dat je meer van een andere generatie weet.”

Meer ouderen, minder verzorgenden
Dat het aantal ouderen ieder jaar toeneemt, en dus ook in zorgorganisaties, is geen verrassing. Helaas blijft het aantal jongeren dat uiteindelijk voor een loopbaan in de ouderenzorg kiest achter. Met Zomervisite willen we jongeren uitdagen om met een frisse blik te kijken naar ouderenzorg en zo hun beeldvorming positiever kleuren.
Corona maakte het ontvangen van jongeren voor sommige zorgorganisaties wat lastiger, maar gelukkig kon Zomervisite op enkele locaties in Amstelveen, Leiden en Vlaardingen doorgang vinden.

“Ik vond het zo leuk dat ik nu een opleiding in de zorg start en in de ouderenzorg een baan zoek.”

Klein gebaar, groot plezier
Dat Zomervisite een positieve invloed heeft, blijkt uit de hartverwarmende ervaringen van jongeren en ouderen die de ontmoetingen als zeer waardevol hebben ervaren. Ook de zorgorganisaties zijn enthousiast en waarderen de gezelligheid en reuring die de jongeren met zich meebrengen. De ouderen vinden het fijn om met jonge mensen in gesprek te gaan en iets te ondernemen. Wat de jongeren, naast een vrijwilligersvergoeding, terugkrijgen van de ouderen is enthousiasme en waardering.

“Ik ging altijd met een enorme glimlach weg en kwam blijer thuis na Zomervisite.”

Het matchen van jong en oud
Dit jaar maakten we gebruik van een door stichting JOW! ontwikkelde app. Deze app verzorgt op dagelijkse basis matches tussen jongeren en ouderen en wordt goed ontvangen. We hopen met deze samenwerking nog meer waardevolle, en wie weet blijvende, contacten te realiseren. Ook hebben zowel zorgorganisaties als jongeren interesse om volgend jaar deel te nemen. Leyden Academy, het Jo Visser fonds en stichting JOW! hebben dan ook het voornemen om in juli en augustus 2022 Zomervisite weer mogelijk te maken. Neem voor meer informatie of vooraanmelding contact op met Danielle Swart, manager Jo Visser fonds.

Klik hier voor meer ervaringen van jongeren aan Zomervisite.

In Nederland zijn zo’n 2,5 miljoen volwassenen ‘laaggeletterd’: zij hebben grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen en zijn vaak digitaal minder vaardig. In de gemeenten Leiden en Leiderdorp zijn er ongeveer 14.500 mensen die door hun laaggeletterdheid niet goed mee kunnen komen in onze samenleving. Om deze situatie te verbeteren, hebben de beide gemeenten en een groot aantal maatschappelijke organisaties afgelopen week het ‘Taalpact’ ondertekend. Namens Leyden Academy zette Miriam Verhage haar handtekening.

Het actieplan Taalpact richt zich op vijf speerpunten: werk en participatie, armoede en schulden, het voorkomen van laaggeletterdheid bij kinderen en het verbeteren van betrokkenheid van ouders, gezondheid en welzijn en de eigen rol van de gemeente. In de landelijke Week van Lezen en Schrijven ondertekenden de Leidse en Leiderdorpse wethouders Yvonne van Delft en Rik van Woudenberg op 8 september jl. het actieplan. Om laaggeletterdheid effectief aan te pakken is samenwerken essentieel. BplusC coördineert daarom het Taalhuis in Leiden en Leiderdorp. In de bibliotheek kunnen mensen terecht met vragen over het taal-, digitaal en rekenaanbod in de regio. Ook zorgt BplusC dat instellingen en partijen uit de regio met elkaar de uitdaging aangaan om laaggeletterdheid te bestrijden en met elkaar in gesprek gaan over thema’s, aanpak en aanbod.

In Nederland zijn er ongeveer 700.000 ouderen die laaggeletterd zijn. In samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven doen wij onderzoek naar hoe deze mensen het ouder worden ervaren en welke ondersteuning zij nodig hebben.

Er valt nog veel te verbeteren wat betreft de bijdrage aan en deelname van ouderen in de zorg en de samenleving, aldus directeur van Leyden Academy on Vitality and Ageing Tineke Abma. “Dit kunnen we bevorderen door ruimte te maken voor de stem en het perspectief van ouderen.“ Abma is per 1 juli 2021 benoemd tot Leidse hoogleraar Ouderenparticipatie.

“We worden steeds ouder, en krijgen er ook meer vitale jaren bij”, vertelt Abma. “Daarom zitten veel ouderen nog vol levenslust als ze met pensioen gaan.” Uit onderzoek weet Abma dat deze groep graag met de samenleving verbonden wil blijven en hun stem wil laten horen. “Daar wordt alleen niet altijd naar geluisterd.” Zo sprak ze een vrouw van in de tachtig die nog graag vrijwilligerswerk wilde doen, maar dat dit door haar omgeving werd afgeraden omdat het te belastend zou zijn. “Terwijl het ouderen juist veel vreugde en zelfvertrouwen kan geven.” Volgens Abma een typisch voorbeeld van dat er vaak voor in plaats van met ouderen wordt gedacht.

Wat is goede zorg?
Het onderzoek van Abma focust zich op de participatie van ouderen in de zorg, bij organisaties en in het onderzoek. “In de zorg zien we dat verpleeghuizen steeds meer bezig zijn met persoonsgerichte zorg. Er wordt dan met de bewoner, familie en professional gekeken naar wat voor die persoon belangrijk was en is, en hoe dat nog kan worden gerealiseerd.” Toch wijst de praktijk uit dat professionals zich nog vaak laten leiden door algemene standaarden.” Participatie in de zorg is dan ook een grote uitdaging, meent Abma. “Hoofdzakelijk omdat er meerdere perspectieven bij elkaar komen en betrokkenen uiteenlopende opvattingen kunnen hebben over wat goede zorg is.”

Ouderen betrekken
Samen met haar team wil Abma het onderzoek naar participatie in verpleeghuizen uitbreiden. De hoogleraar vindt het daarbij belangrijk dat er niet alleen onderzoek naar ouderen wordt gedaan, maar juist ook mét ouderen. “Wij zouden zoveel mogelijk op een inclusieve manier onderzoek moeten doen”, aldus Abma. Zo bestaat het onderzoeksteam dat de impact van kunstactiviteiten op de gezondheid en het welbevinden van ouderen bestudeert, naast onderzoekers vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines en kunstenaars ook uit ouderen die erop toezien dat hun perspectief centraal staat. “Het zit in het DNA van Leyden Academy om in onze onderzoeken en projecten de stem en het perspectief van ouderen als vertrekpunt te nemen. Dat heeft mij ook altijd gedreven in mijn wetenschappelijke werk.”

Mantelzangers
Waar Abma’s onderzoek zich deels richt op vitale ouderen, is er ook een grote groep die zich om verschillende redenen verbaal minder goed kunnen uitdrukken. Bijvoorbeeld mensen met dementie of afasie. “We dreigen hun perspectief te missen omdat het moeilijk is om toegang tot hun belevingswereld te krijgen. Door gebruik te maken van creatieve onderzoeksmethodes kunnen we de ‘stem’ van deze groep mogelijk wel laten horen. Daar wil ik me de komende jaren graag voor inzetten.”
Binnenkort start Abma met een onderzoek naar de impact van zogenoemde participatiekoren op de gezondheid en het welbevinden van ouderen met dementie. Samen met ‘mantelzangers’ zingen ouderen een klassiek repertoire en oefenen ze voor een optreden. “Tijdens een pilot hebben we al gezien dat dit een verdiepend contact en positieve gevoelens teweegbrengt, en zorgt voor persoonlijke en artistieke ontwikkeling.”

Zorg verbeteren
Abma hoopt haar participatieve onderzoeksmethode te stimuleren onder andere onderzoekers. “Hiertoe heb ik de School for Participation opgezet. We bieden PhD-studenten cursussen over het verrichten van onderzoek mét mensen.” In deze lijn heeft Abma samen met hoogleraar Medische Besliskunde Anne Stiggelbout een groep bestaande uit patiënten, verpleegkundigen en artsen uit het LUMC bijeengebracht om de inbreng en ervaringsdeskundigheid van patiënten te verhogen en de zorg te verbeteren.

Versteviging
Tineke Abma werkt als hoogleraar Participatie & Diversiteit aan Amsterdam UMC (VU Medisch Centrum) en werd eind 2019 aangesteld als directeur-bestuurder van Leyden Academy. Ze hoopt met haar benoeming als bijzonder hoogleraar in het LUMC de samenwerking tussen beide Leidse organisaties verder te versterken. “Mijn doel is om samen met andere hoogleraren in het LUMC onderzoek en onderwijs uit te bouwen. Ik kijk uit naar een plezierige samenwerking.”

Ieder jaar vertegenwoordigt een vitale oudere persoon ons als het ‘gezicht’ van Leyden Academy (afwisselend een dame en een heer). We streven hierbij naar een goede afspiegeling van de samenleving. Voor het nieuwe jaar, dat loopt van 11 november 2021 tot 11 november 2022, zijn we op zoek naar een vitale heer (vanaf ongeveer 75 jaar) die plezier en levenslust uitstraalt. Het winnende portret zal een jaar lang de homepage van onze website, sociale media-accounts en diverse communicatiemiddelen sieren. Ook wordt de geportretteerde mogelijk benaderd voor interviews en video-opnames.

Procedure

• Stuur een mooie portretfoto in met een korte beschrijving van de kandidaat (achtergrond, levensmotto, hobby’s etc.). Natuurlijk staat het u vrij om meerdere foto’s van meerdere geportretteerden in te dienen.
• De directie en het communicatieteam van Leyden Academy kiezen de winnende inzending.
• Daarna zal mogelijk een fotograaf het ‘model’ nog eens professioneel portretteren.
• De gekozen foto is rechtenvrij door Leyden Academy te gebruiken.
• Het zwart-wit portret zal tijdens onze diesviering (verjaardag) op 11 november a.s. worden onthuld en zal dan een jaar lang onze website en communicatiemiddelen sieren.
• Foto’s kunnen tot 27 september 2021 worden gemaild aan Yvonne Schinkel-Koemans: koemans@leydenacademy.nl.

Op 13 januari 2022 gaat de twaalfde editie van start van de executive leergang Goed leven, goede zorg voor ouderen, een jaarlijkse opleiding voor inhoudelijk gedreven bestuurders en directeuren die kennis willen nemen van, en willen reflecteren op de meest actuele inzichten over goede zorg voor ouderen. Inmiddels zijn de cursusdata vastgesteld en is de inschrijving geopend.

Editie 2021 kleinschaliger van opzet
Door de coronamaatregelen was de editie van 2021 kleinschaliger van opzet, met twaalf deelnemers in plaats van de gebruikelijke groep van twintig. Ook vonden de eerste collegeblokken noodgedwongen online plaats. Volgens deelnemer Shequita Kalloe, bestuurder bij Argos Zorggroep, kwam er toch een goede uitwisseling tot stand binnen de groep cursisten en met de docenten: “Ook digitaal was sprake van goede onderlinge interactie. Zeker het regelmatig opsplitsen in kleinere groepen droeg hieraan bij.” Wel was het fijn om de laatste colleges in Leiden te kunnen volgen: “Toen bleek wel weer hoe waardevol het is om fysiek bij elkaar te komen. De informele gesprekken tijdens de koffiemomenten en lunch leveren erg veel op, naast de meer natuurlijke interacties tijdens de colleges.” De studiereis naar Zweden is ook uitgesteld en vindt, als de coronamaatregelen het toelaten, plaats in oktober.

Toekomst van de ouderenzorg
De volgende editie van de executive leergang start op donderdag 13 en vrijdag 14 januari a.s. Er is een gevarieerd programma samengesteld waarin we antwoorden zoeken op vragen als: hoe ziet goede zorg voor ouderen eruit, nu en in de toekomst? Hoe navigeert u als bestuurder tussen diverse, soms tegenstrijdige belangen en verwachtingen? Hoe formuleert u uw visie en beleid in een voortdurend veranderende context? Welke waarden geven u houvast, wat geeft u bezieling in uw werk? De leergang biedt inspirerende colleges, volop ruimte voor bespiegeling en discussie en bijzondere ontmoetingen met ouderen. Ook voor ervaren bestuurders die een overstap maken naar de ouderenzorg, kan de leergang uitkomst bieden. Zo werkt Shequita Kalloe al meer dan twintig jaar binnen de gezondheidszorg, maar is zij pas recent als bestuurder actief in ouderenzorg: “Ik was nadrukkelijk op zoek naar onderbouwde kennis over wat goede zorg aan ouderen vraagt en hoe de toekomst van de ouderenzorg eruit ziet. Het sterke aan deze leergang vind ik dan ook de theoretische opzet en de sterk inhoudelijke focus. De leergang levert kennis op die je niet makkelijk langs andere wegen tot je krijgt. De thema’s die worden behandeld zijn relevant en bieden de beloofde verdieping.”

Bent u geïnteresseerd in de executive leergang die in januari 2022 van start gaat? Kijk voor meer informatie en inschrijving op de cursuspagina.

In oktober 2016 nam Leyden Academy het initiatief voor de eerste Vitality Club, in Leiden-Noord. Een laagdrempelige club voor oudere buurtgenoten, die op doordeweekse dagen samen buiten sporten en elkaar coachen. Uit onze onderzoeken blijkt dat de deelnemers niet alleen fitter worden, maar dat ook het sociale aspect zeer wordt gewaardeerd: mensen komen voor hun gezondheid, maar blijven terugkomen vanwege de gezelligheid. Inmiddels zijn er vijf Vitality Clubs actief in Leiden en Leiderdorp, en ook in de rest van Nederland schieten de beweegclubs als paddenstoelen uit de grond.

Nieuwe clubs in Eindhoven, Katwijk en Hendrik-Ido-Ambacht
In de zomer van 2021 zijn er weer veel nieuwe Vitality Clubs bij gekomen. Zo is op 29 juli jl. een club van start gegaan in de wijk De Volgerlanden in Hendrik-Ido-Ambacht (klik hier voor meer informatie). In Katwijk wordt de Vitality Club vanaf eind augustus uitgebreid met maar liefst vier nieuwe locaties in de gemeente, naast de succesvolle eerste beweegclub in Rijnsburg. Meer informatie is te vinden op de website van Welzijnskwartier. Ten slotte gaan in Eindhoven vanaf 21 september a.s. drie Vitality Clubs van start: in Woensel-Noord, Stratum en Strijp. Meer informatie vindt u op de website van Eindhoven Sport.

We wensen alle nieuwe Vitality Clubs heel veel plezier met het samen sporten in de buitenlucht!

Wilt u meedoen of misschien een eigen beweegclub beginnen? Kijk op de website van de Vitality Club, met daarop ook een overzicht van actieve locaties. Meer informatie over onze onderzoeken vindt u hier.

Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau bleek in 2020 dat de helft van alle werkzoekende 55-plussers zich gediscrimineerd voelt bij het vinden van een baan. Specifiek onderzoek naar de ervaring van vrouwen ontbreekt nog. Maandblad OPZIJ ging in gesprek over de positie van (oudere) vrouwen op de arbeidsmarkt met Elena Bendien, senior onderzoeker bij Leyden Academy, en Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens.

Volgens Elena is de werkomgeving simpelweg nog niet ingericht op de levensloop van vrouwen. Daarbij kan er sprake zijn van impliciete leeftijdsdiscriminatie. Ze geeft als voorbeeld de menopauze: “Het moment dat vrouwen in de menopauze belanden, is vaak ook het moment dat je wilt en kunt oogsten in je carrière. Ervaringen met de menopauze kunnen dit ondermijnen. De symptomen uiten zich op heel verschillende manieren: opvliegers tijdens vergaderingen, hartkloppingen, concentratieproblemen, je slaapt slecht. Dat tast je zelfvertrouwen aan, en je kunt er ook niet makkelijk over praten. Ondanks de groeiende bewustwording onder de vrouwen, bedrijfsartsen en werkgevers blijft menopauze een groot taboeonderwerp op de werkvloer.”

Het artikel ‘Girls just wanna have jobs – leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt’ staat in het septembernummer van OPZIJ. Het magazine is nu te koop in de kiosk of lees het online.

In juli 2021 heeft Julia Heidstra met succes haar MSc Vitality & Ageing in Leiden afgerond. Voor haar scriptie deed Julia bij Leyden Academy onderzoek naar de impact op het welzijn van ouderen die begin dit jaar deelnamen aan Silver Starters, een intensieve online ondernemerscursus voor vijftigplussers. Uit Julia’s onderzoek bleek dat deelname aan de cursus het welzijn en de persoonlijke groei van de deelnemers bevorderde.

Eudaimonisch welzijn
Op het gebied van de gezondheid is mondiaal een trend waarneembaar waarbij de focus van zorg steeds meer richting welzijn gaat. Eudaimonisch welzijn wordt geassocieerd met mentale gezondheid en is gekoppeld aan fysieke gezondheid. Het verbeteren van het eudaimonische welzijn kan dus positief bijdragen aan het verbeteren van de algehele wereldgezondheid. Leyden Academy loopt met de speerpunten vitaal, betekenisvol en verbonden voorop als het gaat om het stimuleren van aandachtsgebieden van welzijn. Een van onze recente interventies is het onderwijsprogramma Silver Starters. Het is namelijk aangetoond dat maatschappelijke betrokkenheid, zoals vrijwilligerswerk of werken op hogere leeftijd (al dan niet in een eigen bedrijf), bijdraagt ​​aan zingeving en betekenisvol leven.

Over Silver Starters
Leyden Academy en Aegon N.V. hebben Silver Starters ontwikkeld en in 2021 voor de tweede maal georganiseerd. In dit gratis, persoonlijke programma leren vijftigplussers de basis om hun idee om te zetten in hun eigen bedrijf gedurende verschillende modules van online leren en persoonlijke coaching door experts. Bijna 100 deelnemers werkten van januari tot en met maart aan hun start-up-ideeën, variërend van longfunctietesten, virtual reality-leertoepassingen tot levensloopbestendig/intergenerationeel wonen en het verbeteren van de zelfvoorziening van landbouwproducten op Curaçao. Hoewel het nog te vroeg is om te beoordelen of één van deze start-up-ideeën daadwerkelijk zal uitgroeien tot een bloeiende onderneming, toont het onderzoek van Julia de positieve impact en de verschillende voordelen van de cursus voor de deelnemers. Klik hier voor meer informatie over Silver Starters.

Onderzoeksmethode
Julia gebruikte kwalitatieve en kwantitatieve methoden. De veertig respondenten vulden Diener’s Satisfaction With Life Scale in en beantwoordden de vraag of de cursus hun welzijn had beïnvloed. De antwoorden werden genoteerd op een Likert-achtige schaal. Verder zijn er tien diepte-interviews gehouden om de impact vanuit de deelnemers verder te onderzoeken. Hierbij waren vragen leidend als: heeft deelname aan Silver Starters impact op uw welzijn? En hoe beoordeelt u dit welzijn?

Resultaten
Deelnemers rapporteerden een hoog basisniveau van welbevinden dat positief werd beïnvloed door deelname aan Silver Starters. Een van de redenen voor dit hoge niveau waren de proactieve coping – probleem- en emotiegerichte – strategieën die de deelnemers lieten zien. Dergelijke strategieën waren gericht op persoonlijke groei en aanpassing, bijvoorbeeld het reflecteren op ervaringen, zoeken naar leermogelijkheden en relativeren. Gevoelens van verbondenheid en zingeving werden geassocieerd met vitaliteit. Deze bevindingen suggereren dat een cursus ondernemerschap zoveel meer kan toevoegen aan de samenleving dan economische waarden, en dat het zelfs positief kan bijdragen aan de volksgezondheid.

‘Je kunt altijd opnieuw beginnen, maar er kan altijd iets mis gaan. Ik dacht, ik heb een betere basis nodig, hoe het moet, want op school leer je alleen nutteloze dingen, formules, Frans en dingen die je nooit nodig zult hebben. Je leert niets over het leven. Ondernemerschap staat een stuk dichter bij het leven dan alle kennis die je op school moet leren.’ – 57-jarige deelnemer

Klik hier om Julia’s (Engelstalige) proefschrift te lezen.

Sinds maart 2020 heeft de coronapandemie de Nederlandse samenleving in haar greep. Het virus en de bijkomende maatregelen treffen de gehele bevolking, maar de gevolgen pakken verschillend uit voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) brengt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in kaart hoe het gaat met thuiswonende ouderen. Het betreft een kennisintegratie: het RIVM benut hiervoor bestaande informatiebronnen.

Leyden Academy levert een inhoudelijke bijdrage aan de rapportages: zo wordt onder meer gerefereerd aan ons kwalitatieve onderzoek naar hoe Nederlandse ouderen de coronatijd ervaren. Daarnaast worden de bevindingen geïllustreerd met uitspraken van ouderen zelf vanuit de persoonlijke verhalen op het platform Wij & corona, dat wij samen met stichting GetOud hebben ontwikkeld. Zo komen in de eerste factsheet van februari 2021 Cees (74), Jaap (88) en Loek (89) aan het woord. In de tweede rapportage van juni 2021, die de periode juni 2020 tot en met maart 2021 bestrijkt, zijn uitspraken opgenomen van Wil (85), Louky (93) en mantelzorger Feruze.

Op de website van het RIVM vindt u de eerste rapportage (februari 2021) en de tweede rapportage die op 30 juni 2021 is verschenen.