Uncategorized

Bestaat er een wondermiddel om fit en vitaal oud te worden? In een nieuwe PEP-talk vertelt David van Bodegom, verouderingswetenschapper bij Leyden Academy en hoogleraar Vitaliteit aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), over de invloed van meer bewegen en minder stilzitten tijdens de gewone dagelijkse bezigheden. Daarnaast heeft de omgeving waarin je leeft grote invloed op hoe gezond je blijft, volgens David. Hij deed zijn inzichten op tijdens jarenlang veldwerk op het platteland van Ghana. In dat land komen ouderdomsziekten als diabetes en hart- en vaatzieken bijna niet voor. Door hun leefstijl worden Ghanezen vaak gezonder oud dan mensen in Nederland. Hoe dat komt, legt David uit in deze video in de reeks PEP-talks van het LUMC.

Wetenschap voor niet-wetenschappers
De gezondheid van mensen in de regio is een speerpunt van het LUMC. Daarom organiseert het academisch ziekenhuis sinds 2019 PEP-talks, waarin wetenschappelijk onderzoek toegankelijk wordt gemaakt voor niet-wetenschappers. Elke maand doet een wetenschapper een boekje open over zijn of haar vakgebied. Bekijk bijvoorbeeld ook de recente PEP-talks van Hanno Pijl over gezonde voeding en Eline Slagboom over waarom sommige mensen heel oud worden.

U vindt de video (10 min.) van David van Bodegom hieronder, via op het YouTube-kanaal van het LUMC:

Op 16 september 2021 en 17 maart 2022 vindt de vijfde editie plaats van de Leidse Ouderengeneeskundedagen. Het programma van deze jaarlijkse interactieve nascholing is gebaseerd op de laatste ontwikkelingen vanuit zowel het ziekenhuis, het verpleeghuis als de eerstelijn, met bijzondere aandacht voor onderwerpen waarbij het in de samenwerking ‘schuurt’. De Leidse Ouderengeneeskundedagen komen tot stand door een samenwerking van Leyden Academy, de afdelingen Ouderengeneeskunde en Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde van het LUMC, Landelijke Adviesgroep Eerstelijnsgeneeskunde voor Ouderen (Laego), zorgorganisaties Topaz en Marente en Boerhaave Nascholing.

16 september – digitaal
De eerste cursusdag, op donderdag 16 september 2021, vindt plaats in digitale vorm. Met onder meer aandacht voor COVID-19, spoedzorg voor ouderen, evidence/practice based medicine en polyfarmacie. Rudi Westendorp, hoogleraar aan de Universiteit van Kopenhagen en voormalig directeur van Leyden Academy, verzorgt een lezing over de geleerde lessen in coronatijd en de afsluitende voordracht komt van schrijver Ilja Leonard Pfeijffer.

17 maart – fysiek in Leiden
De tweede bijeenkomst, op donderdag 17 maart 2022, wordt in Leiden georganiseerd (locatie n.t.b.). Thema’s die aan bod zullen komen, zijn onder meer probleemgedrag bij dementie, ethiek en recht, en goede levenseindezorg. Deze dag eindigt traditiegetrouw met een bijdrage van dichter Nico Dijkshoorn. Het afsluitende bezoek aan de tentoonstelling over veroudering en de dood in museum Naturalis wordt ingeleid door David van Bodegom, aan de hand van zijn boek Het geheim van de schildpad.

Kijk voor het gehele programma en meer informatie over kosten en accreditatie op de website van Boerhaave Nascholing. U kunt zich hier ook inschrijven.

In juli 2021 is de publicatie Global Reflections on COVID-19 and Urban Inequalities verschenen bij Bristol University Press. Vanuit vier invalshoeken – Community and Society; Housing and Home; Public Space and Mobility; en Policy and Planning – wordt de impact verkend van de coronapandemie op de samenleving en op de levens van mensen.

Het eerste deel, onder redactie van Brian Doucet, Pierre Filion (University of Waterloo, Ontario, Canada) en Rianne van Melik (Radboud Universiteit), behandelt het thema Community and Society, met onder meer het artikel ‘Following the Voices of Older Adults During the COVID-19 Crisis: Perspectives from the Netherlands’, door Leyden Academy-auteurs Jolanda Lindenberg, Paul van de Vijver, Lieke de Kock, David van Bodegom en Niels Bartels. In het artikel wordt ingegaan op de ervaringen van oudere mensen in Nederland tijdens de coronacrisis, aan de hand van de ervaringen van Mbarek, Joke, Wim en Maria die eerder hun verhaal deelden op ons platform Wij & corona. Ook delen we in het artikel bevindingen vanuit ons kwalitatief onderzoek naar oudere mensen in de eerste en tweede coronagolf.

Naast het perspectief van oudere mensen, wordt de coronacrisis in deze uitgave ook belicht vanuit onder meer mensen die onder de armoedegrens leven, (arbeids)migranten, transgenders en mensen met een visuele beperking. De bijdragen komen van over de hele wereld: van Jamaica tot Turkije, en van Nieuw-Zeeland tot Vietnam.

U kunt de publicatie bestellen via Bristol University Press als hardcover (GBP 36,00) en e-book (GBP 10,39).

Lees hier meer over ons onderzoek naar de kwaliteit van leven van oudere mensen in coronatijd.

In nauwe samenwerking met ouderen ontwikkelde Leyden Academy het Life and Vitality Assessment (LAVA), een gespreksinstrument dat ouderen helpt om inzicht te krijgen in de thema’s die zij belangrijk vinden en in de kwaliteit van leven zoals zij die zelf ervaren. Om een indruk te krijgen kunt u de video hieronder bekijken, waarin ouderenconsulente Joannemie aan de hand van het LAVA in gesprek gaat met de 95-jarige mevrouw Wolbersen uit Den Haag.

In 2018 hebben wij een samenwerkingsovereenkomst gesloten met bureau Van Loveren & Partners. Zij verzorgen trainingen met het gespreksinstrument, zowel op locatie bij zorg- en welzijnsorganisaties als individueel. Het bureau merkt dat de vraag toeneemt en biedt daarom in het najaar van 2021 een training aan op basis van open inschrijving. Een training waarin leren van en met elkaar centraal staat, waarin deelnemers inzicht krijgen in en zelf ervaren wat het LAVA kan betekenen, voor jezelf en voor de cliënt. De training is onder meer interessant voor wijk-, regie- en kwaliteitsverpleegkundigen, professionals met een focus op welzijn/welbevinden, geestelijk verzorgers en vrijwilligers.

Bent u geïnteresseerd in het werken met dit instrument, schrijf u dan op tijd in!

Kijk voor meer informatie op de website van Van Loveren & Partners.

Vaak gaat het bij een gezonde leefomgeving vooral over de fysieke kwaliteit ervan, zoals meer groen, schone lucht of het beperken van geluidsoverlast. Maar ook een sociale leefomgeving is van belang, zeker bij het ouder worden. Zo kunnen de openbare (buiten)ruimte en voorzieningen als bibliotheken, scholen en buurtwinkels ruimte maken voor ontmoeting, en zo een waardevolle invulling geven aan behoeftes aan sociaal contact of onderlinge verbondenheid. De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) en de Rijksbouwmeester publiceerden vandaag de digitale verkenning ‘Ruimte maken voor ontmoeting. De buurt als sociale leefomgeving’, met bijdragen van diverse ontwerpers, denkers en fotografen. Namens Leyden Academy verzorgde Jolanda Lindenberg samen met Femmianne Bredewold  (Universiteit voor Humanistiek) de blog ‘Ontmoetingen met ruimte voor verschil’ binnen het thema ‘Sturen op sociaal contact’.

Meer lichte en luchtige ontmoetingen
In hun bijdrage benadrukken Jolanda en Femmianne het belang van ‘lichte ontmoetingen’ met mensen van buiten je eigen kring: “Die spontane ontmoetingen doorbreken de sleur, brengen iets onverwachts, helpen vooroordelen weg te nemen en kunnen zorgen voor inspiratie.” De auteurs pleiten voor het organiseren van mogelijkheden om deze lichte en luchtige contacten in de buurt te laten ontstaan én om daarbij de verschillen tussen mensen te omarmen. Waarbij het soms best mag schuren: “Als je de risico’s uit ontmoetingen weg organiseert, haal je ook de potentie uit ontmoetingen.” De inrichting van de publieke ruimte kan dit bevorderen: “Denk aan het organiseren van bezoekersstromen waarbij groepen elkaar juist tegenkomen, het inrichten van een buurt- of woonzorgcomplex, die ook voorbij gaat aan de functie voor de specifieke doelgroep, of architectuur met een open karakter in plaats van gericht op risicobeheersing en veiligheid.”

U vindt de digitale verkenning op de website van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving.

De specifieke culturele achtergrond van ouderen met een migratieachtergrond blijkt niet bepalend te zijn voor hun zorgwensen en -behoeften. De onderlinge diversiteit is groot, waardoor wensen en behoeften heel persoonlijk zijn en mede afhangen van hoe iemand in Nederland heeft geleefd. Ook ervaren migrantenouderen problemen rondom het verkrijgen van formele basiszorg en de kwaliteit daarvan. Nina Conkova (Leyden Academy) en Marina Jonkers (Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam) gingen erover in gesprek met Movisie, kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken.

Ieder mens is anders
Het eenzijdige stereotype beeld van oudere migranten – waar ook nog steeds beleid op wordt gemaakt – klopt niet, stellen de onderzoekers. Dit geldt ook voor de ouderenzorg, waar nog vaak wordt aangenomen dat cultuurspecifieke voorzieningen veel beter zijn voor ouderen met een migratieachtergrond, omdat zo meer rekening zou worden gehouden met hun specifieke wensen en behoeften. Nina: “Wij zagen daarentegen dat er te veel wordt uitgegaan van uniformiteit en stereotype aannames, terwijl de groep ouderen heel divers is. Dat leidt vervolgens weer tot onrealistische verwachtingen over specifieke zorg voor vader of moeder, die er niet is. Het blijft gewoon een Nederlandse setting met een paar cultuurspecifieke aanpassingen, zoals halal eten of een ruimte die anders is ingericht. En dat werkt niet. Het gaat om persoonlijke aandacht en maatwerk. Ieder mens is anders.”

Sushi in het verpleeghuis
Het artikel wordt geïllustreerd door sprekende voorbeelden en treffende uitspraken. Zoals de Marokkaanse moslim die aangaf dat hij later in een verpleeghuis graag zijn religieuze gewoontes wil kunnen blijven uitvoeren, maar ook graag sushi zou willen eten. Of de Turkse meneer met dementie die een cultuurspecifieke dagbesteding bezocht waar mensen werden ingedeeld in groepen naar nationaliteit. De man werd ingedeeld bij de Turkse groep, maar ging steeds aan de wandel naar de in Nederland geboren ouderen. Meneer bleek eigenaar van een nachtclub te zijn geweest en had altijd in de horeca geleefd, tussen de Rotterdammers. Een wijze les voor de coördinator van de dagbesteding, die voortaan doorvraagt bij de intake naar hoe iemands leven eruit heeft gezien en wat iemand prettig vindt.

Lees het volledige artikel ‘Stereotype benadering van migrantenouderen doet geen recht aan diversiteit in de praktijk’ van 8 juli 2021 op de website van Movisie.

Vandaag, een roerige anderhalf jaar na de start, vond de interactieve afsluitende manifestatie plaats van het participatief actieonderzoek naar de waarde van kunst in de langdurige zorg. ZonMw financierde dit eerste grootschalige landelijke onderzoek naar Kunst in de Zorg vanuit het perspectief van ouderen zelf, maar ook van kunstenaars, zorgmedewerkers en beleidsmakers. Het voornaamste resultaat is dat kunst plezier, positiviteit en diepgaand contact brengt, en dat het uitdaagt. Leyden Academy en Amsterdam UMC geven een stevige wetenschappelijke onderbouwing en versterken hiermee de plaats van kunst binnen de zorgpraktijk én dragen bij aan de kwaliteit van leven van ouderen.

Plezier, diepgaand contact en uitdaging
In het onderzoek is vooral gekeken naar de waarde die kunstactiviteiten zoals dans, tekenen, muziek, zang, poëzie, theater en beeldende vorming in de langdurige zorg voor ouderen hebben. Hiertoe heeft het onderzoeksteam 470 verhalen opgehaald van deelnemende ouderen aan bestaande kunstinitiatieven en -programma’s en zijn er 40 observaties uitgevoerd. Hoogleraar Tineke Abma: “Deze studie laat zien dat kunst en creativiteit in de zorg heel waardevol kunnen zijn: om jezelf te kunnen uiten, je verbonden te voelen met anderen, even je beperkingen te vergeten en benaderd te worden vanuit wat je nog wél kunt. Naast ouderen onderstrepen ook zorgmedewerkers, mantelzorgers en kunstenaars de waarde van de activiteiten voor henzelf. Zij ervaren plezier, diepgaand contact en worden uitgedaagd in hun vak.”

“Pas achteraf hoorde ik dat dit een van de deelnemers had geholpen om uit de neerslachtigheid te komen. Die middagen betekenden zoveel voor hen. Het gaf ze iets heel anders om zich op te concentreren.” – Theatermaker De Rimpel

Kunst in tijden van corona
De beperkingen die de coronapandemie en de bijbehorende maatregelen met zich meebrachten, zorgden al snel voor een koerswijziging in het onderzoeksproject. Toch hebben de kunstenaars binnen de diverse programma’s en initiatieven een alternatieve, maar evengoed waardevolle, invulling aan de activiteiten kunnen geven. Want juist in deze moeilijke tijd hebben ouderen behoefte aan afleiding, inspiratie, troost en contact.

“Nu met corona komen er nog heel veel problemen natuurlijk. En je zou bijna denken voordat mensen straks een psychiater of een psycholoog nodig hebben, breng er maar een doek naartoe en een hoop penselen en verf, en laat mensen daar gewoon van genieten.” – Deelnemer aan één van de kunstinitiatieven

Publicatie voor de zintuigen
Je kunt vertellen over kunstparticipatie, maar je kunt het pas écht begrijpen als je het ervaart. Daarom is in samenwerking met kunstenaar Janine Schrijver de publicatie ‘Kunst is goud waard’ gemaakt. Dit is veel meer dan een geschreven verslag van de onderzoeksresultaten, het doet een beroep op de zintuigen en laat de lezer ervaren wat kunst kan doen. Zo kom je bijvoorbeeld via QR-codes bij de ervaringen van deelnemers. Benieuwd naar de publicatie? Klik dan hier.

Middag van beleving
Tijdens de slotmanifestatie nam theatermaker Mieke de Wit vanmiddag de digitaal aanwezigen ‘de drempel over’ in een denkbeeldig museum en danseres Floortje Rous liet de aanwezigen de waarde van dans ervaren. Vervolgens gingen de deelnemers in dialoog over foto’s van ‘voor’ en ‘na’ deelname aan een kunstactiviteit. Wat zie je? Welk gevoel roept het bij je op? Een unieke fotoreeks van ouderen uit allerlei delen van het land, van mensen met dementie, Parkinson tot ouderen die nog zelfstandig wonen. Ook de aanwezige ZonMw-directeur Véronique Timmerhuis is blij met de resultaten: “Met deze wetenschappelijke onderbouwing staan we nog sterker in onze gezamenlijke ambitie om kunst en cultuur integraal onderdeel te maken van het aanbod van zorg, ondersteuning en welzijn.” Ten slotte presenteerde Abma de bevindingen van het onderzoek en keek onder andere RVS-voorzitter Jet Bussemaker naar de toekomst van kunst in de zorg.

“In het beleid ligt vaak het accent op dat wat mensen niet meer kunnen, in tegenstelling tot bij kunst in de zorg. Laten we elkaar inspireren en deze beweging in co-creatie voortzetten.” – Jet Bussemaker

Verduurzaming
Er lijkt een momentum te zijn voor kunstprojecten voor ouderen: in de zorg is behoefte aan creativiteit, om buiten de lijntjes te kleuren, aan het ondersteunen van de bevlogenheid van medewerkers en aan vraaggericht werken. In het sociaal domein is er vraag naar het bevorderen van participatie en verbinding tussen burgers, en de cultuursector wil meer verbinding met de samenleving. “Participatieve kunst kan hierin een rol spelen! Dit alles vraagt om betere samenwerking tussen het rijk, gemeenteambtenaren, fondsen, bestuurders in zorg en welzijn, projectleiders en kunstenaars”, aldus Abma.

Unieke samenwerking
Kunst in de Zorg is gefinancierd vanuit het ZonMw-programma Kunst en Cultuur in de Langdurige zorg en ondersteuning. Dit programma is een gezamenlijk initiatief van ZonMw, Stichting RCOAK, Fonds Sluyterman van Loo en de ministeries van OCW en VWS. Het onderzoeksteam bestaat naast Leyden Academy en Amsterdam UMC uit kunstenaar Janine Schrijver (Stichting B.a.d. Rotterdam), onderzoekers vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines en ouderen die erop toezien dat hun perspectief centraal staat. Ook de Hogeschool van Amsterdam en het Verwey-Jonker Instituut maken deel uit van het bredere consortium. Verder sluit het onderzoeksproject aan op de wereldwijde beweging voor meer kunst in de zorg, ondersteund door de Wereld Gezondheidsorganisatie.

Bezoek voor meer informatie over Kunst in de Zorg en de betrokken kunstinitiatieven en -programma’s de website.

In de media
Zorgvisie, 2 juli 2021: ‘Volwaardig leven reikt voorbij het medisch model’
Zorgvisie 9 juli 2021: ‘Kunst bij Vitalis: van lullig kersje op de taart naar vast onderdeel’
Leidsch Dagblad, 14 juli 2021: ‘Ouderen bloeien op door kunst’

“Ik had pijn, het was de pijn van mijn moeder die ze projecteerde. Maar wat is dan mijn pijn? Wie ben ik zonder de pijn van mijn moeder?” Deze uitspraak van een geïnterviewde dame met een Indische achtergrond is illustratief voor de ervaring van veel mensen uit de naoorlogse generatie; de kinderen van oorlogsgetroffenen. Stichting Joods Maatschappelijk Werk, Stichting Pelita en Stichting Het Nederlands Veteraneninstituut zien zich steeds meer met hun hulpvragen geconfronteerd, en vroegen Leyden Academy on Vitality and Ageing om de wensen en behoeften van de naoorlogse generatie in kaart te brengen. Met subsidie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is van september 2020 tot mei 2021 een kwalitatief onderzoek uitgevoerd, met als belangrijkste conclusie dat er onder hen veel specifieke vragen en behoeften leven en dat er van daaruit behoefte is aan contextgebonden en cultuurspecifieke ondersteuning.

Aanleiding en opzet onderzoek
Veel mensen uit de naoorlogse generatie redden zich goed en kenmerken zich door een grote mate van veerkracht en herstel. Toch ervaren de drie stichtingen dat er een steeds groter beroep op hen wordt gedaan vanuit deze generatie met vragen die zo nauw verweven zijn met het oorlogsverleden van hun ouders, dat zij hiermee in toenemende mate bij de specifieke hulpverlening terecht komen. In een verkennend onderzoek hebben onderzoekers van Leyden Academy naar antwoorden gezocht op vragen als: wat zijn hun hulpvragen en behoeften en wat maakt deze specifiek voor deze doelgroep? En hoe zou een passend aanbod eruit kunnen zien? Het onderzoek omvatte een literatuurstudie, dossieronderzoek, drie focusgroepen met 20 deelnemers (experts, vertegenwoordigers van de naoorlogse generatie en medewerkers van de betrokken organisaties) en 12 interviews met personen uit de naoorlogse generatie met een Indisch-Molukse, Joodse, Sinti en verzetsachtergrond.

Herkenning en erkenning
Uit het onderzoek komen heel diverse behoeftes en hulpvragen naar voren. Deze variëren van informatieve, kennis- en sociaal-culturele activiteiten tot specifieke zorg voor problemen in het dagelijks leven, fysieke en vooral psychische klachten: van onrust en depressieve gevoelens tot diagnoses zoals PTSS en angststoornissen. Ook leefden er vragen over hun herkomst en over hun ervaringen en achtergrond in relatie tot die van anderen. Centraal hierbinnen staan kwesties rondom herkenning en erkenning. Dit betreft processen omtrent de individuele (bijvoorbeeld erkenning dat je ervaringen er mogen zijn en ertoe doen) en collectieve identiteitsvorming (zoals kennis over je (familie)geschiedenis om ervaringen te kunnen plaatsen, en je relateren aan anderen zonder angst voor veroordeling of onbegrip), die gevormd zijn door hun ervaringen toen ze opgroeiden met ouders die de oorlog aan den lijve hebben ondervonden. Jolanda Lindenberg, onderzoeker bij Leyden Academy, licht toe: ”Veel geïnterviewden worstelen met kwesties die raken aan heel fundamentele vragen zoals: heb ik recht op geluk en plezier? Doet mijn lijden ertoe? En hoe kan ik de ervaringen van mijn ouders goedmaken? Dit soort vragen kunnen zwaar op mensen drukken, en ertoe leiden dat zij vastlopen.”

“En ze dachten altijd dat ze alleen waren geweest met hun verhaal. (…) Dus dat was een waanzinnig gevoel van erkenning en thuiskomen en herkenning. Dat hoorde je iedereen zeggen, “het was alsof we thuiskwamen”. Dat illustreert wel die honger naar verbondenheid en dat enorme gevoel van eenzaamheid doorbreken.”
(vrouw, psychiater, uit focusgroep experts)

Contextgebonden en cultuurspecifieke zorg
Mensen uit de naoorlogse generatie zoeken vaak pas op latere leeftijd hulp, omdat ze zich bijvoorbeeld niet realiseren dat hun klachten gerelateerd zijn aan de oorlogservaringen van hun ouders, of vanuit een gevoel dat hun lijden er minder toe doet. Velen van hen klopten eerst aan bij reguliere zorg en ondersteuning zoals een huisarts, coach of psycholoog. Het merendeel van de deelnemers aan het onderzoek kwam, vaak via omwegen, terecht in de specifieke dienst- en hulpverlening en gaf aan hier ook sterk behoefte aan te hebben. Diegenen die zowel in de reguliere als specifieke hulpverlening terecht waren gekomen, beschreven dat een specifieke benadering, waarbij aandacht is voor contextgebonden (kennis en kunde m.b.t. oorlogservaringen) en cultuurspecifieke aspecten (kennis en kunde m.b.t. culturele referentiekaders zoals normen, waarden en gebruiken) voor hen voelt als ‘thuiskomen’. Dit begrijpen vanuit de context van oorlog én de sociaal-culturele achtergrond blijkt een eerste en fundamentele behoefte voor veel van de onderzoeksdeelnemers uit de naoorlogse generatie.

“Ik ben me dat jaren niet echt bewust geweest. Want je beleeft jouw jeugd zoals die nou eenmaal is. Maar doordat ik in de volwassenheid toch bepaalde, nou, problemen ervaarde, kwam ik tot de conclusie dat toch datgeen, wat bij mijn ouders echt getraumatiseerd moet zijn geweest, dat dat toch door heeft geklonken in [mijn] jeugd”.
(vrouw, Joodse achtergrond, interview)

Vervolgstappen
Het onderzoeksrapport is in juni 2021 gedeeld met de deelnemers en zal door de betrokken stichtingen worden verspreid onder hun achterban. De stichtingen hebben het rapport ook aangeboden bij het Ministerie van VWS en gaan in gesprek over de bevindingen.

Klik hier voor het onderzoeksrapport ‘Vragen onder de naoorlogse generatie’ (Leyden Academy, juni 2021).

Neem in geval van vragen contact op met Jolanda Lindenberg.

De beroepsgroep van sociaal werkers wordt vaak vergeten als het gaat om het organiseren van kwaliteit van zorg en leven. Hierdoor wordt het sociale aspect in de verpleeghuizen minder benut dan mogelijk is. De zorg voor bewoners gaat namelijk veel verder dan alleen de medische zorg. Onze afstudeerstagiaire Sanne Spanjers maakte een infographic over de toegevoegde waarde van het sociaal werk in de verpleeghuiszorg. Om deze waarde breder bekend te maken, zal deze infographic door docenten Social Work en Verpleegkunde worden verspreid onder studenten en collega-docenten van de Hogeschool Utrecht.

Sanne verrichtte in de periode februari-juni 2021 bij Leyden Academy haar afstudeeronderzoek van de opleiding Social Work. Ze onderzocht op welke manieren verpleeghuisbewoners hun ervaringen kunnen (laten) vastleggen en ontdekte dat in deze ervaringen diverse talenten, wensen of behoeften verborgen kunnen zitten. Deze ontdekkingen kunnen ingezet worden om het leefplezier van bewoners te vergroten. Als sociaal werker ziet Sanne veel mogelijkheden om verder te gaan met het inzetten van ervaringen van de bewoners of andere betrokkenen. Uit een vastgelegde ervaring kan bijvoorbeeld blijken dat een naaste moeite heeft met het omgaan van het veranderende gedrag van een bewoner. De sociaal werker kan de naaste dan ondersteuning aanbieden op een manier die voor die persoon passend is.

In de infographic is te zien dat de sociaal werker een verbindende schakel kan zijn tussen de individuele bewoners, de netwerken en de samenleving. In elke context kan de sociale professional andere kwaliteiten inzetten, zoals het ondersteunen bij rouw en verlies van de naasten of het bevorderen van de zelfregie van de bewoner door diens krachten in te zetten. Verder kan de sociaal werker een rol spelen in het organiseren van verbindingen in de omgeving, waardoor het verpleeghuis meer onderdeel uitmaakt van de samenleving. Uiteindelijk gaat het bij het sociale aspect vooral om het ertoe doen en erbij horen van de bewoner in de samenleving.

Sanne is voor haar afstudeeronderzoek bij Leyden Academy beloond met een 9.