Uncategorized

Als kennisinstituut dat de missie heeft om de kwaliteit van leven van ouderen te verbeteren, fungeert ieder jaar een vitaal ouder persoon als het ‘gezicht’ van Leyden Academy. Voor ons nieuwe jaar, dat loopt van 11 november 2016 tot 11 november 2017, zijn we op zoek naar een vitale dame (vanaf circa 75 jaar) die plezier en levenslust uitstraalt. Haar portret zal de homepage van onze website, onze sociale media-accounts en diverse communicatiemiddelen sieren.

Bent u, of kent u een geschikte kandidate? Foto’s kunnen voor maandag 26 september a.s. worden gemaild aan Yvonne Schinkel-Koemans. Vervolgens kiezen de directie en communicatie-afdeling van Leyden Academy het ‘winnende’ portret dat aan het bovenstaande rijtje gerespecteerde voorgangers zal worden toegevoegd.

 

In nrc.next en NRC Handelsblad stond op maandag 22 augustus 2016 een artikel over eenzaamheid onder ouderen op basis van een rondetafelgesprek met directeur Leyden Academy Joris Slaets, emeritus hoogleraar sociologie Jenny Gierveld en Nienke Nieuwenhuizen, voorzitter Verenso. De drie experts zijn kritisch over grote overheidsprogramma’s tegen eenzaamheid; die kunnen intense, langdurige eenzaamheid bij oude mensen niet oplossen. Joris Slaets: „Professioneel contact heeft een heel andere emotionele connotatie dan een persoonsrelatie. Alleen een echte, liefdevolle relatie met een naaste neemt eenzaamheid weg.”

Het is volgens de geïnterviewden vooral belangrijk om eerder in het leven zorg en aandacht te besteden aan je sociale netwerk en weloverwogen keuzes te maken in waar, hoe en met wie je oud wilt worden. Slaets: “Voorkom voor je eigen bestwil dat je niets betekent voor anderen.”

U kunt het NRC-artikel hier teruglezen. Een verkort nieuwsbericht vindt u hier.

De stellingname in NRC Handelsblad wekte de interesse van andere media. Zo is Joris Slaets in de week van 22 augustus onder meer geïnterviewd in het NPO Radio 1 journaal, bij Tijd voor MAX op Radio 5 en zijn er vervolgartikelen gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden en Zorg+Welzijn.

Olympische atleten die jong en hoog pieken, hebben een kortere levensverwachting

Leiden/Kopenhagen, 21 augustus 2016 – In de Olympische arena van Rio zijn de afgelopen drie weken weer talloze persoonlijke records verbroken. Atleten die dit op relatief hoge leeftijd is gelukt, kunnen een bijzondere bonus tegemoetzien: zij leven gemiddeld langer dan hun concurrenten die jonger hebben gepiekt. Dit concluderen onderzoekers van Leyden Academy on Vitality and Ageing en het Center for Healthy Aging van de Universiteit van Kopenhagen in een artikel dat op 19 augustus jl. verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Aging.

Jong pieken heeft een prijs
De onderzoekers analyseerden de prestaties en levensverwachting van ruim duizend atleten die in actie kwamen tijdens de Olympische Spelen van 1896 in Athene tot en met die van 1936 in Berlijn, in 58 disciplines waaronder hardlopen, verspringen en discuswerpen. De laatste van deze Olympiërs overleed in 2010. Onderzocht is op welke leeftijd deze atleten hun persoonlijke record vestigden; het moment waarvan kan worden aangenomen dat de sporter zijn of haar maximale fysieke capaciteit bereikte. Atleten die al op jonge leeftijd piekten, blijken een 17 procent hoger sterfterisico te hebben dan atleten die op latere leeftijd hun piek bereikten. Atleten die de scherpste records vestigden, lieten bovendien een 11 procent hoger sterfterisico zien. Mannelijke atleten die zowel jong als hoog piekten, leverden bijna 5 jaar in aan het eind van hun leven ten opzichte van de atleten die op relatief hoge leeftijd en laag piekten. Op jonge leeftijd je sportieve piek bereiken heeft dus een prijs.

Verband niet eerder gelegd
In de evolutionaire theorie worden verklaringen gezocht waarom diersoorten verschillende levenslopen hebben. De invloed van ontwikkeling op de levensverwachting is veel onderzocht, waarbij doorgaans vruchtbaarheid als maatstaf wordt genomen: hoe jonger en talrijker een soort zich voortplant, hoe korter de levensverwachting. Ook bij de mens is invloed waargenomen van de vruchtbaarheid van met name vrouwen op hun levensverwachting. Ontwikkeling omvat echter meer dan alleen vruchtbaarheid, dit gaat ook over groei en fysieke prestaties. Onderzoeker Paul van de Vijver van Leyden Academy licht toe: “Niet eerder is er in onderzoek een verband gelegd tussen iemands maximale fysieke vermogens en hoe oud iemand wordt. Een vroege en extreme sportieve piekprestatie blijkt nu zijn tol te eisen op latere leeftijd. Dit ligt niet aan directe schade door de uitoefening van de sport, maar aan onderliggende biologische mechanismen die ervoor zorgen dat iemand eerder op de toppen van zijn kunnen kan presteren, maar dus ook eerder slijt en sterft. Een fascinerend gegeven dat nader moet worden ontrafeld.”

Het artikel Early and extraordinary peaks in physical performance come with a longevity cost door Paul van de Vijver, David van Bodegom en Rudi G.J. Westendorp is op 19 augustus 2016 gepubliceerd door wetenschappelijk tijdschrift Aging.

In geval van vragen kunt u contact opnemen met Niels Bartels, manager communicatie, via tel. (071) 524 0960 / tel. (06) 3461 4817 of via e-mail.

Het NOS 8 uur Journaal van donderdag 4 augustus jl. opende met een reportage over ‘betaalde mantelzorg’. Door bezuinigingen op de thuiszorg en familieleden die te ver weg wonen of te druk zijn, is een nieuwe bedrijfstak ontstaan: bureaus leveren mensen die tegen betaling met ouderen mee naar het ziekenhuis gaan, een wandeling maken of samen boodschappen doen. In de reportage staan een oudere heer en professionele mantelzorgster centraal, met een reactie vanuit het Nationaal Ouderenfonds.

Ook Joris Slaets komt namens Leyden Academy aan het woord en plaatst het fenomeen in perspectief:
“Enerzijds heeft iedereen de fundamentele behoefte aan liefdevolle mantelzorg, dat zit gebakken in het geluk van de mens. Anderzijds zie je dat degenen die dat op de eerste plaats zouden moeten leveren, steeds minder in de positie komen om dat te doen. Dus waar komen we dan terecht? Iemand die dat wel vanuit het hart doet, maar er ook van moet leven.”

U kunt het betreffende NOS Journaal hier terugkijken.

Vanochtend ontvingen we een delegatie van twintig studenten van Union College in New York. In hun voorbereiding op een medische studie, reist het gezelschap deze week door ons land met als doel de Nederlandse gezondheidszorg grondig te leren kennen. Het was de derde achtereenvolgende keer dat we de studenten in de zomer mogen verwelkomen.

Manager communicatie Niels Bartels introduceerde Leyden Academy en gaf inzicht in demografische transitie in Nederland, waar de inwoners steeds ouder worden en de babyboomgeneratie de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Dit roept boeiende vraagstukken op die vragen om vernieuwende oplossingen. Bewegingswetenschapper Lex van Delden legde vervolgens uit hoe onze moderne leefomgeving het ons moeilijk maakt om gezond en actief te verouderen. Zijn oplossing: verleid mensen tot gezondere en meer sociale keuzes door subtiele wijzigingen aan te brengen in hun woon- en werkomgeving. Tot slot konden de studenten enkele ouderdomsgebreken ervaren door het dragen van het ‘verouderingspak’. Je medestudenten voor je eigen ogen radicaal zien verouderen en zien worstelen met simpele dagelijkse handelingen, bleek voor de nodige hilariteit te zorgen.

Heiba Targhi Bakkali schrijft als Correspondent Oud worden voor journalistiek platform De Correspondent. Haar missie: ‘Niemand wil het zijn, maar gemiddeld worden we ouder dan ooit. Daarom onderzoek ik hoe de oude dag van mijn generatie eruit zal zien.’ Om zich in te leven in de doelgroep waarover zij schrijft, verbleef Heiba onder meer 72 uur in een Zeeuws verpleeghuis en beleefde ze de wereld door de ogen van iemand met dementie via een virtual reality-bril.

Wij nodigden Heiba uit bij Leyden Academy om ons verouderingspak te dragen en zo de fysieke en zintuiglijke beperkingen te ervaren die met veroudering gepaard kunnen gaan. Heiba schreef er een prachtig verslag over voor De Correspondent met fraaie foto’s van Peter de Krom.

U kunt dit artikel hier lezen.

Onderzoek toont aan dat gelukkigere mensen onder meer actiever, productiever en meer maatschappelijk betrokken zijn. Op gezondheidsgebied is ook veel winst te boeken: gelukkige en tevreden mensen hebben anderhalf keer minder kans op gezondheidsproblemen op de lange termijn, en het risico op hart- en vaatziekten is voor positief ingestelde mensen 22% lager. Bovendien hebben gelukkigere mensen 35% minder kans op overlijden dan ongelukkigere mensen.

Klik hier voor de infographic.

Referenties
1. Veenhoven 2012; 2. Zelenski, Muprhy & Jenkins 2008; Oswal, Proto & Sgroi 2009; 3. Koivumaa-Honkonen et al. 2004; Rissanen et al. 2011. 4. Dolan, Metcalfe and Powdthavee 2008; Flavin & Keane 2012. 5. Steptoe & Wardle 2001. 6. Cohen et al. 2003. 7. Davidson, Mostofsky and Whang 2010, open access. 8. Steptoe et al. 2014. 9. Thoits & Hewitt 2001. 10. Ryff et al. 2004. 11. Grant et al. 2009. 12. Siahpush, Spittal & Singh 2008.

Op woensdag 13 juli 2016 verscheen op Zorgvisie.nl een opiniebijdrage van Joris Slaets, geïnspireerd door een studiereis naar Stockholm in het kader van de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg. In Zweden zagen de deelnemers aan de leergang onder meer dat je de zorg thuis uitstekend kunt regelen, maar dat vooral de informele zorg bepalend is voor het ervaren welbevinden van kwetsbare ouderen. Waarbij we eigen huis en haard niet bij voorbaat heilig moeten verklaren.

Het artikel op Zorgvisie vindt u hier. De volledige tekst is hieronder weergegeven.

Zweedse kanttekening bij ‘zo lang mogelijk thuis’

‘Zo lang mogelijk thuis’ is het nieuwe mantra in de Nederlandse ouderenzorg. Wie kan daar nu op tegen zijn? Dit is wat ouderen zelf willen. De verzorgingshuizen hebben we al gesloten en alle zorg die we in een verpleeghuis leveren, kan in beginsel toch ook thuis? Weg met die dure en vrijheidsberovende instituten! Iedereen doet zijn best, maar zo gezellig als thuis wordt het daar toch niet.

In mei was ik met de executive leergang van Leyden Academy op studiereis in Zweden. Daar hebben ze al in de jaren zeventig besloten om ouderen zo lang mogelijk in hun eigen huis te laten wonen. Het is indrukwekkend wat er in Zweden allemaal thuis geregeld wordt: een heel sociaal zorgstelsel met uitgebreide basispakketten, vrijwel geheel inkomstenonafhankelijk. De gemiddelde opnameduur in een verpleeghuis in Stockholm is minder dan zes maanden (zowel voor dementie als lichamelijke beperkingen) en op een geriatrie ziekenhuisbed zeven dagen. Wat wij geriatrische revalidatie noemen, is in Zweden bijna helemaal thuis georganiseerd. Na een heupfractuur ga je als oudere niet naar een verpleeghuis, maar ben je binnen een week weer in je eigen huis met intensieve thuishulp, fysio- en ergotherapie. Daar valt veel voor te zeggen en het is ook met onderzoek onderbouwd: de revalidatie thuis is veel specifieker, het gebeurt in de eigen context en mensen zijn beter gemotiveerd.

Weer een lofzang op het Zweedse zorgmodel? Niet helemaal. Want ondanks de geavanceerde zorg thuis, gaat het niet goed met vele kwetsbare ouderen in Zweden. Gezondheid wordt vaak op één lijn gesteld met geluk, maar dit zijn verschillende dimensies. De zorg voorziet in behoeften, het beperken van narigheid. Maar dit gaat voorbij aan het verlangen: erbij horen, liefdevolle relaties, betekenis verlenen aan elkaar. Daar is ook in Zweden nog bar weinig aandacht voor. De mensen die we spraken die verantwoordelijk zijn voor ontmoetingsplaatsen en het ondersteunen van mantelzorgers, vertellen dat haarscherp. Zij hebben hun eigen ‘beroep’ moeten uitvinden en werken zich een slag in de rondte om zeer geïsoleerde ouderen weer bij de gemeenschap te betrekken. Ze zijn nog met weinigen en krijgen een fooi vergeleken met de circa 12 miljard euro die er in Zweden omgaat in de ouderenzorg. Ze hebben wel iets heel belangrijks bereikt: Zweden heeft sinds 2009 een sociale wet die regionale overheden verplicht om de informele zorg te erkennen en te ondersteunen. Er zijn mensen aangesteld die de specifieke taak hebben om mantelzorgers te informeren en te helpen hun weg te vinden in de regionale voorzieningen en regels. Er zijn ook mensen die de behoeftes van de mantelzorg vaststellen en allerlei vormen van hulp indiceren. Het is het informele circuit, en wellicht alléén dit informele circuit, dat kan zorgen voor het herstellen van de sociale integratie van kwetsbare ouderen. En het is een misvatting dat onze samenleving dit zonder publieke middelen en expliciete steun vanuit de overheid kan realiseren.

Laten we tot slot niet doorschieten in ‘zo lang mogelijk thuis’. Er zijn mensen voor wie de geborgenheid, veiligheid en kleine gemeenschappen in een instituut veel beter zijn dan zo lang mogelijk binnen de eigen bakstenen te blijven. Wij bezochten in Stockholm het woonzorgcentrum Brommagården, kleinschalig wonen voor mensen met lichamelijke beperkingen en dementie, in een buitenwijk met een parkje en bos. Het gebouw, de omgeving, de houding van het personeel: alles is er gericht op maximale keuze- en bewegingsvrijheid. Geen deur is op slot, iedereen kan naar buiten. Loopt er eens iemand verloren, dan brengen buurtbewoners of de wijkagent de bewoner weer thuis. In de winter valt er soms iemand; dat risico neemt men voor lief. Mensen krijgen individueel de vraag wat ze willen eten en drinken en hoe ze hun dag willen doorbrengen. Kunnen kiezen zoals thuis vereist een fysieke omgeving waarin dat kan. Ik doe een oproep aan architecten en planologen om een andere inhoud te geven aan het begrip ‘thuis’, als een plek waar mensen zich thuis voelen, maximaal de persoon kunnen zijn die ze graag willen (of kunnen) zijn en waar ze nog het gevoel hebben bij een gemeenschap te horen. Dat hoeft niet altijd het ‘oorspronkelijke’ huis te zijn en ook geen instituut geïsoleerd van de samenleving. Lever maatwerk in dorpen en stadsdelen.

In Zweden is echt niet alles beter geregeld. Maar laten we leren waar we kunnen: koester en ondersteun de informele zorg en verklaar eigen huis en haard niet bij voorbaat heilig.

Bent u geïnteresseerd in de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg? Kijk voor meer informatie op de website of meld u aan voor de voorlichtingsavond op 31 oktober a.s.

Nieuwe generaties ouderen en professionals creëren onderling en samen nieuwe vormen van zorg. Ouderen staan volop in de samenleving en willen hun leven op eigen wijze voortzetten, ook als gezondheid en functioneren achteruit gaan. Het accent ligt steeds meer op wat ouderen nog wél kunnen, zelf en samen met anderen – van diverse generaties en achtergronden – in hun eigen woonomgeving. Als er steun en zorg van anderen nodig wordt, willen ouderen dat richten op persoonlijk welbevinden, passend bij hun eigen ervaring en beleving. Allerlei ontwikkelingen sluiten daarop aan, zoals burgerinitiatieven, intergenerationele stadsdorpen, belevingsgerichte zorg, nieuwe woonconcepten en technologie. Zo ontstaat sociale en disruptieve innovatie uit nieuwe allianties tussen publieke en private partijen. Niet alleen binnen zorg en welzijn, want ook het bedrijfsleven en de creatieve sector sluiten aan.

Beleef dit zelf tijdens de conferentie Een nieuwe generatie ouderen(zorg) op woensdag 30 november a.s. in de Jaarbeurs in Utrecht. Met keynote speeches van o.a. Kim Putters (directeur SCP) en staatssecretaris Martin van Rijn (VWS). Laat u inspireren door gepassioneerde mensen met visie en door praktische voorbeelden en bouw zelf actief mee aan nieuwe oplossingen voor en met ouderen.

De conferentie is een initiatief van Leyden Academy, iBMG (Erasmus Universiteit), Stichting Educatie Zorg & Welzijn, U CREATE, Vilans, V&VN en ZonMw.

Schrijf u nu alvast in, zodat u verzekerd bent van een plaats! Tot 31 juli a.s. geldt een aantrekkelijke vroegboekkorting.