Uncategorized

Op donderdag 18 januari 2024 start de veertiende editie van de executive leergang ‘Goed leven, goede zorg voor ouderen’. Sinds 2011 biedt deze jaarlijkse opleiding ruimte aan bestuurders, directeuren en zorgprofessionals om elkaar te inspireren en van elkaar te leren, in een kleinschalige setting met topdocenten. Inmiddels zijn de cursusdata vastgesteld en is de inschrijving geopend.

Hoe ziet goede zorg voor ouderen eruit, nu en in de toekomst? Die vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Een familielid zal anders naar kwaliteit kijken dan een zorginkoper, en een verzorgende weer anders dan een toezichthouder. En wat vindt de groeiende groep ouderen hier eigenlijk zelf van? Er vindt in de ouderenzorg een verschuiving plaats naar persoonsgerichte zorg, met oog voor welbevinden en leefplezier naast ziekte en verlies. Hoe navigeert u tussen die diverse en soms tegenstrijdige belangen en verwachtingen? Hoe formuleert u visie en beleid in een voortdurend veranderende context? Welke waarden geven houvast?

Als deze vragen u aanspreken en u op zoek bent naar inhoudelijke verdieping en uitwisseling op het gebied van betekenisvol langer leven en goede zorg voor ouderen, dan is de executive leergang Goed leven, goede zorg voor ouderen iets voor u. De leergang is opgebouwd uit vijf theoretische blokken van twee dagen met colleges van topdocenten, volop ruimte voor bespiegeling en discussie, bijzondere ontmoetingen met ouderen, een werkbezoek in Nederland en een studiereis naar Scandinavië.

Meer informatie over het programma en de cursusdata in 2024 vindt u op onze website en in de brochure. Benieuwd naar de mogelijkheden om met meerdere collega’s aan de executive leergang deel te nemen? Wellicht is een incompany variant iets voor uw organisatie.

Heeft u vragen? Stuur dan een e-mail naar Ellen Plasmeijer.

“Een mooie verbredende blik op ouderenzorg en oud worden. Topsprekers die over alle facetten van ouderdom zorgen voor reflectie en verdieping. Een aanrader voor iedere bestuurder.” – Lia de Jongh, voorzitter Raad van Bestuur Topaz (deelnemer 2023)

Jonathan Wyatt (hoogleraar Qualitative Inquiry, University Edinburgh) was vandaag te gast bij Leyden Academy. Hij deelde zijn schat aan ervaringen en inzichten over autoethnografie en reflexiviteit in kwalitatief onderzoek. In autoethnografie onderzoekt de onderzoeker diens eigen ervaringen ten dienste van het genereren van inzichten in culturele vraagstukken. ‘Auto’ verwijst naar het persoonlijke, ‘ethno’ verwijst naar cultuur. en ‘grafie’ naar het schrijven en de representatie van inzichten (kan ook in de vorm van een performance, muziekstuk).

Ruimte maken voor eigen ervaringen
Autoethnografie kwam 20 jaar geleden op Jonathan’s pad: “Ik had net als andere kritische, postkoloniale onderzoekers vragen bij onderzoek waarbij onderzoekers de ander en diens cultuur bestuderen, allerlei data ophalen, daarover publiceren en daar een carrière op bouwen terwijl ze zelf buiten schot blijven. Is dat niet een vorm van uitbuiting en nog wel ethisch, vroeg ik me af. Tegelijk zag ik de waarde van de ervaringen die we als onderzoekers zelf hebben. Dus ja, waarom onze eigen ervaringen niet bestuderen om inzichten te genereren over bredere maatschappij-culturele processen?”

Autoethnografie versus autobiografie
Jonathan schreef zijn eerste autoethnografie over de dood van zijn vader. Hij verkende thema’s zoals de vader-zoon relatie, kwetsbaarheid, verlies, rouw en masculiteit. Dat verhaal verschilt van een autobiografie, omdat het verhaal niet op zich staat maar verteld wordt om een groter cultureel vraagstuk te bestuderen. Wat hem betreft zijn autoetnografieën per definitie relationeel. Zijn autoethnografie ging bijvoorbeeld over de relatie met zijn overleden vader, maar ook over familierelaties, zijn moeder, zijn broers en zussen. Die relationaliteit maakt dat er ethische vragen zijn waar de onderzoeker niet om heen kan, inclusief de eigen kwetsbaarheid.

Gelaagdheid door reflexieve vragen
Ten slotte stelt Jonathan dat de autoethnograaf nooit genoegen neemt met slechts het verhaal. Een autoethnografie kent meerdere ‘levels of conciousness’ aldus Ellis & Bocher. Denk aan: Welke verhalen worden niet verteld en weggelaten? Welke andere verhalen zijn er te vertellen vanuit andere perspectieven? Hoe zou ik verhaal vertellen als ik jonger was of ouder? Wat voor verhaal zou mijn zus vertellen? Door die reflexieve vragen te stellen en steeds andere gezichtspunten krijgt het verhaal een gelaagdheid.

“Ik vind kwetsbaarheid belangrijk in mijn werk en onderzoek. Hier krijg ik handvatten hoe dat aan te boren”, aldus een deelnemer aan onze participatief actieonderzoek (PAR)-training die deze week plaatsvond op ons kantoor in het Leidse Poortgebouw. De training werd ontwikkeld door Tineke Abma en Barbara Groot van Leyden Academy om de PAR-basisprincipes (onderzoek samen met degene waar het om gaat in zorg, welzijn of wijk, gericht op sociale verandering) op interactieve wijze aan onderzoekers mee te geven. In de training staat onderzoek met mensen centraal. Zij worden niet alleen actief betrokken in het onderzoek, maar co-creëren kennis met elkaar.

PAR-benadering
De opbouw van de training begint met hoe je anderen overtuigt van de PAR-benadering, hoe je het proces kunt opstarten en organiseren tot en met het genereren en samen interpreteren van bevindingen en realiseren van impact en verandering. Ingewikkelde issues en struikelblokken (zoals opgelegde grenzen en eisen, frustraties, weerstanden, schaarste en conflicten) worden niet onder het tapijt geveegd, maar komen uitgebreid aan de orde. De training is gebaseerd op onze eigen onderzoekservaringen en die van collega’s.

“Ik begrijp nu dat je, door op het gevoel van data in te gaan, heel snel tot de kern kan komen.” – deelnemer

Recente training
Tijdens de training maakten de deelnemers onder meer een tableau vivant (levend schilderij), onder leiding van Charlotte Langemeijer van CliniClowns Nederland en onderzochten ze met elkaar hoe dat voelde en werkte. Zo leerden deelnemers creatieve benaderingen van onderzoek, om gesprekken op gang te brengen die méér opleveren dan sociaal wenselijke antwoorden. Daarnaast volgden de deelnemers enkele hoorcolleges over onder meer wetenschappelijke kwaliteit, onderzoeksmethodes en het initiëren, organiseren en bouwen van een PAR-project. Ze sloten af met een zelfgemaakte podcast, waarin ze hun opgedane inzichten deelden.

Wilt u meer weten over onze training over participatief actieonderzoek? Neem dan contact op met Lieke de Kock.

Liefdevolle thuiszorg leer je vooral in de praktijk, door te ervaren en door te doen. Leyden Academy on Vitality and Ageing biedt met Thuisgeluk inspiratie voor het zorgnetwerk rondom thuiswonende ouderen.

Vijf gratis lessen van drie minuten voor de mobiel
Op 26 september is het de ‘Dag van de Thuiszorg’, het uitgelezen moment om extra aandacht te besteden aan thuiszorgmedewerkers. Ze werken dagelijks voor en met thuiswonende ouderen, die ieder hun individuele verlangens en behoeften hebben. Tegelijkertijd hebben ze te maken met tijdsdruk en de daarbij horende keuzes en afwegingen. De vijf Thuisgeluk-inspiratielessen van elk drie minuten zijn ontwikkeld voor de mobiele telefoon en gaan over de volgende onderwerpen:

• Les 1 – Inleiding en uitleg
• Les 2 – De persoon staat centraal: over respect voor de wensen van de oudere
• Les 3 – Omgaan met tijd: over grenzen aangeven en nee leren zeggen
• Les 4 – Er zijn voor iemand: door te letten op hoe het echt met iemand gaat
• Les 5 – Samenwerken: over het samenwerken met naasten

 ‘Ik leer ook veel van ze, van oudere mensen. Ze leren me bijvoorbeeld ook af en toe nee zeggen.’ – Melanie, verzorgende in de wijk bij zorgorganisatie Cordaan

Video’s van herkenbare praktijksituaties
Na een verkennend onderzoek in de zorgpraktijk, waarin onze onderzoeker Charlotte van den Eijnde heeft meegelopen met verschillende thuiszorgprofessionals, filmde Leyden Academy een reeks portretten. Deze korte video’s laten zien hoe zorgmedewerkers ruimte maken voor unieke verlangens en rekening houden met de persoonlijkheid van hun cliënt. Ze brengen herkenbare praktijksituaties in beeld, die inspireren en aanzetten tot een gesprek over goede en liefdevolle zorg.

Voor wie en hoe meedoen?
Thuiszorgmedewerkers, mantelzorgers, wijkverpleegkundigen, praktijkondersteuners en naasten kunnen zich voor de gratis inspiratielessen aanmelden via leydenacademy.nl/inspiratielessen-thuisgeluk. Voor teammanagers van thuiszorgorganisaties die de lessen intern via Whatsapp willen verspreiden, hebben we een handige korte handleiding.

De filmopnames zijn gemaakt bij en met thuiszorgorganisaties Activite, Pro-Cura, Cordaan en Zorggroep Elde Maasduinen. De videoreeks is met steun van het Jo Visser fonds, Fonds SGS, Stichting Het R.C. Maagdenhuis en Stichting Brentano’s Steun des Ouderdoms tot stand gekomen.

Wil je meer informatie over deze inspiratielessen of wil je bij je organisatie een persoonlijke variant organiseren? Neem contact op met Marie-Louise Kok.

In onze kwartaalnieuwsbrief introduceren we een medewerker van Leyden Academy aan de hand van een actueel onderzoek of nieuwsfeit. Dit keer stellen we vragen aan Tom Maasen. Sinds juli 2022 is Tom onderzoeker bij Leyden Academy, waar hij het begrip zorgesthetiek heeft geïntroduceerd en zicht daarbij richt op hoe dat zich tot de ouderenzorg verhoudt.

Zou je iets over je achtergrond en je interesses kunnen vertellen?
Ik heb filosofie gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en in Jena (Duitsland). Daarvoor deed ik bouwkunde op de MTS. Na mijn studie heb ik lange tijd in het onderwijs gewerkt, bij de opleidingen Geneeskunde in Maastricht en Verpleegkunde in Den Haag. Daar zag ik dat er nauwelijks tot geen aandacht is voor waarnemen en lichamelijkheid van de zorgprofessional. Laat ik het enigszins gechargeerd zeggen: ze leren wel kijken, maar niet zien. En om te leren zien, heb je ook de gewaarwording van je eigen lichaam nodig, in de specifieke context en als bron van inzicht. Ik heb daar een aantal jaar geleden het begrip ‘zorgesthetiek’ aan verbonden. Een andere grote interesse is levenskunst. Daarvoor haal ik vooral inspiratie uit de stoïcijnse leer en uit die van Spinoza.

Wat is zorgesthetiek?
Zorgesthetiek is een hands-on theorie waarin waarneming en lichamelijkheid in relatie tot contexten van zorgen centraal staan. Niet alleen daar waar zorgprofessionals actief zijn. Ook bijvoorbeeld dans, theater en houtbewerking zijn onderdeel van het zorgesthetisch onderzoek. Daar komt bij dat de mens naar mijn idee primair een reagerend wezen is. Dat willen we om de een of andere manier liever niet zien. Ik denk omdat we menen dat onze identiteit verbonden is aan onze intenties. Maar als het gaat om zelfkennis, wat toch de sleutel is tot levenskunst, dan zouden we uitsluitend moeten kijken naar hoe we reageren, in plaats van naar onze doelen, intenties en bedoelingen en hoe we die vormgeven.

Hoe onderzoek je dit dan?
In de zorgesthetische werkplaats van Leyden Academy werk ik bijvoorbeeld samen met verschillende kunstenaars en makers. Door samen hout te bewerken onderzoeken we hoe zorgen werkt en zoeken we naar woorden die het mogelijk maken om de opgedane inzichten te vertalen naar andere zorgpraktijken. Daarnaast gaan we samen met ouderen en met zorgprofessionals uit de ouderenzorg, via dans, performance en taal, op zoek naar nieuwe betekenissen voor woorden als empathie, kwetsbaarheid, vrijheid en verlangen. Zo onderzoeken we of en hoe het mogelijk is om dergelijke thema’s, in een onderwijssetting, veeleer te ervaren in plaats van cognitief te bespreken en te duiden. Dat is nodig, want het zijn begrippen die oorspronkelijk verwijzen naar echte ervaringen, en het gevaar is dat die ervaring eruit verdwijnt als we teveel vanuit ons hoofd zorgen.

Hoe kan dit bijdragen aan het werkplezier van zorgprofessionals?
Nou, het blijkt dat alleen al eraan meedoen voor plezier zorgt, en voor verbondenheid. Verder hoop je dat het ook tot inzicht in het eigen handelen leidt, en bieden we handvatten voor hoe het werk meer verdiepend of eventueel anders kan worden gedaan. We willen deze werkvormen ook gaan aanbieden in de vorm van cursussen, voor zorgorganisaties. Tsja, als er mensen zijn die dit lezen en het zelf willen ervaren, dan zijn ze van harte welkom!

Wat spreekt je aan bij het werk dat je doet?
Het werk dat ik doe is fantastisch. Het is experimenteel, uitdagend en onconventioneel. Het is geweldig dat Leyden Academy daar ruimte voor biedt. Maar goed, het zal nog moeten blijken of het ook daadwerkelijk structureel bijdraagt aan de werkbeleving van zorgprofessionals in de ouderenzorg, en daarmee aan de kwaliteit van leven van onze oudere medemens.

Als kennisinstituut zet Leyden Academy wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en ontwikkeling in om invulling te geven aan haar missie: het verbeteren van de kwaliteit van leven van oudere mensen door het scheppen van kansen voor een vitaal en betekenisvol leven, hecht verbonden binnen de samenleving. Hierbij is het perspectief van de oudere persoon zelf altijd leidend. Onze onderzoekers benaderen vraagstukken multidisciplinair en combineren hierbij biologische, sociologische, antropologische, creatieve, psychologische, economische en/of medische invalshoeken. We vinden het belangrijk dat de kennis die we opdoen, zijn weg vindt naar beleidsmakers, zorgverleners en het grote publiek om zo de kwaliteit van leven van oudere mensen te verbeteren.

We zijn op zoek naar een ervaren en gedreven senior Communicatie en PR om ons team te versterken. In deze rol ben je verantwoordelijk voor strategie, ontwikkeling, uitvoering en beheer van communicatie- en PR-initiatieven. Onderdeel daarvan is het proactief inspelen op en een visie hebben op de uitdagingen in de wetenschapscommunicatie en journalistiek. Je speelt een cruciale rol in het bevorderen van de zichtbaarheid en impact van Leyden Academy en draagt bij aan het vergroten van het bewustzijn en begrip rondom vitaliteit en veroudering.

Senior communicatie en PR
een hands-on strateeg met vernieuwende ideeën en een vlotte pen
Locatie: Leiden
Aanstelling: 32-36 uur per week

Gewenst profiel
Je geeft leiding aan een klein communicatieteam en weet je eigentijdse visie op wetenschapscommunicatie en journalistiek te vertalen in strategieën om onze doelgroepen te bereiken. Je bent nieuwsgierig, leergierig, creatief en in staat om kritische vragen te stellen. Je vindt het fijn om in een kleine platte organisatie (25-30 medewerkers) te werken waar jij op jouw terrein aan de knoppen zit en het verschil kunt maken. Je schakelt moeiteloos tussen werkzaamheden op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Je schrikt niet van een volle werkagenda met vele uiteenlopende werkzaamheden, zoals het ontwikkelen van een communicatiebeleid, het schakelen met de pers, beheer van social media en het adviseren van collega’s. Je bent open en een echte teamspeler, geïnteresseerd in de doelgroep waar de organisatie haar bestaansrecht aan ontleent.

Verdere competenties
Analytisch, flexibel, gestructureerd, initiatiefrijk, proactief, snel schakelen, strategisch, stressbestendig, tactisch.

Werkzaamheden

• Ontwikkelen en uitvoeren van communicatiestrategie om de doelstelling van Leyden Academy te ondersteunen.
• Onderhouden en uitbouwen van sterke relaties met relevante mediakanalen en journalisten om de aanwezigheid van Leyden Academy in de media te versterken (zowel B2B als B2C).
• Proactief creëren en distribueren van persberichten, opiniestukken en andere mediaberichten om de zichtbaarheid van Leyden Academy te vergroten.
• Jij bent mede verantwoordelijk voor alle PR- en communicatiematerialen en werkt mee aan evenementen.
• Samen met collega’s ontwikkelen en uitvoeren van communicatie en PR-campagnes met maatschappelijke impact om projecten en onderzoeken onder de aandacht te brengen.
• Bijdragen aan succesvolle werving voor onze opleidingen en cursussen.
• Klankbord en adviseur voor managementteam en senior onderzoekers, en hen coachen bij media-optredens.

Wat vragen we van jou?

• Hbo/Wo-geschoold in communicatie, marketing of een gerelateerd vakgebied.
• Aantoonbare ervaring in communicatie, PR en/of mediarelaties, bij voorkeur in de gezondheids- of wetenschapssector.
• Bewezen trackrecord in het ontwikkelen, uitvoeren en meten van communicatie- en PR-campagnes.
• Sterke netwerkvaardigheden en het vermogen om relaties op te bouwen en te onderhouden met mediacontacten.
• Uitstekende schriftelijke communicatievaardigheden, in zowel Nederlands als Engels, om ingewikkelde materie toegankelijk te maken.
• Je begrijpt de waarde van diverse communicatiemiddelen en hebt daarop een heldere visie.
• Projectmanagement skills en ervaring in briefen en aansturen van content creators.
• Ervaring met het beheren van websites en sociale media-accounts en campagnes.

Wat bieden wij
Word je enthousiast over de kans om impact te maken in de samenleving? Dan nodigen we je uit om te solliciteren. Leyden Academy biedt een dynamische, collegiale, maatschappelijk georiënteerde en inhoud gedreven werkomgeving waarin je de ruimte krijgt om je ideeën te delen en jezelf verder te ontwikkelen. Het aantal uur van de aanstelling is bespreekbaar (32-36 uur) en hybride werken is mogelijk, met een salariëring van € 4.952,- tot maximaal € 6.337,- (op basis van 40 uur). Daarnaast zijn er goede arbeidsvoorwaarden. Zo is er sprake van een eindejaarsuitkering (8,3%), vakantietoeslag (8%), pensioen, opleidingsfaciliteiten en een flexibel feestdagenbeleid. Wij bieden een jaarcontract met de intentie tot het omzetten in een vast contract.

Informatie en sollicitatie
Voor meer informatie over de functie en de procedure kun je contact opnemen met Jolanda Lindenberg (lindenberg@leydenacademy.nl). Je motivatie en cv (in PDF) kun je voor 11 september 2023 mailen aan onze HR-medewerker Ellen Plasmeijer (hr@leydenacademy.nl).

Acquisitie naar aanleiding van deze vacature is niet gewenst.

Van 18 tot 20 augustus vond in Biddinghuizen het jaarlijkse festival Lowlands plaats. Naast muziek, literatuur, film, dans en theater maakte wetenschap ook onderdeel uit van de programmering. Een team van Leyden Academy verzorgde een experiment waarbij bijna 700 festivalgangers met hun toekomst werden geconfronteerd door op verschillende manieren hun oudere zelf te ontmoeten. Hoe? Dat lees je hieronder.

De Rekenkamer
In de Rekenkamer konden bezoekers hun levensverwachting uitrekenen. Eerst werd er gerekend met een tabel van het CBS die je huidige leeftijd koppelt aan een levensverwachting. Vervolgens beantwoordden de deelnemers vragen over hun leefstijl (roken, alcohol, eet- en beweegpatroon) en werd daarmee een persoonlijke levensverwachting berekend. Dit zette mensen aan het denken over de keuzes die ze nu maken.

Mindful verouderen
Ook was er een visuele reis door de tijd naar een ontmoeting met je oudere ik. Het startte met een meditatief audiofragment en een ontspannen bewustwordingsmoment. Daarna werd de aandacht van het lijf naar het spiegelbeeld op een beeldscherm met verouderingsfilter verschoven. Deelnemers werden uitgenodigd om goed naar hun oudere versie te kijken en deze persoon zonder oordeel te ontmoeten. Vragen als: “Hoe zal het zijn om jou te zijn over zoveel jaar?”, “Wat maakt jou leven betekenisvol?” en “Waar zal deze persoon met trots op terugkijken?” maakten veel los.

Disco van de Toekomst
Om te ervaren hoe het is om te leven met een verouderd lijf konden de deelnemers dansen in een verouderingspak. Gewichten simuleerden de afname van spierkracht, een halskraag beperkte de bewegingsvrijheid en met speciale brillen werden oogafwijkingen nagebootst. Natuurlijk met de boodschap dat ondanks fysieke ongemakken je nooit te oud bent om te dansen … en de bezoekers dansten erop los! Bijvangst was het groeiende respect voor ouderen die dagelijks met fysieke uitdagingen te maken hebben.

Snackswitch
Als bedankje voor de medewerking aan ons onderzoek mochten de deelnemers een traktatie kiezen. We konden het niet aan ons voorbij laten gaan om ook hier een klein experiment aan te koppelen: deelnemers konden kiezen tussen gezonde snacks (snoeptomaatjes of ongezouten nootjes) en ongezondere snacks (jelly beans of salmiaksnoepjes). Snoeptomaatjes werden verreweg het meest gekozen. Hartstikke mooi!

Jong geleerd is oud gedaan
Gezond en gelukkig ouder worden, dat wil iedereen. Waarom kiezen we dan toch vaak voor een kortetermijnbeloning in plaats van ons welzijn op de lange termijn? Gebieden en verbieden is geen succesvolle manier om gezond gedrag te stimuleren. Preventie is een effectievere aanpak, waar je niet vroeg genoeg mee kan beginnen. Het betrekken van de jongere generatie is dan ook van groot belang, want de keuzes die in jongere levensfasen worden gemaakt, zijn van grote invloed op het verouderingsproces. Het is de kunst om een mooie, leuke en gezonde balans te vinden tussen plezier op korte termijn en het levensgeluk in de toekomst.

Over Lowlands Science en ons onderzoek
Lowlands Science wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Wetenschapsagenda en New Scientist, en biedt wetenschappers uit het hele land een podium. De 60.000 bezoekers aan het driedaagse festival konden kiezen uit een scala leuke en interessante proefkonijn-avonturen, waaronder ons swingend onderzoek. Aan de hand van bovengenoemde experimenten en door de deelnemers ingevulde vragenlijsten hopen we binnenkort antwoord te geven op de vraag: ‘Zijn mensen meer geneigd tot gezond gedrag nadat ze kennis hebben gemaakt met hun toekomstige oudere zelf?’

Wil je op de hoogte gehouden worden van de resultaten van het onderzoek? Mail Daphne Raad: raad@leydenacademy.nl.