Verbonden Archieven - Leyden Academy

Mooie emoties op eerste dag Arts & Health-event

30-05-202403-06-2024leydenacademy

Verbazing en herkenning, plezier en verdriet, op afstand en heel dichtbij. De eerste dag van het Arts & Health-event was er één van scherpe contrasten en wisselende emoties. Maar het was vooral een dag waarop duidelijk werd hoe kunst en zorg met elkaar in verbinding staan en hoe krachtig die verbinding kan zijn.

De inmiddels alweer derde editie van het event bracht een belangrijke delegatie uit Manchester naar Nederland. De Engelse vertegenwoordiging onder aanvoering van James Thompson, auteur van het boek Care Esthetics ‘vertelde’ in de middag ‘Stories of beautiful care’. Daarbij werd duidelijk dat schoonheid niet alleen in het uiterlijk zit maar ook innerlijke kenmerken heeft. En dat zorgen in zichzelf ook al iets moois is of in ieder geval kan zijn.

Wonderbaarlijke reis
De dag begon met de Wonderbaarlijke Reis van Fi. Een komisch en indringend onderzoek naar vastzitten, overgave en de zoektocht naar jezelf opnieuw uitvinden. De voorstelling wil iedereen die op zoek is naar iets nieuws en onbekends maar daar niet in slaagt, een hart onder de riem steken.
Het werd een prachtige voorstelling die raakt en mensen emotioneert. Het publiek was doodstil, genoot van prachtig cello-spel van Doris Hochscheid in een ingenieus steeds wisselend decor met ramen die open en dicht gingen, een rijdende trein, een straat, strand, vogels. Met een even indringende als confronterende boodschap; Het is nu, of nooit…

Rituelen voor verlies
Ook de sessie rituelen voor verlies was intens. Hoe kunnen mensen naast je helpen om een naderend afscheid draaglijk te maken. Een sessie waar aandacht en creativiteit hand in hand gingen. Hoe zet je angst en onzekerheid om in hoop en verlangen?En/of hoe kan het afscheid op andere gebieden ook een nieuw begin zijn?

Samen_leren_aanraken
In de sessie Samen_leren_aanraken leerden de deelnemers om, conform de titel van het event, ook lichamelijk, met elkaar in contact te komen en te ervaren wat dat met je doet en wat dat voor een ander betekent. We zijn niet meer gewend om elkaar aan te raken. Terwijl dat echte contact juist zo belangrijk is om met elkaar een verbinding te maken.

Toon het hout
Hard gewerkt werd er in de kelder, waar de zorg esthetische werkplaats is gevestigd, waar deelnemers een massief stuk hout kregen en ze vervolgens gevraagd werd om het hout daadwerkelijk te tónen. Bijzonder om te zien hoe iedereen vanuit zijn of haar eigen beleving letterlijk en figuurlijk los kwám van het hier en nu en los gíng op het object.

Dat gecombineerd met de ontdekkingstochten in de vorm van een ‘exploratorium for the body-wandeling’ van Nieke Koek, de lezing over ‘Mindfull contact’ van Berit Lewis en ‘het innerlijke gebaar’ van Marjolein Baars zorgde voor een vol en divers programma waarbij alle deelnemers op een enthousiaste en bezielde manier de eerste dag afsloten.

Vrijdag 31 mei is de tweede dag van het event. Er zijn nog een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Kijk voor het programma en aanmelden hier.

Leiden steunt uitrol Generatie Mixer

16-05-202403-06-2024leydenacademy

De gemeente Leiden heeft een subsidie toegekend voor de verdere uitrol van de Generatie Mixer. Leyden Academy on Vitality and Ageing ontwikkelde dit programma met Amphion cultuurbedrijf en CHOL theatre. Voor het vervolg zijn de handen ineengeslagen met PROO Leiden-Leiderdorp, Jeugdtheaterschool Leiden en omgeving en de Cultuureducatiegroep. Vanuit het project worden jong en oud verbonden. Kijk hier naar de trailer van Generatie Mixer.

Basisschoolleerlingen en ouderen uit de wijk ontwerpen samen een fantasiewereld. Met behulp van speloefeningen, creatieve schrijfopdrachten en het bouwen van decors komt die wereld samen tot leven. Na een eerdere succesvolle pilot zorgt de subsidie ervoor dat Generatie Mixer op een basisschool echt onderdeel kan worden van het reguliere lesprogramma. De ambitie is om dit onderdeel op meer basisscholen in Leiden en vervolgens verder in heel Nederland uit te rollen.

Generatie Mixer is één van de dertien projecten die subsidie krijgen. Er konden projecten worden ingediend die leiden tot vernieuwing binnen het onderwijs. Leiden wil op die manier innovatie en samenwerking in het Leidse onderwijsveld stimuleren.

Ook wethouder Abdelhaq Jermoumi (Kansengelijkheid, Jeugd & Onderwijs) is onder de indruk: ‘Het is fantastisch om te zien dat er zoveel ideeën leven in het onderwijs voor vernieuwing van het onderwijs. Zo zie je maar weer dat Leiden echt een kennisstad is. We vinden het belangrijk om de talenten van ieder kind tot ontwikkeling te laten komen, dat die gezien en gestimuleerd worden. Met dit aanjaagbudget geven we een flinke extra impuls aan de verbetering van het onderwijs in Leiden voor zowel leerling als ook leerkracht.’

Klik hier voor meer informatie over Generatie Mixer.

Kijk voor de gemeentelijke informatie en informatie hier.

Verhalen met zorg

In het Europese project ‘Verhalen met zorg’ ontwikkelden we verhalend volwassenenonderwijs voor beroepsgroepen in de gezondheidszorg die in het (vervolg)beroepsonderwijs vaak vergeten worden. Dit willen we bereiken door verpleegkundigen en welzijnsprofessionals op te leiden in persoonsgerichte zorg door te luisteren, interpreteren en begrijpen van verhalen.

Activiteiten
We implementeren en wisselen ervaringen uit in twee trainingen van verhalend onderwijs in Nederland en Spanje. We onderscheiden vier activiteiten: 1) via een kick-off meeting in co-creatie met zorgprofessionals de inhoud en planning van de training voorbereiden, 2) de training ontwikkelen, voorbereiden en uitvoeren 3) de training evalueren via vragenlijsten en discussiegroepen en 4) bevindingen verspreiden in een hybride bijeenkomst, een handboek, belangrijke aanbevelingen en online platform.

Impact
Deze op verhalen gebaseerde training stelt zorgverleners in staat verhalen van oudere volwassenen te verzamelen, te begrijpen, te luisteren en te interpreteren. Dit soort trainingen helpt bij het afstemmen op de wederkerigheid van een zorgrelatie en zorgt voor een betere persoonsgerichte zorg. We willen ook de waarde onderzoeken van verhalend onderwijs voor groepen die worden verwaarloosd of moeilijk toegang hebben tot geschikte beroepsopleidingen die passen bij hun dagelijkse praktijk.

Kijk voor meer informatie op caringstories.eu!

De looptijd van dit project is van 1 september 2022 tot en met 31 januari 2024 en wordt mogelijk gemaakt door het Erasmus+ programma.

Oorlogsverhalen in de klas

29-04-202429-04-2024leydenacademy

Vanaf september 2024 tot en met augustus 2025 wordt er speciale aandacht gegeven aan 80 jaar herdenken en het vieren van de vrijheid. Dit wordt groots aangepakt met herdenkingen, vieringen en activiteiten in heel Nederland. Het project Oorlogsverhalen in de klas (Mijn verhaal! Jouw verhaal?) sluit aan bij de ambitie van het Vfonds om kennis over oorlog en conflicten in de wereld te vergroten, het belang van en waardering voor de democratische rechtsstaat te benadrukken en mensen vaardigheden te leren om zelf een actieve bijdrage te leveren.

Kenniscentrum Leyden Academy on Vitality and Ageing heeft de interviews afgenomen bij ouderen met een oorlogsverleden. Confronterende ervaringen die vaak laten zien dat de oorlog van lang geleden nog steeds impact heeft op hun leven en dat van hun kinderen.

Insteek van dit project is om kinderen te laten zien dat alle ouderen ook kind zijn geweest. En dat kinderrechten van alle tijden zijn, of je toen geboren bent in voormalig Nederlands-Indië of nu een vluchteling uit Syrië bent. Op verschillende manieren worden deze verhalen toegankelijk gemaakt en naar deze tijd vertaald. Dit kan via filmpjes, theater en podcasts. Ook kunnen ouderen (en kinderen) zelf hun verhaal in de klas vertellen.

De basis van verhalen die Lot’s Foundation gaat gebruiken voor haar digitale lesprogramma over burgerschap en kinderrechten zijn diepgaande gesprekken met ouderen.

“Ik wist altijd wel dat mijn moeder in Indonesië geboren was. En dat haar eigen moeder daar overleden is. Maar ik wist niet het verhaal erachter. Ik begreep dan ook helemaal niet waarom mijn moeder, zeven jaar geleden, heel plotseling het contact met mij verbrak. En ook met haar twee kleinkinderen, mijn dochters. Ik denk nu dat haar oorlogsverleden heeft gezorgd voor een hechtingstrauma. En dat zij dat nu weer op haar beurt aan mij heeft doorgegeven…

Citaat deelneemster interviewsessie

Het Jo Visser fonds heeft van het Vfonds subsidie ontvangen om samen met Lot’s Foundation de al eerder afgenomen interviews met ouderen om te zetten in pakkende verhalen voor kinderen van basisscholen. Hiervoor zet Wereldwijs met Lot haar onderwijsexperts in die in het kader van het vak burgerschap speciale lesprogramma’s maken. Insteek is de vraag: ‘Dit is mijn verhaal. Wat is jouw verhaal?’.

Scholen kunnen zich abonneren op dit educatieve platform voor kinderrechten, burgerschap en cultuur. Het lespakket met oorlogsverhalen door ouderen wordt aangeboden aan kinderen in groep 6 t/m 8.

FRIEND – Vrienden maken op latere leeftijd

Vrienden maken op latere leeftijd
Vriendschappen zijn een bron van stimulans, plezier en steun. Als je vriendenkring ongewild kleiner wordt, kun je je eenzaam voelen. En op latere leeftijd is er soms een drempel om contact te maken. Het Europese project FRIEND ontwikkelt daarom een vriendschapscursus voor ouderen. Dit project is een vervolg op de online vriendschapscursus en helpt ouderen om nieuwe vrienden te maken of bestaande contacten te verbeteren. De deelnemers bouwen stap voor stap zekerheid op om initiatief te tonen en contact te leggen. Op deze manier leren ze sociaal actiever te worden op een manier die bij ze past en worden ouderen uit hun isolement gehaald.

De cursus
De vriendschapscursus wordt ontwikkeld door een consortium van Europese partners in samenwerking met ouderen en trainers. De cursus wordt gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en maakt gebruik van verschillende leervormen zoals theorie, oefeningen, opdrachten en video’s. Ook wordt er gewerkt aan een toolkit met een train-de-trainer-programma zodat de cursus op veel plekken kan worden gegeven. De cursus zal worden getest met ouderen en trainers.

Europees consortium
Het consortium dat de cursus ontwikkelt, heeft partners uit heel Europa met verschillende expertises en is in januari 2024 gestart. Het FRIEND-projectteam bestaat uit de volgende partners: Stichting Gouden Dagen (Nederland), Leyden Academy (Nederland), Akademia Humanistyczno Ekonomica (Polen), Approximar (Portugal), Anziani e Non Solo (Italië) en Fundacion Harena (Spanje). Dit project wordt mogelijk gemaakt door Erasmus+ en de Europese Unie.Heb je vragen over FRIEND? Mail Marie-Louise Kok.

Generatie Mixer: Jong en oud verbonden in fantasie

Jong en oud verbonden in fantasie. Dat is Generatie Mixer! Gedurende een aantal bijeenkomsten creëren basisschoolleerlingen en ouderen uit de wijk een fantasiewereld. Bijvoorbeeld een eiland dat nooit eerder is ontdekt. Wat is er allemaal te vinden op dat eiland? Wie leven daar? Middels speloefeningen, creatieve schrijfopdrachten, het bouwen van decors, muziek en allerlei verschillende kunstvormen, komt de wereld tot leven. Iedere deelnemer wordt zijn eigen verzonnen personage. In die samenleving waar alles mogelijk is, ervaren zij de gekste avonturen.

Generatie Mixer is gebaseerd op de lesmethode Imaginary Communities (vertaald: verzonnen samenlevingen), ontwikkeld, onderbouwd en onderzocht door Chol Theatre, een theatergezelschap uit Huddersfield, Engeland. In 2023 heeft

Leyden Academy in samenwerking met Amphion Cultuurbedrijf, ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie en Jo Visser Fonds, Imaginary Communities naar Nederland gehaald en verder ontwikkeld door de methode geschikt te maken voor kinderen én ouderen. Dat werd Generatie Mixer. De eerste geslaagde pilot vond plaats op OBS Rozengaardsweide in Hengelo, Gelderland. Dat smaakt naar meer en op dit moment werken we bij Leyden Academy aan een verdere uitrol van het project binnen het Nederlandse basisonderwijs.

Aanleiding

In onze samenleving spelen diverse uitdagingen een rol: het aantal ouderen in de samenleving neemt toe, terwijl het aantal zorgmedewerkers afneemt. Het aantal leerkrachten in het basisonderwijs neemt af, terwijl het aantal werkende ouders toeneemt (en daarmee hun bijdrage op school afneemt). Dat we het samen moeten doen is iets wat steeds meer tot ons doordringt. Hoe we dit moeten doen is niet altijd voor de hand liggend of concreet.

Tegenover deze uitdagingen staan kansen. Ouderen blijven namelijk ook langer fit en vitaal. Deze ouderen kunnen en willen graag van betekenis zijn voor anderen, bijvoorbeeld voor basisscholen bij hen in de wijk. Op basisscholen is burgerschap een wettelijk verplichte leerlijn, waarin kinderen leren dat het van belang is om iets voor de maatschappij te betekenen, bijvoorbeeld omkijken naar ouderen die bij hen in de buurt wonen.

De link tussen basisscholen en ouderen uit de wijk wordt nog niet vaak gelegd. Generatie Mixer biedt een kans om ouderen op een betekenisvolle en duurzame manier te betrekken bij de school. Uit onderzoek van Leyden Academy bleek dat kunstparticipatie goed oud worden kan bevorderen. Het biedt ouderen uitdaging, betekenisvolle verbinding en positieve gevoelens (zie voor meer info: http://www.kunstindezorg.com).

Een kunstproject als Generatie Mixer, waarbij kinderen en ouderen op een kunstzinnige manier samenwerken op de basisschool, biedt dus de perfecte kans om deze generaties met elkaar in contact te brengen en elkaar echt te leren kennen en waarderen. Zo ontstaat een win-win situatie voor zowel basisschoolleerlingen als lokale ouderen, als leerkrachten op school.

Doelstelling

Generatie Mixer streeft naar impact op zowel micro-, meso-, als macroniveau: kinderen, ouderen, leerkrachten en het landelijke basisonderwijs. Daartoe hebben we de volgende doelstellingen geformuleerd:

Het breed ontwikkelen van talenten van kinderen en ouderen
Het bevorderen van sociale vaardigheden en mentaal welzijn van kinderen en ouderen
Het verbinden van de basisschool met (ouderen uit) de wijk
Deskundigheidsbevordering en inspiratie van leerkrachten binnen het basisonderwijs
Een borgingstraject ontwikkelen voor een innovatieve onderwijsmethodiek die aansluit bij zowel het burgerschaps- als kunst- en cultuuronderwijs op de basisschool

De dramamethode
Imaginary Communities bestaat uit verschillende stappen, zodat deelnemers op een veilige, activerende manier worden meegenomen in het proces van opgaan in hun verzonnen wereld. Eerst worden ideeën verzameld. Dan wordt de wereld samen ontworpen: welke plekken zijn hier allemaal? Hierna veranderen deelnemers langzaam in personages die in die wereld leven. Vervolgens beleven die personages allerlei avonturen die zich afspelen in deze verzonnen wereld. De theaterdocenten begeleiden de deelnemers door allerlei verhalende strategieën toe te passen. Binnen de methode is veel ruimte voor eigen invulling van de kunstenaars en deelnemers. Zo kan er worden gevarieerd met kunstvormen en materialen, en komen ieders ideeën, talenten en verhalen aan bod.

Chol Theatre maakte een filmpje (3,12 min) over Imaginary Communities:

https://www.youtube.com/watch?v=L3ZLzSADH1c&t=12s

Onderzoek en kennisdeling
Leyden Academy legt in dit project het proces vast en doet onderzoek; wat gebeurt er wanneer er bij ouderen en kinderen gelijktijdig een appel wordt gedaan op hun fantasie en creativiteit? Vragen die voor, tijdens en na het uitvoeren van de pilot worden gesteld zijn:

Wat is er voor nodig om deze methode te vertalen en werkbaar te maken in het Nederlandse cultuuronderwijs?
Hoe kunnen we deze methode verder ontwikkelen zodat deze geschikt wordt voor een intergenerationele doelgroep?
Hoe ervaren jong en oud het deelnemen aan de Generatie Mixer-workshops en wat voor effect heeft deze werkvorm op de intergenerationele interactie?
Hou zouden we deze methode breder kunnen uitrollen binnen Nederland en Engeland, zodat het inzetbaar wordt voor verschillende culturele organisaties ter bevordering van actieve intergenerationele cultuurparticipatie?

Om deze vragen te beantwoorden maken we gebruik van participatief actieonderzoek, dat onderdeel is van het promotietraject van Lieke de Kock. Zij is als onderzoeker nauw betrokken bij de projectleiding en uitvoering.

Meer weten over de Generatie Mixer? Neem contact op met Lieke de Kock.

Het project wordt mede mogelijk gemaakt door:

Podcastplatform De Luistermap

Podcasts worden steeds populairder. Toch is nog geen één op de vijf luisteraars ouder dan vijftig, terwijl er zoveel luisterverhalen zijn die hen waarschijnlijk aanspreken. Daarom lanceerden we in februari 2022 De Luistermap, het eerste platform van Nederland waar podcasts worden samengebracht over alle onderwerpen die ertoe doen als je ouder wordt. Luisteraars kunnen kiezen uit uiteenlopende thema’s: van geschiedenis en misdaad tot liefde en intimiteit. De Luistermap is een initiatief van ouderenplatform UP!, het Jo Visser fonds en Leyden Academy.

Op de foto: Sjaak (via UP!/Marije Kuiper)

Ouderen spelen de hoofdrol bij De Luistermap: als redactie, maker en hoofdpersoon. De podcasts op De Luistermap zijn afwisselend amusant, inspirerend, ontroerend en leerzaam. Het aanbod van podcasts wordt continu aangevuld, zodat luisteraars altijd weer nieuwe verhalen kunnen kiezen. De Luistermap is een eigentijdse vertaling van de leesmap van weleer, met het gebruiksgemak van Netflix.

“Prachtige verhalen. Ik heb al geluisterd naar de podcast ‘Op zoek naar het elfde kind’. Goed en leuk initiatief, ben je even in een hele andere wereld”
Anne Posthuma (84)

De Luistermap brengt de mooiste podcasts voor en over ouderen samen

16-02-202216-02-2022leydenacademy

Het eerste podcast platform in Nederland voor ouderen, met inspirerende, ontspannende en ontroerende luisterverhalen

De podcast wordt steeds populairder. Toch is nog geen één op de vijf luisteraars ouder dan vijftig, terwijl er zoveel luisterverhalen zijn die hen waarschijnlijk aanspreken. Daarom lanceren we vandaag De Luistermap, het eerste platform van Nederland waar podcasts worden samengebracht over alle onderwerpen die ertoe doen als je ouder wordt. Luisteraars kunnen kiezen uit uiteenlopende thema’s: van geschiedenis en misdaad tot liefde en intimiteit. De Luistermap is een initiatief van ouderenplatform UP!, het Jo Visser fonds en Leyden Academy on Vitality and Ageing.

Ouderen in de hoofdrol
Ouderen spelen de hoofdrol bij De Luistermap: als redactie, maker en hoofdpersoon. Zo biedt de podcast Radio Danspaleis urenlang luisterplezier met muziek en interviews met o.a. Carry Tefsen en Tineke Schouten. De serie Mijn oma de soldaat vertelt het indrukwekkende verhaal van Mies van Bekkum, die zich in 1948 aansloot bij het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. In de reeks TOEN & NU vertellen ouderen hun bemoedigende levensverhalen.

Leesmap meets Netflix
De podcasts op De Luistermap zijn afwisselend amusant, inspirerend, ontroerend en leerzaam. Het aanbod van podcasts wordt continu aangevuld, zodat luisteraars altijd weer nieuwe verhalen kunnen kiezen. De Luistermap is een eigentijdse vertaling van de leesmap van weleer, met het gebruiksgemak van Netflix.

“Prachtige verhalen. Ik heb al geluisterd naar de podcast ‘Op zoek naar het elfde kind’. Goed en leuk initiatief, ben je even in een hele andere wereld”
Anne Posthuma (84)

Over de Luistermap
De Luistermap is een initiatief van ouderenplatform UP!, Jo Visser fonds en Leyden Academy. Deze non-profit organisaties willen een bijdrage leveren aan een prettige oude dag. UP! brengt met publieksprogramma’s ouderen met elkaar in gesprek over persoonlijke en schurende onderwerpen, het Jo Visser fonds stimuleert innovatie in de zorg en Leyden Academy doet wetenschappelijk onderzoek naar vitaal en betekenisvol ouder worden.

U vindt De Luistermap en alle prachtige podcasts hier: www.deluistermap.nl

Medewerkers aantrekken en behouden voor de ouderenzorg

22-12-2021leydenacademy

De ouderenzorg kampt met toenemende personeelstekorten. Het is dus belangrijk om de komende jaren voldoende gekwalificeerd personeel te werven én te behouden. Wat opvalt is dat veel van de mensen die nu instromen, bestaan uit oudere verpleegkundigen en vrijwilligers en medewerkers die op latere leeftijd terugkeren in de ouderenzorg. Toch is er nog relatief weinig aandacht voor de drijfveren en ervaringen van deze groepen om in deze sector te (blijven) werken. Om die reden start Leyden Academy met ondersteuning van het Jo Visser fonds een onderzoek naar herintreders, zij-instromers en oudere werknemers en vrijwilligers in de ouderenzorg.

In een interview op de website van Radicale vernieuwing zorg vertellen onderzoekers Jolanda Lindenberg, Belia Schuurman en Evelien Kelfkens over de aanleiding en opzet van het onderzoek. Volgens Jolanda stroomt nu maar liefst 42 procent van de gediplomeerde zorgprofessionals na twee jaar alweer uit het vak: “Het is dus essentieel om het werk aantrekkelijker te maken. In de discussiegroepen die we eerder hebben bevraagd, hoorden we van zorgprofessionals terug dat ze op een gegeven moment uitgekeken raakten op hun werkzaamheden. Het lijkt dus verstandig om binnen de langdurige zorg na te denken over hoe je eraan bijdraagt dat mensen zich kunnen blijven ontwikkelen, op de werkvloer of bijvoorbeeld via bij- en nascholing. Welke concrete middelen kun je inzetten om mensen aan te spreken op hun talenten? Hoe kun je zorgen dat zij hun vaardigheden verder kunnen ontplooien en zo behouden blijven voor de zorg?”

Om meer inzicht te krijgen in wat ervaren zorgmedewerkers motiveert en hoe het werk volgens hen aantrekkelijker kan worden gemaakt, organiseren we in februari 2022 focusgroepen. Vervolgens willen we in enkele ontwerpsessies samen met de doelgroep tot passende oplossingen komen.

Lees hier het artikel ‘Medewerkers aantrekken en behouden voor de ouderenzorg’ van 12 december 2021.

De Telegraaf: ‘Vol levenslust de crisis door’

18-12-202120-12-2021leydenacademy

Eerder deze week maakten we bekend dat de meer dan 350 persoonlijke verhalen van ouderen die we samen met stichting GetOud sinds de start van de coronacrisis hebben verzameld op het platform Wij & corona, worden ondergebracht in de online collectie van het Historisch College FNI. Dit was aanleiding voor dagblad De Telegraaf om vijf senioren die hun ervaringen eerder op Wij & corona hebben gedeeld, opnieuw te interviewen. In het 2-pagina artikel dat vandaag is verschenen, komen Loek Middel (96), Nel ‘Omi’ van Dieten (85), Albertina ‘Bep’ van Gaalen-Bazuin (84), Henna Niamath (80) en Dave ‘Opa Hooligan’ Wolf (73) aan het woord.

In hun verhalen klinkt door dat corona hun leven beïnvloedt, maar dat zij zich niet uit het veld laten slaan. Zo heeft Loek wel voor heter vuren gestaan, en zegt: “Corona is niet leuk, maar het is gewoon een van de vele dingen die het leven met zich meebrengt.” Albertina maakt van de nood een deugd; van het geld dat ze uitspaarde omdat de bingo niet doorging, heeft ze nieuwe gordijnen gekocht en “er was nog genoeg voor een nieuwe bril ook, dus zie ik de vitrages extra goed”. Henna stelt vast dat zij en haar man in coronatijd naar elkaar toe zijn gegroeid: “We zijn meer met elkaar gaan praten”.

Het Telegraaf-artikel ‘Vol levenslust de crisis door’ is geschreven door Marie-Thérèse Roosendaal. U kunt het artikel lezen op de website van de Telegraaf of via deze link.