Verbonden Archieven - Pagina 11 van 11

Levensles: onderwijsideeën voor betere ouderenzorg

Leyden Academy en het Jo Visser fonds (voorheen Vereniging Het Zonnehuis) dragen gezamenlijk bij aan een betere kwaliteit van het onderwijs in de ouderenzorg en willen de negatieve beeldvorming over oudere mensen bijstellen. Het doel is om mbo- en hbo-studenten uit te dagen om met een frisse blik te kijken naar de zorg voor oudere mensen en na te denken hoe deze kan worden verbeterd. Samen met regionale onderwijsinstellingen, gemeentes en andere partijen wordt gezocht naar de verbindende factor om kennis te vergroten en de beeldvorming over ouderen te verbeteren. Hieronder lichten we enkele activiteiten toe.

Zomervisite
Onder de noemer ‘Zomervisite’ zijn (aankomende) studenten Zorg & Welzijn uitgenodigd om via een zorgorganisatie bij ouderen op bezoek te gaan en samen iets te ondernemen: van het maken van een wandeling, muziek luisteren, een boodschap doen, of samen op het terras genieten van de zon. Studenten komen zo in aanraking met de belevingswereld van ouderen en raken geïnspireerd door de ontmoetingen. Sinds de start in 2017 hebben ruim honderd jongeren via deze zomervisites de woon- en leefomgeving van (kwetsbare) ouderen leren kennen. Volgens de deelnemers heeft het bijgedragen aan een genuanceerder beeld van ouderen en de ouderenzorg, en was het een verrijkende ervaring. We hebben het voornemen om in juli en augustus 2020 weer Zomervisite te faciliteren. Meer informatie? Klik hier.

Inspiratie- en kennisdagen
De afgelopen jaren boden regionale Levenslessen door het hele land ruim 1.500 scholieren een verfrissend perspectief op ouderenzorg. Studenten raken geïnspireerd door de ontmoetingen met ouderen en stellen hun vooroordelen bij. De ontmoetingen dragen bij aan meer begrip en een betere verstandhouding tussen generaties. Docenten zijn verrast dat studenten zo enthousiast zijn en met nieuwe ideeën over de zorg voor ouderen komen. Zorginstellingen krijgen een beeld wat de knelpunten in de praktijk zijn en hoe stages worden ervaren. Voor gemeentes en maatschappelijke instellingen zijn de Levenslessen een manier om te peilen hoe de kennis en ervaring van studenten al dan niet aansluit bij de vraag van zorgorganisaties en hun cliënten.
Na het contact met ouderen hebben de studenten hun ervaringen omgezet in originele ideeën. Vervolgens werden deze tijdens Inspiratie- en kennisdagen aan een breed publiek gepitcht; van een slimme deurmat tegen babbeltrucs tot een Tinder-app die ouderen matcht met een adoptiekleinkind. Het idee van Lilian Djarkasi, kickbokslessen voor dementerende ouderen, is zelfs genomineerd voor een Appeltje van Oranje.
Stichting GetOud heeft twintig van deze levenslessen als rolmodellen geportretteerd om inspirerende ontmoetingen tussen jong en oud te tonen.

Kameraad
Het project Kameraad koppelt een maatje aan mensen met dementie, een buddy die lichtheid en kleur in het leven kan brengen. Tegelijkertijd kan de mantelzorger even op adem komen. Binnen Levensles hebben we ons ingezet voor dit project omdat het zorgonderwijs en de ondersteuning van mensen met dementie verbindt. Mbo-studenten worden zo een maatje voor thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers. Hierbij staan niet de ziekte en de beperkingen centraal, maar de persoon en zijn of haar mogelijkheden. Na een succesvolle Friese editie volgen nu ook mbo-studenten ROC TOP in Amsterdam het goede voorbeeld. Op de Dementie Verhalenbank zijn gedichten, filmpjes, presentaties en verslagen te vinden die studenten maakten van deze vaak bijzondere ontmoetingen.

‘Het is belangrijk dat onderwijspartijen beter samenwerken om de kwaliteit van het onderwijs in de zorg voor ouderen te verbeteren’ – Jet Bussemaker, hoogleraar leerstoel ‘Beleid, wetenschap en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’

Meer informatie over Levensles en de projecten? Neem dan contact op met Danielle Swart.

Beeldvorming ouder worden en ouderen

In de media en bij het brede publiek is er een groeiende aandacht voor de beeldvorming rondom ouderen en ouderenzorg. Wat zijn onze beelden bij het ouder worden, hoe kijken we naar oudere mensen en hoe zien zij zichzelf? Er bestaan in onze samenleving veel bewuste en onbewuste positieve en negatieve vooroordelen. We onderzoeken welke wensen en ambities ouderen zelf hebben en hoe zij denken over ouder worden. Daarnaast willen we de beeldvorming over ouderen en ouderenzorg beter begrijpen. We onderzoeken ook hoe we de beeldvorming kunnen beïnvloeden om zo bij te dragen aan een goede oude dag.

Beeldvorming over ouderen
Op verschillende manieren onderzoeken we de beeldvorming over ouderen. Twee literatuurstudies vormen de achtergrond van het onderzoek dat we nu doen. In samenwerking met stichting RCOAK en fonds Sluyterman van Loo hebben we een literatuuronderzoek uitgevoerd naar de (inter)nationale beeldvorming over ouderen en de mogelijkheden om deze positief te beïnvloeden. Internationaal – van China tot Nederland en van Spanje tot Brazilië – zijn er opvallend veel overeenkomsten in de beelden die we met ouderen associëren; enerzijds afhankelijk en incompetent, anderzijds wijs en warm. In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft Jolanda Lindenberg in 2019 het wetenschappelijke rapport Beeldvorming van ouderen geschreven. In navolging van dit onderzoek voert Belia Schuurman met steun van het Jo Visser fonds een onderzoek uit naar de impliciete beelden die jongeren en ouderen hebben over ouderen.

Self-ageism
Niet alleen de omgeving, maar ook ouderen zelf spelen hierbij een belangrijke rol en hun beeld van ouderen is niet veel positiever dan andere leeftijdsgroepen. Het beeld dat ouderen zelf hebben van hun leeftijdsgenoten en hun levensfase is bepalend voor de wijze waarop wij het ouder worden zien en ervaren. Dit beeld van ouderen over ouderen zelf is ook onderzocht in een Europese studie in vier landen aan de hand van vragenlijsten. Niet alleen de beelden, maar ook de woorden waarmee we over en met ouderen spreken zijn hierbij van belang. Daarom is er ook verder onderzoek gedaan naar de manier waarop we ouderen aanspreken aan de hand van brieven naar gepensioneerden in samenwerking met stichting Radius en gemeente Leiden. De bevindingen tonen vooral dat ouderen zelf afstand nemen van oud-zijn, bijvoorbeeld door te vertellen over dat ze ‘nog’ fit zijn, of ‘nog’ werken. Deze tussen ruimte, liminale fase, koesteren ze omdat het hen de ruimte geeft afstand te nemen van hun leeftijdsidentiteit en andere identiteiten naar voren te brengen.

In gesprek over ageism
Op basis van ons onderzoek kunnen we interactieve seminars organiseren waarin we in gesprek gaan over ageism, met colleges over de laatste inzichten en workshops die u uitdagen en ondersteunen om het anders aan te pakken. Samen werpen we een frisse blik op thema’s die samenhangen met vergrijzing in onze samenleving. Wilt u inzichten opdoen en reflecteren over het ouder worden en een bewuste blik op beeldvorming? Laat het ons weten!

Meer weten over dit onderwerp? Neem contact op met Jolanda Lindenberg.

Ouderenzorg hoger op de onderwijsagenda

In de wachtkamers van Nederlandse artsen zitten veel oudere mensen en door de vergrijzing zal dit aandeel verder toenemen. Naar verwachting zal in 2040 het aantal Nederlandse 65-plussers tot 4,7 miljoen zijn gestegen. Dit betekent dat de zorg in bijna alle geneeskundige disciplines zich in toenemende mate op oudere mensen zal richten. Toch blijkt uit een inventarisatie die Leyden Academy in 2011 op de acht faculteiten heeft uitgevoerd, dat er in de medische opleidingen nog relatief weinig aandacht is voor oudere mensen.

Om die reden heeft Leyden Academy in samenwerking met ZonMw het initiatief genomen om te komen tot basiscompetenties; alle kennis en vaardigheden die een pas afgestudeerde basisarts op het gebied van ouderengeneeskunde in huis moet hebben. Het rapport is tot stand gekomen op basis van een internationale inventarisatie en in samenspraak met een panel van Nederlandse ouderenartsen, wetenschappers, studenten, onderwijsdeskundigen en ouderen zelf. Het rapport kan dienen als leidraad voor de faculteiten om te waarborgen dat hun curriculum de toekomstige artsen met deze competenties uitrust. Klik hier voor het rapport ‘Basiscompetenties ouderengeneeskunde voor basisartsen’ en hier voor de samenvattingskaart.

De daadwerkelijke implementatie van deze basiscompetenties in het medisch onderwijs is een grote uitdaging, zeker zolang nog niet op alle faculteiten een coördinator voor het ouderengeneeskundig onderwijs is aangesteld.

Meer weten? Neem contact op met Marieke van der Waal.