Verbonden Archieven - Pagina 9 van 11

Senior Coaching

Er is een nijpend tekort aan goed opgeleid en gemotiveerd personeel in de ouderenzorg. Enerzijds door de uitstroom van veel ervaren krachten, anderzijds omdat weinig jongeren voor deze sector kiezen door negatieve beeldvorming of praktisch, door een gebrek aan stageplaatsen of adequate begeleiding. Hoe kunnen we oudere werknemers verleiden om langer werkzaam te blijven en tegelijk zorgen dat meer jongeren enthousiast kiezen voor de ouderenzorg?

Met deze uitdaging begon het op Broedplaats, het platform waarop PGGM&CO uitdagingen uitschrijft die betrekking hebben op de sector zorg en welzijn. Leyden Academy en het Jo Visser fonds dienden samen het idee ‘Senior Coaching’ in: betrek senior zorgverleners bij de stagebegeleiding zodat studenten daadwerkelijk kiezen voor een baan in de ouderenzorg én oudere zorgmedewerkers langer voor de sector behouden blijven. Het idee werd in 2018 als winnaar gekozen en is vervolgens verder uitgewerkt.

Senior Coaching als oplossing?
Uitgangspunt van Senior Coaching is ervaren krachten de kans bieden om hun kennis en ervaring in te blijven zetten om jonge (toekomstige) zorgprofessionals te begeleiden op de werkvloer. Niet als klusje erbij, maar als extra functie om de begeleiding van stagiaires en jonge zorgprofessionals te verbeteren en hen voor de ouderenzorg te winnen. Dit biedt ook kansen om ervaren krachten duurzaam in te zetten. Door jong en oud aan elkaar te koppelen, zou ten slotte ook de wederzijdse beeldvorming positief kunnen worden beïnvloed.

Interviews en focusgroepen
Om het idee in de praktijk te toetsen, is in 2018 in een serie interviews bij drie organisaties in de ouderenzorg verkend welke gedachten en ideeën bestuurders, stagiaires, HR-adviseurs, ervaren zorgmedewerkers, opleiders en recent gepensioneerden hebben bij dit onderwerp en welke beelden en verwachtingen er bestaan bij het concept Senior Coaching. Begin 2019 hebben wij bij een zorgorganisatie twee aanvullende focusgroepen georganiseerd met jonge en meer ervaren medewerkers.

Weinig draagvlak
We hebben uit deze gesprekken geconcludeerd dat er op dit moment weinig draagvlak lijkt te bestaan voor het koppelen van jonge en oudere werknemers in een Senior Coaching-concept, mede gezien de uitdagende context in de ouderenzorg met een hoge werkdruk en veel veranderingen op de werkvloer. Ook komen de generaties elkaar in de praktijk al veel tegen en leren zij van elkaar, zowel in de technische kant van het vak als in zaken als mentaliteit en assertiviteit. Er lijkt beperkte animo om de samenwerking tussen jong en oud verder te faciliteren of formaliseren, bovenop de bestaande begeleiding en overlegstructuren.

Verkenning duurzame inzetbaarheid
Om het personeelstekort in de ouderenzorg te verkleinen, lijkt op basis van onze observaties de grootste winst te liggen in het voorkomen dat werknemers van 55 jaar en ouder de ouderenzorg vroegtijdig verlaten, en om herintreders te verleiden om weer aan de slag te gaan in de ouderenzorg. Bijvoorbeeld door te investeren in passende opleidingen, meer rekening te houden met hun thuissituatie en hen te helpen om te gaan met de digitalisering van de zorg. Leyden Academy, het Jo Visser fonds en PGGM&CO verkennen welke bijdrage zij hieraan kunnen leveren.

Eenzaamheid en verbinding

Eenzaamheid is van alle tijden en het komt onder alle leeftijdsgroepen voor. Het is vaak geen constant gevoel en niet direct te vertalen naar lager welbevinden. Wel neemt het percentage eenzame mensen toe met de leeftijd en dan vooral onder de oudste ouderen. Dit heeft vooral te maken met ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals het overlijden van een partner of belangrijke anderen. Deze gebeurtenissen, in combinatie met een afnemende gezondheid, brengen verhoogde risico’s op eenzaamheid met zich mee.

Kennis bundelen
Vanuit het actieprogramma ‘Eén tegen eenzaamheid’ heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ZonMw de opdracht gegeven om met subsidies startende en bestaande lokale initiatieven (extra) te ondersteunen bij het doorbreken, terugdringen en voorkomen van eenzaamheid onder ouderen. Leyden Academy kreeg op haar beurt in 2022 van ZonMw de opdracht onderzoek te doen naar de kennis opgedaan uit 61 initiatieven en projecten die zich richten op het verminderen van eenzaamheid bij oudere mensen.

Praktijk ontmoet wetenschap
Kennis is voortdurend in ontwikkeling, dynamisch, en de methode is participatief, responsief en reflectief. Hoe kan deze kennis geborgd worden? Aandacht voor taalgebruik, kennis delen en een andere rol van fondsen; dat vinden projectleiders belangrijk. Andere adviezen uit het onderzoek zijn:

Maak eenzaamheid onderdeel van een breder onderwerp, zoals anti-ageism, ouderenparticipatie en age-friendliness.
Verduurzaam het subsidiebeleid, zodat het tot structurele financiering van projecten kan leiden.
Geef duidelijke projectvoorwaarden op het gebied van kennisoverdracht binnen initiatieven en projecten.
Leg verbinding tussen academische kennis en vakkennis.
Ontwikkel de leergemeenschap verder.
Stimuleer het gebruik van creatieve onderzoeksmethoden, om ook impliciete kennis te verkrijgen.

Meer lezen? Ga dan naar de rapportage die we in mei 2023 hebben gemaakt en lees het bericht hierover op de website van ZonMw. In onderstaand interview vertelt Elena Bendien over de bijdrage van Leyden Academy aan het onderzoek: “We werken meestal participatief. Dat betekent dat wij onze eigen kennis niet centraal willen stellen, maar de kennis van onze partners. We gaan daar met hen over in gesprek.”

Programmaevaluatie Samen ouder
In de periode 2018-2021 heeft het Oranje Fonds onder de noemer ‘Samen Ouder’ 25 sociale initiatieven ondersteund in het samenbrengen, betrekken en activeren van ouderen. Leyden Academy voerde gedurende drie en een half jaar een effect- en procesevaluatie uit op deelnemer-, project- en programmaniveau. De kwantitatieve metingen tonen aan dat de initiatieven erin slagen om een groep ouderen te bereiken die bovengemiddeld hoog scoren op bekende risicofactoren voor eenzaamheid. De deelnemers zijn vaker alleenstaand en ervaren gemiddeld meer gezondheidsbelemmeringen in hun dagelijks leven. De ouderen geven aan dat zij door hun deelname het gevoel hebben meer in contact te staan met anderen, erbij te horen en onderdeel uit te maken van een gemeenschap. Hierdoor piekeren zij minder en worden zij afgeleid van negatieve emoties. Daarnaast bieden de projecten gezelligheid, afleiding van de dagelijkse sleur en een fijne bezigheid, maar vooral ook het gevoel dat de deelnemers gezien en gewaardeerd worden. In enkele gevallen leidt dit gevoel tot een hechte band met andere deelnemers. De uitkomsten zijn kernachtig verwoord in een publiekssamenvatting, infographic en onderstaande video. Benieuwd naar de uitgebreide eindrapportage met de (statistische en narratieve) uitkomsten en een toelichting op de procedure en onderzoeksmethoden? Klik dan op deze link!

Meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Elena Bendien.

Op visite bij ouderen en ook nog een zakcentje verdienen? Doe mee aan Zomervisite!

22-06-201825-04-2019leydenacademy

In navolging op de succesvolle Zomervisite 2017 geven Jo Visser fonds en Leyden Academy deze zomervakantie 50 (aankomende) studenten Zorg & Welzijn (16-25 jaar) de mogelijkheid om kennis te maken met de woon- en leefwereld van (kwetsbare) ouderen. Het doel is om door persoonlijke ontmoetingen met ouderen de mening over ouderen en de ouderenzorg te achterhalen.

Wat is het idee?
Het idee is dat jongeren in juli en augustus als vrijwilliger op visite gaan bij ouderen die in een woonzorglocatie of nog thuis wonen (thuiszorg, dagopvang). Het is de bedoeling dat het contact tussen jong en oud zoveel mogelijk 1-op-1 is en niet voor de gezamenlijke activiteitenbegeleiding of ondersteuning in de huiskamer wordt ingezet. De jongere kan samen met een oudere iets gezelligs doen, bijvoorbeeld lekker naar buiten, muziek luisteren, winkelen, naar de bioscoop of een spelletje doen.

Hoe werkt het?
De jongere krijgt van de zorgorganisatie een vrijwilligerscontract voor 25 uur, zodat hij/zij verzekerd is. De uren worden via een stempelkaart bijgehouden. De kosten voor de vrijwilligersvergoeding (7,50 euro netto per uur) worden door ons betaald, alsmede eventuele kosten voor extraatjes met een maximum van 50 euro (op basis van bonnetjes).
Vooraf en na afloop zullen wij middels interviews met de jongeren hun beeld over ouderen en de ouderenzorg achterhalen. Ook wordt hen gevraagd om een dagboekje bij te houden met hun ervaringen (natuurlijk geanonimiseerd). De uitkomsten zullen worden gebruikt om aandacht te vragen voor betere beeldvorming over (werken in de) ouderen(zorg).

Heb je interesse om deel te nemen (als student of zorgorganisatie) of wil je meer informatie? Laat het ons weten via levensles@leydenacademy.nl. Let wel, vol is vol.

Zomervisite, jong ontmoet oud

Met Zomervisite brengen Leyden Academy en het Jo Visser fonds jongeren in contact met ouderen in een zorgorganisatie. Ze ondernemen samen gezellige activiteiten op basis van de interesses van de ouderen. Zo brengen we jong en oud met elkaar op een plezierige manier in contact en laten we jongeren kennismaken met de ouderenzorg.

Meer ouderen, minder verzorgenden
Meer studenten kiezen voor een opleiding in de zorg. Helaas kiest minder dan 5 procent van de studenten uiteindelijk voor een baan in de ouderenzorg. En met het groeiende aantal ouderen is dat zorgwekkend. In Nederland wonen ongeveer 115.000 mensen in een verpleeghuis, en in 2025 zullen dat er naar verwachting ruim 145.000 zijn. En dat terwijl er nu al ruim 55.000 vacatures in deze sector onvervuld zijn. Om dit nijpende tekort aan goed opgeleid personeel de komende jaren op te lossen, is het van groot belang om de beeldvorming over ouderenzorg positiever te kleuren.

Zinvolle en leuke ontmoetingen in de ouderenzorg
Hoe verleid je jonge mensen tot een loopbaan in de ouderenzorg? De sleutel ligt in ontmoetingen tussen jong en oud: door persoonlijk contact ontstaat waardering en kunnen beelden worden bijgesteld. Daarom brengen Leyden Academy en het Jo Visser fonds middels Zomervisite jongeren op een laagdrempelige manier in contact met ouderen en hun woon- en leefwereld. We maken daarbij gebruik van een door stichting JOW! ontwikkelde app. De bedoeling is het contact tussen jong en oud zoveel mogelijk 1-op-1 te laten zijn. Sinds de start van Zomervisite in 2017 hebben ruim honderdvijftig 16- tot 25-jarigen samen met ouderen die in een zorgorganisatie wonen iets ondernomen. Zo hebben ze gewandeld, koffie gedronken, een ijsje gegeten, boodschapjes gedaan, spelletjes gespeeld, foto’s bekeken, gefietst op een duofiets en gekletst.

Klein gebaar, groot plezier
Het verbaasde veel deelnemers dat de ouderen vaak zo open zijn en veel over zichzelf en over vroeger vertellen. Wat ze vooral terugkregen van de ouderen was waardering. Ook bezorgde deze ervaring de deelnemers een duidelijker beeld van ouderen en van de zorg eromheen. Een paar deelnemers gaven van te voren al aan dat zij een zorgopleiding gaan doen en in de ouderenzorg willen gaan werken. Voor hen was dit een manier om ook in de praktijk te zien of dit bij hun past. Naar aanleiding van Zomervisite hebben enkele deelnemers zelfs de mogelijkheid van een welzijnscontract aangeboden gekregen.

“Ik ging altijd met een enorme glimlach weg en kwam blijer thuis na Zomervisite”, “Het is waardevol dat je meer van een andere generatie weet” en “Ik vond het zo leuk dat ik nu een opleiding in de zorg start en in de ouderenzorg een baan zoek” is een greep uit de vele enthousiaste reacties die we naar aanleiding van Zomervisite 2021 hebben ontvangen. Klik hier voor meer ervaringen van jongeren aan voorgaande Zomervisites.

Beeldvorming van jongeren over ouderen
Aan Zomervisite hebben we in 2018 en 2022 onderzoek gekoppeld om inzicht te krijgen in de beeldvorming van jongeren rondom ouderen en de motivatie om met ouderen te werken en hoe ouderen deze ontmoetingen ervaren. Het onderzoek werd uitgevoerd door middel van kwalitatieve interviews en ondersteunende vragenlijsten. Samenvattend laat die evaluatie zien dat alle betrokken partijen – contactpersonen binnen de zorgorganisaties, jongeren en ouderen – positieve dingen heeft gebracht, van ‘andere energie’ tot andere beeldvorming over ouderen en de ouderenzorg. Klik hier voor ons nieuwsbericht over Zomervisite 2022.

Meer weten over Zomervisite? Neem dan contact op met Danielle Swart, manager Jo Visser fonds of met stichting JOW! Wil je zelf Zomervisite organiseren? Klik dan hier voor de infographic.

Onderzoek aard en omvang ouderenmishandeling

13-06-201825-04-2019leydenacademy

In 2017 en 2018 heeft Regioplan in samenwerking met Leyden Academy on Vitality and Ageing (Jolanda Lindenberg) en Avans Hogeschool (Janine Janssen) onderzoek gedaan naar de aard en omvang van ouderenmishandeling in drie Nederlandse gemeenten van verschillende omvang, namelijk Rotterdam, Tilburg en Boxtel. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum en op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

In het onderzoek is gebruik gemaakt van een combinatie van onderzoeksmethoden, namelijk (1) ruim 1.000 face-to-face interviews met een representatieve groep van thuiswonende 65-plussers, (2) een informantenstudie waarbij signalen van ouderenmishandeling door diverse beroepsgroepen in de drie gemeenten werden geregistreerd, (3) registraties van Veilig Thuis als aanvullende bron en (4) een literatuurstudie als referentiekader voor de interpretatie van de onderzoeksresultaten.

De overkoepelende conclusie: 1 op de 20 thuiswonende ouderen heeft ooit te maken gehad met ouderenmishandeling en 1 op de 50 ouderen wordt jaarlijks slachtoffer van ouderenmishandeling. Deze prevalentiecijfers komen sterk overeen met de resultaten van eerder vergelijkbaar opgezet onderzoek in het buitenland (Ierland). Het onderzoek laat verder zien dat ouderenmishandeling in vele gedaanten en maten van ernst voorkomt en diverse gevolgen kan hebben. Financiële benadeling werd het vaakst gerapporteerd in de interviewstudie, gevolgd door psychische en fysieke mishandeling.

De informantenstudie laat veelal ouderenmishandeling in de context van ontspoorde mantelzorg zien. Zowel slachtoffers als plegers van ouderenmishandeling kunnen getypeerd worden door een aantal kwetsbaarheden, bijvoorbeeld op het vlak van een verslechterde gezondheid, een beperkt sociaal netwerk of financiële moeilijkheden.

De bevindingen van het onderzoek bieden enkele aandachtspunten of perspectieven voor de praktijk: 1) ouderenmishandeling kan gesignaleerd worden door professionals, mits zij voldoende aandacht voor en kennis van het thema hebben, 2) ouderen en hun sociale netwerk zijn en blijven een belangrijke doelgroep voor voorlichting en 3) preventie en interventie zijn gebaat bij inzet op het hele systeem waarin een oudere leeft.

U vindt hier het onderzoeksrapport, de onderzoeksverantwoording en de samenvatting van dit onderzoek.

De beleidsreactie van Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, vindt u hier.

3generatiestudie

De 3generatiestudie is een cross-sectionele familiestudie waaraan gedurende 2013-2016 395 personen van 63 families hebben deelgenomen. Er werd gekeken of bepaalde eigenschappen vaker voorkomen binnen families en in welk mate dit wordt bepaald door genetische verwantschap of het delen van eenzelfde omgeving en opvoeding. Allerlei gedrags-, fysiologische, neurologische en genetische factoren zijn in kaart gebracht. Belangrijke vragen hierbij waren onder andere: ‘Hoe gaan kinderen op hun ouders lijken?’ en ‘Wordt hoe iemand omgaat met stress en emoties bepaald door hoe hij of zij is opgevoed, of juist doordat dit erfelijk bepaald is?’ We hopen hiermee meer inzicht te krijgen in het samenspel van genetische factoren en omgevingsinvloeden bij intergenerationele overdracht.

Dit onderzoek is opgezet binnen het Leidse profileringsgebied ‘Prevention, Health and the Life span’, geleid vanuit de afdelingen Algemene en Gezinspedagogiek, Klinische Psychologie en Leyden Academy on Vitality and Ageing.

De eerste onderzoeksresultaten zijn reeds verschenen (zie referenties 1 t/m 3) en in de komende tijd zullen er meer publicaties verschijnen.

Referenties
1) Compier-De Block LHCG, Alink LRA, Linting M, et al. Parent-Child Agreement on Parent-to-Child Maltreatment. Journal of Family Violence 2016;32:207-17.
2) Buisman RSM, Pittner K, Compier-de Block LHCG, et al. The past is present: The role of maltreatment history in perceptual, behavioral and autonomic responses to infant emotional signals. Child Abuse & Neglect 2018;77:23-34.
3) van den Berg LJM, Tollenaar MS, Pittner K et al. Pass it on? The neural responses to rejection in the context of a family study on maltreatment. Soc Cogn Affect Neurosci 2018; 13(6): 616-627.

Ouder worden met een migratieachtergrond

Een kwart van de Nederlandse bevolking heeft een migratieachtergrond; in 2022 waren 960.000 55 jaar of ouder. De verwachting is dat in 2040 een derde van de Nederlandse inwoners een migratieachtergrond heeft. De aantallen van mensen die buiten Europa zijn geboren en op leeftijd zijn groeien met name. Binnen migrantengroepen is er ook een groeiende diversiteit; oudere migranten komen uit meer dan 250 regio’s met vele diverse achtergronden (taal, normen en waarden, geloof, sociaaleconomisch status etc.). In 2022 waren er maar liefst twintig herkomstgroepen met meer dan 10.000 oudere migranten, waaronder migranten uit Afghanistan, Duitsland, huidige Indonesië, Italië, Marokko, Polen, Suriname, Syrië, Turkije en Yugoslavia.

Aandacht voor sociaal welbevinden
Door deze ontwikkelingen komen ouderen met een migratieachtergrond steeds meer in het vizier van beleidsmakers en onderzoekers. Echter, uit ons literatuuronderzoek, waarover in december 2018 is gepubliceerd in het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, blijkt dat studies zich vooral richten op gezondheid, zoals zorggebruik en -kwaliteit. We vullen deze studies aan met een bredere sociaal-maatschappelijke benaderingswijze. Net als ouderen die in Nederland geboren zijn, krijgen oudere migranten vooral te maken met chronische ziekten waarmee ze langdurig leven. Kwaliteit van leven en welzijn worden belangrijker. Voor medewerkers in zorg en welzijn is dit een grote uitdaging: een andere taal, laaggeletterdheid (die overigens ook rond de 30% ligt onder ouderen die in Nederland geboren zijn) en andere verwachtingen ten opzichte van de beroepskracht. Centrale vragen die we daarin stellen zijn: hoe kunnen we het leven van ouderen met een migratieachtergrond zo prettig mogelijk maken? Welke wensen en verlangens hebben zij naast of met hun ziekte? Wat betekent een goede oude dag voor hen?

In gesprek met oudere migranten
Om deze vragen te kunnen beantwoorden hebben we eerst groepsgesprekken met ouderen met een migratieachtergrond gevoerd. Thema’s die besproken werden omvatten zienswijzen van ouderdom, de ervaring van ouder worden, sociale netwerken, familie, land van herkomst en leefomgeving. Drie hoofdconclusies uit dit onderzoek:

Oudere migranten lijken het ouder worden in Nederland positiever te ervaren dan vaak wordt aangenomen.
Er is een grote diversiteit tussen en binnen migrantengroepen.
Er zijn drie gemeenschappelijke wensen voor de oude dag: gezond, onafhankelijk en betrokken zijn; en een aantal specifieke wensen per groep zoals reizen, rust en voorzieningen voor sociale activiteiten.

In het vervolg op dit literatuuronderzoek zijn verschillende projecten ontwikkeld die zich richten op het welbevinden en de sociale relaties van ouderen. Samen met 37 partners werken we samen in een groot onderzoeksproject Dillemas of Diversity (DiDi) waarin we de komende jaren onderzoeken hoe diversiteitsbeleid van invloed is op diversiteit in de praktijk in de publieke ruimte. Ook kijken we andersom, hoe kan de praktijk diversiteitsbeleid nauwer voeden, zodat er ruimte komt voor diversiteit?

Op 1 november 2022 organiseerden we samen met het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut de bijeenkomst ‘Mythen en realiteit: Verleden, heden en toekomst van onderzoek en praktijk rondom oudere migranten’ voor onderzoekers, professionals en vrijwilligers van betrokken zorg- en welzijnsorganisaties, oudere migranten en beleidsmedewerkers. Het doel van deze bijeenkomst was om kritisch in te gaan op wat leeft onder oudere migranten nu, hoe dit beeld anders is dan de jaren daarvoor, en wat in de nabije toekomst nodig is om voor een significante verbetering in het leven van oudere migranten te zorgen. De bijeenkomst was een eerste aanzet om verder in gesprek te gaan over de diversiteit onder ouderen met een migratieachtergrond en hoe we hier in de praktijk mee om kunnen gaan. Klik hier voor meer informatie over deze bijeenkomst.

Diverse publicaties
De resultaten en conclusies van dit onderzoek zijn beschreven in een aantal studies:

‘Stereotiepe benadering van migrantenouderen doet geen recht aan diversiteit in de praktijk’, juli 2021
‘The experience of aging and perceptions of “aging well” among older migrants in the Netherlands’, The Gerontologist, oktober 2019 (klik hier voor het persbericht)
Onderzoeksverslag ‘Ouder worden in Nederland: ervaringen en een kijk op een goede oude dag onder ouderen met een migratieachtergrond‘, september 2019

Heeft u vragen, suggesties of wilt u op de hoogte worden gehouden van dit onderzoek, neem dan contact op met Nina Conkova.

Gezocht: ouderen voor een groepsgesprek over ouder worden in deze tijd

19-03-201825-04-2019leydenacademy

Voor een groepsgesprek over ouder worden in deze tijd zijn we op zoek naar personen van 67 jaar en ouder. Het gesprek gaat over de vraag hoe zij zich voelen in deze tijd. Hoe ervaren zij het ouder worden? Welke rol spelen ze en willen zij spelen in hun familie en omgeving? Wat verwachten zij van anderen?

Bent u 67 jaar of ouder en zou u willen deelnemen? Dan nodigen we u graag uit voor een groepsgesprek op vrijdag 23 maart van 14.00-16.30 uur in het Ramada Apollo hotel, Staalmeesterlaan 410 in Amsterdam of op donderdag 29 maart van 10.00-12.30 uur in congrescentrum La Vie, Lange Viestraat 351 in Utrecht. Een groepsgesprek duurt ongeveer 2,5 uur. Uiteraard ontvangt u een kopje koffie of thee en wat lekkers, alsmede een vergoeding van € 25,00. De gegevens worden anoniem en vertrouwelijk behandeld.

Mocht u iemand kennen die (ook) in dit plaatje past, dan zouden we het bijzonder waarderen als u deze oproep doorstuurt.

Deze groepsgesprekken vinden plaats in opdracht van stichting RCOAK en fonds Sluyterman van Loo en wordt uitgevoerd door Leyden Academy, alledrie organisaties die zich inzetten voor het welbevinden van ouderen. De onderzoeksresultaten zullen bijdragen aan het opzetten van projecten waardoor ouderen zich (nog) meer thuis kunnen voelen in deze tijd.
Als kennisinstituut verricht Leyden Academy onderzoek, geeft onderwijs en ontwikkelt innovaties gericht op vitaliteit en veroudering. We vinden het daarbij belangrijk dat de kennis die we opdoen, zijn weg vindt naar het dagelijks leven van oudere mensen. Dit alles doen wij niet alleen voor, maar juist ook graag mét ouderen.

Voor meer informatie, overige achtergronden/locaties en vragen of om aan te melden kunt u contact opnemen met Jolanda Lindenberg via e-mail of tel. 071-5240960.

Goed voorbeeld van zorgdocenten doet zorgstudenten volgen

15-01-201825-04-2019leydenacademy

Al zeven jaar gaan de dames THe onaangekondigd op zorgvisite bij verpleeghuizen en woonzorgcentra. Ze beoordelen de huizen op het ‘thuis voelen’ en kijken ernaar met de blik van: hoe zouden wij dit verpleeghuis voor onze eigen vader of moeder vinden? Op basis van hun ervaringen schrijven ze blogs die verschijnen op de website van Waardigheid en trots. Hieronder de meest recente blog.

Met vijf docenten/stagebegeleiders van ROC ’s Zorg en Welzijn zijn we op zorgvisite gegaan bij twaalf locaties. We zijn op zoek gegaan naar het thuisgevoel op basis van de THe-ma’s: buitenlucht en naar buiten gaan; vrijheid en vrijheidsgevoel; lekker eten en drinken; uitnodigend wat betreft recreëren, ontspanning, hobby’s; balans in publiek-privé en rust en reuring; informatie, communicatie en bejegening. Wij kijken naar de gewone dingen van het leven. Die blijven gelden, wellicht in andere vorm en mate vanwege de fysieke en mentale gesteldheid, ook als je noodgedwongen moet verhuizen naar een verpleeghuis.

Thuis voelen
Het idee achter het als ‘schoonzus’ meegaan van de zorgdocenten was via hun eigen ervaring het concept Thuis Voelen te introduceren en het gesprek aan te gaan of en in welke mate er voor thuis voelen aandacht is tijdens de opleiding. Te bezien of en hoe de dimensie van het welbevinden een plek in de zorgopleidingen moet krijgen. En hoe de studenten te equiperen daar zelf visie en initiatief op te kunnen laten nemen als ze in de verpleeghuizen komen te werken. Hoe je deze manier van anders kijken een plek kunt geven in het nu toch wel behoorlijk op zorg en technisch handelen en de daarbij horende zorgvuldigheid en het voorkomen van risico’s zorgonderwijs. We lieten de dames vooraf het hele zorgvisiteproces doen: van het vooraf kiezen van verpleeghuizen om naar toe te gaan en het je inleven in het verhaal van de oom of tante waarvoor we gefingeerd op zoek zijn naar een fijne nieuwe woonplek. Tot en met het opschrijven van de observaties en het maken van het ‘zorgvisite’-verhaal.

Rondetafelgesprek
En wat gaan de zorgdocenten er nu mee doen? Leyden Academy organiseerde daarvoor een rondetafelgesprek. We kregen terug dat de docenten vooral inzicht, handvatten en motivatie hebben gekregen over hoe je de studenten kunt leren het belang van huiselijkheid en een prettige dag in te zien. Zij hebben behoefte aan concreet onderwijs- en praktijkmateriaal om studenten te leren dat naast de technische handelingen hun rol in het creëren van huiselijkheid en het thuis voelen minstens gelijkwaardig is. De docenten hebben namelijk de ervaring dat de nieuwe MBO-studenten ongelooflijk onbevangen en vanuit het mooie en ideële van het zorgen en veraangenamen van de oude dag beginnen aan de opleiding. Helaas blijkt al gauw het institutionele denken en het beeld van ‘mijn werk is wassen, plassen en prikken’ door zowel de onderwijs- als praktijkervaringen toch de boventoon te gaan voeren. Het ouderwetse patroon van werken en denken krijgt zo vrij snel de overhand.

Onderwijs on the job
De docenten gaven aan zelf zorgvisites met studenten in het kader van de opleiding te willen doen: ‘onderwijs on the job’. Maar zij vinden ook dat veel meer zorgdocenten een zorgvisite moeten beleven. Wellicht is meegaan met zorgvisite op te nemen in de permanente educatie, want de docenten komen veel te weinig buiten het schoolgebouw. Verder zouden ze graag zien dat wij op de scholen gastlessen gaan geven en dat we studenten meenemen op zorgvisite. Geconstateerd werd ook dat in het kwalificatiedossier de ‘zachte, de welbevinden’ kant wel zit, maar dat dit nog geen leer- of praktijktool kent. Hoe mooi zou het zijn als vanuit de ervaringen en tips van zorgvisite de aanzet tot zo’n leertool kan worden gegeven? Een thuis voelen-agenda voor het onderwijs. Het zou ieder ouderenzorgpact dan ook sieren als zij ruimte creëren voor deze praktische aanbevelingen.

Dames THe, Tineke van den Klinkenberg en Hetti Willemse

Zorgvisite wordt mede mogelijk gemaakt door het Levensles-programma van Leyden Academy en het Jo Visser fonds.

“Dit is het tijdperk van de emancipatie van de oudere”

12-01-201808-05-2019leydenacademy

In 2019 is meer dan helft van de Nederlandse volwassenen vijftig jaar en ouder. In de meeste gemeenten in het land is dit al het geval, aldus hoofddemograaf Jan Latten van het Centraal Bureau voor de Statistiek in het Algemeen Dagblad. “Dat weten we allemaal ook wel, want dat is al vaak gezegd. Maar nu gaan we het merken, voelen en zien.” Gaan we ook veranderingen ervaren in de beeldvorming over ouderen en ouderdom?

Aanleiding voor de berichtgeving in het Algemeen Dagblad op 12 januari 2018 is de succesvolle televisieserie Het geheime dagboek van Hendrik Groen, waarin de hoofdpersonen vrijgevochten senioren zijn die zich niets laten wijsmaken. Staan die model voor de nieuwe generatie ouderen? Jolanda Lindenberg, antropologe en onderzoeker bij Leyden Academy, ziet zeker een verschil tussen de babyboomers die nu met pensioen gaan en de generatie die hen is voorgegaan. “De babyboomers hebben meer geld, zijn gewend hun eigen keuzes te maken en zijn hartstikke mondig.” Latten voorspelt zelfs “het tijdperk van de emancipatie van de oudere.” Of de beeldvorming over ouderen en ouder worden ook zo snel verandert, betwijfelt Lindenberg: “We hebben te maken met diep ingesleten vooroordelen; onbewuste processen die zich moeilijk laten veranderen.”

U leest het volledige artikel op de website van het Algemeen Dagblad.