Op welk tijdstip van de dag kunnen we het beste bewegen? Dat is de centrale vraag van de OP TIJD-studie (ouderen OP TIJD in beweging). In dit kortdurende onderzoek hebben we gekeken naar het effect van sporten op verschillende momenten van de dag op slaapkwaliteit en andere gezondheidsaspecten, zoals stofwisseling en stemming. Dit hebben we onderzocht bij een groep zestig- tot tachtigjarigen met slaapproblemen.
Waarom doen we dit onderzoek?
Uit vorige onderzoeken weten we dat bewegen heel belangrijk is voor onze vitaliteit en gezondheid. Vanwege het grote belang van bewegen is er een nationale richtlijn voor gezond bewegen opgesteld (de Nederlandse Norm Gezond Bewegen): de norm is vastgesteld op minimaal vijf dagen in de week dertig minuten matig intensief bewegen. Deze norm geeft aan hoe vaak, hoe lang en hoe intensief we moeten bewegen om gezond te blijven. Echter, het vertelt ons niet op welk moment van de dag we het beste kunnen bewegen.
Uit recente onderzoeken komt naar voren dat het moment van bewegen van belang is. Dit heeft te maken met onze biologische klok, een mechanisme in het lichaam dat verantwoordelijk is voor het regelen van een dagelijks 24 uur ritme. Een goed functionerende biologische klok is belangrijk voor onze gezondheid. Voeding maar ook beweging op het juiste moment kan helpen om verschillende processen in het lichaam te synchroniseren met onze biologische klok. Het was alleen nog niet bekend wanneer we het beste kunnen bewegen.
“Een groot deel van de deelnemers zijn na het onderzoek actief gebleven. Ook heeft sporten in groepsverband een positief effect op de onderlinge verbondenheid.” – Gali Albalak, coördinerend onderzoeker
’s Ochtend bewegen is goed voor je stemming
De OP TIJD-studie, die plaatsvond in het voorjaar van 2024, borduurt voort op ons eerdere onderzoek naar peer coaching in de Vitality Club. Veel ouderen kampen met klachten over hun slaap/waak ritme; ze komen bijvoorbeeld slecht in slaap of voelen zich overdag duf. ’s Ochtends vroeg naar buiten gaan en bewegen zijn twee interventies die op dit vlak eerder gunstige effecten hebben laten zien. In de Vitality Club worden deze twee interventies gecombineerd, maar bij ouderen is het effect hiervan op de kwaliteit van hun nachtrust en biologische klok nog nooit onderzocht.
De eerste resultaten van de OPTIJD studie tonen aan dat het tijdstip van bewegen van invloed is op wanneer mensen slapen; als mensen in de ochtend bewegen, gaan ze iets eerder naar bed dan wanneer ze in de avond bewegen. Ook zien we dat de stemming en het energieniveau van de deelnemers verbeteren bij het sporten in de ochtend.
De OP TIJD-studie is opgezet door de afdeling interne ouderengeneeskunde van het Leids Universitair Medisch Centrum in samenwerking met de Leyden Academy, het Bioclock consortium en het Centre for Human Drug Research. Het betreft een promotieonderzoek van Gali Albalak dat door de Nationale Wetenschapsagenda wordt gefinancieerd.