Het aantal ouderen stijgt, net als de gemiddelde leeftijd van de populatie. Deze dubbele vergrijzing legt druk op de toegankelijkheid van de zorg, het maakt dat de vraag naar zorg sneller stijgt dan het aanbod. Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2007 richt het beleid erop ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. Vaak gaat dit gepaard met een combinatie van fysieke, mentale en sociale kwetsbaarheden. De Wmo verlaagt dan wel de druk op de (ouderen)zorg, maar leidt vervolgens binnen gemeenten tot verschillende uitdagingen.
Zelfredzaamheid
Steeds meer wordt ingezet op de zelfredzaamheid (reablement) van ouderen. Hiermee wordt iemands onafhankelijkheid binnen de (thuis)omgeving vergroot en de behoefte aan langdurige zorg vermindert. Het ondersteunt iemand bij het bereiken van zijn of haar doelen en is een inclusieve benadering, ongeacht leeftijd, capaciteit, diagnose of omgeving. Maar hoe kunnen we de behoeften en verlangens van de diverse betrokkenen goed op elkaar laten aansluiten, en hoe kunnen we de aanpak organisatorisch en financieel borgen?
Peercoaching
Het inzetten van peercoaches lijkt kansrijk. Het inzetten van peercoaches in reablement activiteiten draagt namelijk duurzaam bij aan de zelfredzaamheid en positieve gezondheid van de oudere inwoners, en zorgt ervoor dat ze langer zelfstandig thuis kunnen wonen en hun zorgvragen worden uitgesteld. In het onderzoeksproject ‘Ouderen voor ouderen’ zullen bij gemeente Kaag en Braassem 15-20 oudere vrijwilligers worden opgeleid tot peercoaches, die vervolgens 45-50 ouderen opleiden en ondersteunen.
“In dit project worden oudere vrijwilligers als peercoaches ingezet om de zelfredzaamheid van andere ouderen te vergroten en zorgbehoeften uit te stellen. Dit bevordert zelfstandigheid via reablement.” – Josanne Huijg, senior onderzoeker
Aanpak
Het onderzoeksproject loopt van oktober 2024 tot oktober 2025. De voorbereidingsfase gaat van start met het werven van oudere vrijwilligers, ouderen met een ondersteuningsvraag en professionals die willen meedenken over de ontwikkeling en uitvoering van de aanpak. We werken hierbij samen met vrijwilligersorganisaties, verenigingen, ouderen en professionals. Ook start de werving en intake van peercoaches die ingezet worden in het begeleiden van individuele ouderen, bijvoorbeeld via Welzijn op Recept. Vervolgens brengen we – middels vragenlijsten, interviews en focusgroepen – behoeften, verlangens en ervaringen van de verschillende betrokkenen in kaart. Daarbij worden co-creatiesessies georganiseerd voor het ontwikkelen van de aanpak, training en tools. Tot slot zullen we de uitkomst van het actieonderzoek lokaal, regionaal en landelijk delen.
Het gehele project is opgezet mét en vóór ouderen, ze participeren in alle fasen van het proces. Het onderzoeksproject wordt uitgevoerd door De Driemaster, Participe, Leyden Academy on Vitality and Ageing, Gemeente Kaag en Braassem, GGD Holands Midden/awpg Lumens, en mogelijk gemaakt door ZonMw.
Neem voor meer informatie contact op met projectleider Elke Louwers.