Word jij onze nieuwe senior communicatie en PR?

Word jij onze nieuwe senior communicatie en PR?

Als kennisinstituut zet Leyden Academy wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en ontwikkeling in om invulling te geven aan haar missie: het verbeteren van de kwaliteit van leven van oudere mensen door het scheppen van kansen voor een vitaal en betekenisvol leven, hecht verbonden binnen de samenleving. Hierbij is het perspectief van de oudere persoon zelf altijd leidend. Onze onderzoekers benaderen vraagstukken multidisciplinair en combineren hierbij biologische, sociologische, antropologische, creatieve, psychologische, economische en/of medische invalshoeken. We vinden het belangrijk dat de kennis die we opdoen, zijn weg vindt naar beleidsmakers, zorgverleners en het grote publiek om zo de kwaliteit van leven van oudere mensen te verbeteren.

We zijn op zoek naar een ervaren en gedreven senior Communicatie en PR om ons team te versterken. In deze rol ben je verantwoordelijk voor strategie, ontwikkeling, uitvoering en beheer van communicatie- en PR-initiatieven. Onderdeel daarvan is het proactief inspelen op en een visie hebben op de uitdagingen in de wetenschapscommunicatie en journalistiek. Je speelt een cruciale rol in het bevorderen van de zichtbaarheid en impact van Leyden Academy en draagt bij aan het vergroten van het bewustzijn en begrip rondom vitaliteit en veroudering.

Senior communicatie en PR
een hands-on strateeg met vernieuwende ideeën en een vlotte pen
Locatie: Leiden
Aanstelling: 32-36 uur per week

Gewenst profiel
Je geeft leiding aan een klein communicatieteam en weet je eigentijdse visie op wetenschapscommunicatie en journalistiek te vertalen in strategieën om onze doelgroepen te bereiken. Je bent nieuwsgierig, leergierig, creatief en in staat om kritische vragen te stellen. Je vindt het fijn om in een kleine platte organisatie (25-30 medewerkers) te werken waar jij op jouw terrein aan de knoppen zit en het verschil kunt maken. Je schakelt moeiteloos tussen werkzaamheden op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Je schrikt niet van een volle werkagenda met vele uiteenlopende werkzaamheden, zoals het ontwikkelen van een communicatiebeleid, het schakelen met de pers, beheer van social media en het adviseren van collega’s. Je bent open en een echte teamspeler, geïnteresseerd in de doelgroep waar de organisatie haar bestaansrecht aan ontleent.

Verdere competenties
Analytisch, flexibel, gestructureerd, initiatiefrijk, proactief, snel schakelen, strategisch, stressbestendig, tactisch.

Werkzaamheden

  • Ontwikkelen en uitvoeren van communicatiestrategie om de doelstelling van Leyden Academy te ondersteunen.
  • Onderhouden en uitbouwen van sterke relaties met relevante mediakanalen en journalisten om de aanwezigheid van Leyden Academy in de media te versterken (zowel B2B als B2C).
  • Proactief creëren en distribueren van persberichten, opiniestukken en andere mediaberichten om de zichtbaarheid van Leyden Academy te vergroten.
  • Jij bent mede verantwoordelijk voor alle PR- en communicatiematerialen en werkt mee aan evenementen.
  • Samen met collega’s ontwikkelen en uitvoeren van communicatie en PR-campagnes met maatschappelijke impact om projecten en onderzoeken onder de aandacht te brengen.
  • Bijdragen aan succesvolle werving voor onze opleidingen en cursussen.
  • Klankbord en adviseur voor managementteam en senior onderzoekers, en hen coachen bij media-optredens.

Wat vragen we van jou?

  • Hbo/Wo-geschoold in communicatie, marketing of een gerelateerd vakgebied.
  • Aantoonbare ervaring in communicatie, PR en/of mediarelaties, bij voorkeur in de gezondheids- of wetenschapssector.
  • Bewezen trackrecord in het ontwikkelen, uitvoeren en meten van communicatie- en PR-campagnes.
  • Sterke netwerkvaardigheden en het vermogen om relaties op te bouwen en te onderhouden met mediacontacten.
  • Uitstekende schriftelijke communicatievaardigheden, in zowel Nederlands als Engels, om ingewikkelde materie toegankelijk te maken.
  • Je begrijpt de waarde van diverse communicatiemiddelen en hebt daarop een heldere visie.
  • Projectmanagement skills en ervaring in briefen en aansturen van content creators.
  • Ervaring met het beheren van websites en sociale media-accounts en campagnes.

Wat bieden wij
Word je enthousiast over de kans om impact te maken in de samenleving? Dan nodigen we je uit om te solliciteren. Leyden Academy biedt een dynamische, collegiale, maatschappelijk georiënteerde en inhoud gedreven werkomgeving waarin je de ruimte krijgt om je ideeën te delen en jezelf verder te ontwikkelen. Het aantal uur van de aanstelling is bespreekbaar (32-36 uur) en hybride werken is mogelijk, met een salariëring van € 4.952,- tot maximaal € 6.337,- (op basis van 40 uur). Daarnaast zijn er goede arbeidsvoorwaarden. Zo is er sprake van een eindejaarsuitkering (8,3%), vakantietoeslag (8%), pensioen, opleidingsfaciliteiten en een flexibel feestdagenbeleid. Wij bieden een jaarcontract met de intentie tot het omzetten in een vast contract.

Informatie en sollicitatie
Voor meer informatie over de functie en de procedure kun je contact opnemen met Jolanda Lindenberg (lindenberg@leydenacademy.nl). Je motivatie en cv (in PDF) kun je voor 11 september 2023 mailen aan onze HR-medewerker Ellen Plasmeijer (hr@leydenacademy.nl).

Acquisitie naar aanleiding van deze vacature is niet gewenst.

Lowlanders dansen hun toekomst tegemoet!

Lowlanders dansen hun toekomst tegemoet!

Van 18 tot 20 augustus vond in Biddinghuizen het jaarlijkse festival Lowlands plaats. Naast muziek, literatuur, film, dans en theater maakte wetenschap ook onderdeel uit van de programmering. Een team van Leyden Academy verzorgde een experiment waarbij bijna 700 festivalgangers met hun toekomst werden geconfronteerd door op verschillende manieren hun oudere zelf te ontmoeten. Hoe? Dat lees je hieronder.

De Rekenkamer
In de Rekenkamer konden bezoekers hun levensverwachting uitrekenen. Eerst werd er gerekend met een tabel van het CBS die je huidige leeftijd koppelt aan een levensverwachting. Vervolgens beantwoordden de deelnemers vragen over hun leefstijl (roken, alcohol, eet- en beweegpatroon) en werd daarmee een persoonlijke levensverwachting berekend. Dit zette mensen aan het denken over de keuzes die ze nu maken.

Mindful verouderen
Ook was er een visuele reis door de tijd naar een ontmoeting met je oudere ik. Het startte met een meditatief audiofragment en een ontspannen bewustwordingsmoment. Daarna werd de aandacht van het lijf naar het spiegelbeeld op een beeldscherm met verouderingsfilter verschoven. Deelnemers werden uitgenodigd om goed naar hun oudere versie te kijken en deze persoon zonder oordeel te ontmoeten. Vragen als: “Hoe zal het zijn om jou te zijn over zoveel jaar?”, “Wat maakt jou leven betekenisvol?” en “Waar zal deze persoon met trots op terugkijken?” maakten veel los.

Disco van de Toekomst
Om te ervaren hoe het is om te leven met een verouderd lijf konden de deelnemers dansen in een verouderingspak. Gewichten simuleerden de afname van spierkracht, een halskraag beperkte de bewegingsvrijheid en met speciale brillen werden oogafwijkingen nagebootst. Natuurlijk met de boodschap dat ondanks fysieke ongemakken je nooit te oud bent om te dansen … en de bezoekers dansten erop los! Bijvangst was het groeiende respect voor ouderen die dagelijks met fysieke uitdagingen te maken hebben.

Snackswitch
Als bedankje voor de medewerking aan ons onderzoek mochten de deelnemers een traktatie kiezen. We konden het niet aan ons voorbij laten gaan om ook hier een klein experiment aan te koppelen: deelnemers konden kiezen tussen gezonde snacks (snoeptomaatjes of ongezouten nootjes) en ongezondere snacks (jelly beans of salmiaksnoepjes). Snoeptomaatjes werden verreweg het meest gekozen. Hartstikke mooi!

Jong geleerd is oud gedaan
Gezond en gelukkig ouder worden, dat wil iedereen. Waarom kiezen we dan toch vaak voor een kortetermijnbeloning in plaats van ons welzijn op de lange termijn? Gebieden en verbieden is geen succesvolle manier om gezond gedrag te stimuleren. Preventie is een effectievere aanpak, waar je niet vroeg genoeg mee kan beginnen. Het betrekken van de jongere generatie is dan ook van groot belang, want de keuzes die in jongere levensfasen worden gemaakt, zijn van grote invloed op het verouderingsproces. Het is de kunst om een mooie, leuke en gezonde balans te vinden tussen plezier op korte termijn en het levensgeluk in de toekomst.

Over Lowlands Science en ons onderzoek
Lowlands Science wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Wetenschapsagenda en New Scientist, en biedt wetenschappers uit het hele land een podium. De 60.000 bezoekers aan het driedaagse festival konden kiezen uit een scala leuke en interessante proefkonijn-avonturen, waaronder ons swingend onderzoek. Aan de hand van bovengenoemde experimenten en door de deelnemers ingevulde vragenlijsten hopen we binnenkort antwoord te geven op de vraag: ‘Zijn mensen meer geneigd tot gezond gedrag nadat ze kennis hebben gemaakt met hun toekomstige oudere zelf?’

Wil je op de hoogte gehouden worden van de resultaten van het onderzoek? Mail Daphne Raad: raad@leydenacademy.nl.

Samendoen is cruciaal voor oudere migrantenvrouwen

Samendoen is cruciaal voor oudere migrantenvrouwen

Co-creatie of ‘samendoen’ blijkt een effectieve methodiek om sociale participatie van ouderen in sociaal kwetsbare situaties te stimuleren. Wat is nodig om de participatie van groepen ouderen te stimuleren? Wat werkt wel en wat werkt niet? Het zijn vragen waarop kennisinstituut Movisie antwoorden zoekt, onder andere door met hierover met deskundigen in gesprek te gaan. Movisie publiceert een drieluik met interviews met zulke deskundigen. In de eerste aflevering komt Nina Conkova aan het woord. Zij is sociaal wetenschapper bij Leyden Academy en werkt op het snijvlak van sociale geografie, demografie en sociologie. Ze is onder andere bezig met het ontwikkelen, uitvoeren en verduurzamen van sociale initiatieven en trainingen, zoals ‘Samen Tegen Eenzaamheid’, ‘Het domino-effect’ en ‘Tegen eenzaamheid in co-creatie met oudere migranten’. Twee jaar lang was Conkova betrokken bij projecten met oudere vrouwen met een migratieachtergrond in de Utrechtse wijken Kanaleneiland en Overvecht, samen met welzijnsorganisaties Stichting Al Amal en Stichting Dock.

 

Veel oudere migrantenvrouwen kampen met sociale isolatie, depressiviteit of eenzaamheid door bijvoorbeeld het verlies van een partner. ‘Vraag je deze vrouwen wat zij het liefst samen zouden willen doen, dan komen ze vaak niet verder dan: koken. Ze weten niet wat hun mogelijkheden zijn. Ze hebben nooit een stem gehad om zelf te bepalen wat ze willen’, aldus Conkova.
In het project Samen tegen Eenzaamheid – in zogeheten Samen Zijn Groepen – kregen deze vrouwen een stem. ‘We lieten hen zelf dingen bepalen en sámen dingen doen, met als doel hun onderlinge verbondenheid en verbondenheid met de omgeving te versterken. Dat ging niet vanzelf’, zegt Conkova. ’Om de vrouwen hiervoor te blijven interesseren moesten we voortdurend stimuleren, voorbeelden geven en in gesprek blijven.’

Klik hier om het hele interview van Annelies van der Woude lezen in Movisie te lezen?

Tineke Abma in podcast Voorzorg: ‘Beschouw ouderen niet als kostenpost’

Tineke Abma in podcast Voorzorg: ‘Beschouw ouderen niet als kostenpost’

De WOZO- en GALA-plannen mogen een stuk ambitieuzer. Dat stelt Tineke Abma, directeur van Leyden Academy en bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie aan het LUMC. De focus ligt volgens haar nog te veel op ouderen als kostenpost en niet op het bouwen van vitale gemeenschappen waarbij samenleefkracht de motor is. In de podcast Voorzorg vertelt zij hierover. Ouderen zijn geen homogene groep die hun pensioen achter de geraniums zitten. Integendeel: ouderen leveren een grote bijdrage aan de samenleving met hun vrijwilligerswerk en willen zich tot late leeftijd blijven ontwikkelen. “Ouderen worden steeds vitaler en willen ertoe blijven doen”, zegt Abma. Toch is dat geen vanzelfsprekendheid. “Stop maar met participeren”, klinkt nu nog te vaak als boodschap, aldus de bijzonder hoogleraar.Economisch model Ook worden ouderen vooral in een economisch model beschouwd. “Ouderen worden als kostenpost bezien die niet willen meewerken aan de uitdagingen waar de samenleving voor staat. Met grote bezuinigingen tot gevolg.” Daar steekt Abma een stokje voor. Tijdens haar leerstoel verricht zij participatief onderzoek naar ouderenparticipatie. Daarvoor werkt zij onder meer samen met het Sociaal Cultureel Planbureau, kunstenaars en social designers en heeft zij de School of Participation opgezet om te bouwen aan vitale gemeenschappen.

Redacteur Zorgvisie, Skipr en Qruxx
(BE)LONGING

(BE)LONGING

Op vrijdag 23 juni jl. sprak Tineke Abma haar oratie ‘The Art of Belonging’ uit naar aanleiding van haar benoeming tot bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie aan de Universiteit van Leiden. Voorafgaand aan de oratie organiseerde Leyden Academy in de Pieterskerk een gelijknamig symposium. De bijzondere opening daarvan werd verzorgd door dansers met een bewegingsuitdaging van Marc Vlemmix Dance met hun voorstelling ‘Ik dans dus ik besta’.

“Het verlangen er toe te doen, doet zich extra voor bij ouderen als zij ervaren er níét of niet méér bij te horen, bijvoorbeeld door toenemende afhankelijkheid. Meedoen is voor ouderen van groot belang. Het draagt bij aan hun welbevinden en is omgekeerd een groot ‘geschenk’ voor onze samenleving.” – prof. dr. Tineke Abma

Voor danser en kijker
Deze knipoog naar Descartes’ cogito ergo sum is een optreden waarin pijn, verdriet en twijfel, maar ook vreugde, blijdschap en hoop – kortom, het intense leven in al zijn complexiteit  – wordt gedeeld en in beweging wordt omgezet. Woordeloze emoties en herinneringen die opgeslagen liggen in het lichaam komen tot expressie, en bieden een onbeschrijfelijke schoonheid, herkenning en troost voor zowel de dansers alsook voor de kijkers.

“Wat een mooi en intens optreden. Ik werd er emotioneel van.” – aanwezige (75 jaar)

Bevrijding uit patiëntrol
Vlemmix heeft op relatief jonge leeftijd Parkinson gekregen, en ondervindt dagelijks hoe beperkend de ziekte kan zijn. Het ergste is dat hij zich gereduceerd voelt tot patiënt. In het dansen met en voor anderen komt hij los van zijn beperkingen. Dans bevrijdt hem uit het harnas van de patiëntrol. Plots kan zijn lichaam meer, worden grenzen verlegd, is de ziekte niet langer een vijand, en kan hij zichzelf en anderen weer omarmen door samen te dansen.

Bekijk hieronder een korte impressie van de dansvoorstelling ‘Ik dans dus ik besta’ in de Pieterskerk op 23 juni jl.

 

 

Finissage tentoonstelling ‘The Art of Belonging’

Finissage tentoonstelling ‘The Art of Belonging’

De expositie ‘The Art of Belonging’ is tot 21 augustus a.s. te bezichtigen in de galerie van het Leids Universitair Medisch Centrum, op de begane grond bij de centrale ingang. Vanwege grote belangstelling voor een nieuwe manier van kijken naar ouderenparticipatie vindt er op 17 augustus a.s. een feestelijke afsluiting – een finissage – van de expositie plaats.

U bent van harte uitgenodigd.

Laat ouderen erbij horen, ze doen ertoe. Dat is de boodschap die Tineke Abma, directeur-bestuurder van Leyden Academy on Vitality and Ageing, wil uitdragen. Zij sprak op 23 juni jl.  haar oratie ‘The Art of Belonging’, de kunst van verbondenheid, uit naar aanleiding van haar benoeming tot bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie aan de Universiteit van Leiden.

Het verlangen er bij te horen en er toe te doen, doet zich extra voor bij ouderen als zij ervaren er níét of niet méér bij te horen, bijvoorbeeld door maatschappelijke dynamiek of toenemende afhankelijkheid. Participatie, ofwel meedoen, is voor ouderen van groot belang. Het draagt bij aan hun welbevinden en is omgekeerd een groot ‘geschenk’ voor onze samenleving.

Programma finissage 17 augustus 2023 Galerie LUMC:

16.30 uur: Inloop
17.00 uur: Opening door prof. dr. Tineke Abma
17.10 uur: Janine Schrijver, kunstenaar, Reflectie op de fotoserie Forever Young
17.25 uur: Marc Vlemmix Dance, Dans performance Ik dans dus ik besta
17.40 uur: Jolanda Lindenberg, cultureel antropoloog, De beeldvorming van ouderen
17.55 uur: Afsluitende woorden door Sandrine van Noort, hoofd Kunstzaken LUMC
18.00 uur: Borrel in Galerie LUMC

Luister vast naar een audiotour over de tentoonstelling en klik hier voor de uitnodiging. U kunt zich voor het bijwonen van de finissage aanmelden via info@leydenacademy.nl.

Internationaal resultaten delen: “Samen” levert zoveel meer op!

Internationaal resultaten delen: “Samen” levert zoveel meer op!

Onderzoekers Marleen Dohmen en Charlotte van den Eijnde presenteerden recent hun bevindingen van verschillende onderzoeken tijdens het jaarlijkse congres van de internationale vereniging van psychogeriatrie. Het thema dit jaar: “nieuwe perspectieven in een veranderende wereld: sociale verbinding, ouder worden en mentale gezondheid”.

Marleen deelde de resultaten van het onderzoek ‘Samen Werken aan Liefdevolle Zorg’, uitgevoerd in samenwerking met Topaz. Welke waarden, rollen én aannames zijn er in de relatie tussen zorgprofessionals, bewoners van het verpleeghuis en hun naasten? En hoe bemoeilijken deze dynamieken de samenwerkingsrelatie? Meer inzicht hierin helpt om ons oplossingen te ontwerpen die het probleem bij de wortels aanpakken. Haar posterpresentatie ging daar op in.

Charlotte ging met haar posterpresentatie in op onderzoek naar de perspectieven van zorgprofessionals op het werken met ervaringen in de dagelijkse zorgpraktijk. Wat brengt het zorgprofessionals om hun eigen ervaringen in de zorg vast te leggen en hierop te reflecteren? En hoe kan dit bijdragen in het bieden van persoonsgerichte zorg? De resultaten van dit onderzoek helpen ons om meer inzicht te krijgen hoe je kunt leren in de praktijk over persoonsgerichte zorg voor bewoners in verpleeghuizen.

Daarnaast presenteerden Marleen en Charlotte de methode Ervaringen Centraal. Een methode waarin de dagelijkse ervaringen van zorgprofessionals, bewoners en naasten gebruikt kunnen worden voor het in kaart brengen én evalueren van de kwaliteit van zorg. Deze presentatie was onderdeel van een symposium over het gebruik van narratieven in de verpleeghuiszorg, in samenwerking met Universiteit Maastricht en Erasmus Universiteit Rotterdam.

De internationale deelnemers spraken met veel lof over de Nederlandse aanpak en beoordeelden deze als vooruitstrevend! Een mooie bevestiging van ons werk en de impact die we willen maken binnen de zorgsector.

 

Laat ouderen erbij horen, ze doen ertoe

Laat ouderen erbij horen, ze doen ertoe

Laat ouderen erbij horen, ze doen ertoe. Dat is de boodschap die Tineke Abma wil uitdragen. Op vrijdag 23 juni jl. sprak ze haar oratie ‘The Art of Belonging’ uit naar aanleiding van haar benoeming tot bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie aan de Universiteit van Leiden. Hieronder een korte samenvatting van haar inaugurele rede.

Ouderen zijn een geschenk voor de samenleving
Participatie, ofwel meedoen, is voor ouderen van groot belang. Neem het gezicht van Leyden Academy, Afifa Tadmine (73), zij zet zich al jaren met haar Stichting BLOEM in voor de activering van vrouwen die leven in sociaal isolement. Of Leo en Netty Olffers die al jaar en dag hun huiskamer openstellen voor ouderen in de wijk Laak, Den Haag. Dit zijn geen uitzonderingen. Ouderen zijn drukker dan ooit met oppassen als er kleinkinderen zijn, vrijwilligerswerk, al dan niet gecombineerd met een baan. Meedoen is betekenisvol. Het draagt bij aan het welbevinden van ouderen en is omgekeerd een groot ‘geschenk’ voor onze samenleving.

The art of belonging: zijn en verlangen
Participatie is zinvol volgens ouderen als het bijdraagt aan belonging. ‘Belonging’ klinkt als een samenvoeging van twee werkwoorden: being en longing, oftewel ‘zijn’ en ‘verlangen’. Belonging verwijst naar een diep menselijk verlangen om erbij te horen, zonder je te hoeven aanpassen. Geaccepteerd worden, is niet vanzelfsprekend. Zodra mensen de pensioengerechtigde leeftijd halen, worden zij geconfronteerd met processen van maatschappelijke uitsluiting. Ze ervaren er níet (méér) bij te horen. Dat geldt des te meer voor ouderen die al hun hele leven te maken hebben met uitsluiting op grond van klasse, etniciteit of een andere seksuele identiteit. De kansen om te participeren zijn ongelijk verdeeld in onze samenleving.

Economisch denken dominant
In het huidige ouderenbeleid ligt de focus vooral op de zorgkosten door de vergrijzing en het vermeende beperkte economische nut van mensen op leeftijd. Ouderen worden voorgesteld als een kostenpost en van vitale ouderen wordt verwacht dat zij een bijdrage leveren aan de economie en zorgcrisis door mantelzorg te verlenen, bovenop alle taken die zij reeds verrichten. Maar wat willen zij zelf? Bovendien: andere vormen en combinaties van zinvolle participatie blijven onderbelicht, zoals het meedoen aan sociaal-culturele activiteiten die ouderen de kans bieden om zich te blijven ontwikkelen en groeien. Want de behoefte om te leren houd niet op na je 65e. Precies daar wil ik met mijn leerstoel een bijdrage aan leveren.

Kunst raakt en verbindt voorbij woorden
Het is daarom de hoogste tijd om het begrip participatie opnieuw te laden opdat het bijdraagt aan zingeving en belonging. Dat kan alleen als we bereid zijn om te accepteren dat we als mens altijd verweven zijn met, en dus ook afhankelijk zijn van, de wereld om ons heen. Participatieve kunstenaars en social designers hebben ons daarin veel te bieden. Zij zijn niet zozeer gericht op het gebrek of ziektebeeld, maar kijken naar de (oudere) mens en diens creatieve potentieel. Het gaat hen erom een creatief proces op gang te brengen, gevoelens tot expressie te brengen, en dat doen zij met zorg en vanuit zorgzaamheid, met het oog op het welbevinden van ouderen. Wat maakt nu dat theater, dans of samen zingen zoveel te bieden heeft? Kort door de bocht: In kunst gaat het niet zozeer om de overdracht van informatie of betekenis, maar primair om de sensuele, zintuigelijke gewaarwording. Er vindt een intensivering van de ervaring plaats en mensen worden tijdelijk even uit hun alledaagsheid getrokken. Er resoneert iets in mensen, dat door de bewegingen en de muziek wordt opgewekt, en die ‘gevoelsklank’ brengt een bezieling teweeg. Dat is waarom kunst raakt en verbindt voorbij woorden.

Transdisciplinair onderzoek met ouderen
Ik heb altijd gepleit voor participatief onderzoek met mensen dat bijdraagt aan hun zelfinzicht en wederzijds begrip. Uitgaande van verschillende, soms botsende perspectieven, kunnen we meer inzicht krijgen in ervaringen van anderen, en door het aangaan van een gelijkwaardige dialoog kunnen we onze eigen horizon verbreden en verrijken. Patiënten of cliënten betrekken in onderzoek gebeurt steeds meer, maar de participatie van ouderen in onderzoek is een stuk beperkter, al helemaal als het gaat om oudere bewoners in verpleeghuizen of ouderen met cognitieve of verbale beperkingen. We kennen hun perspectief daardoor niet of nauwelijks, en stuiten hierbij op onze eigen methodologische beperkingen. We gaan er namelijk steevast vanuit dat mensen autonome en sprekende subjecten zijn, en vergeten in onderzoeksland nogal eens dat er mensen zijn die zich niet goed kunnen uitdrukken in taal of waar woorden geen rechtstreekse relatie hebben met de emotie of het handelen. We noemen het uitsluiten van mensen in onderzoek silencing. In lijn daarmee pleit ik voor transdisciplinair onderzoek samen met ouderen en kunstenaars als mede-onderzoekers, en voor het gebruik van arts-based methoden.

Morele horizon
Belonging vormt de morele horizon voor mijn onderzoek naar ouderenparticipatie. Die horizon schetst een beweging en richting waaraan mijn team en ik ons verbinden in ons onderzoek met, voor en door ouderen. We willen daarmee bijdragen aan 1) het verminderen van de ongelijkheden van ouderen om te participeren en dus aan hun belonging, en 2) aan het bevorderen van participatie en belonging door een bredere opvatting van waar participatie plaats vindt. Niet alleen in mantelzorg en arbeid, maar juist op terreinen die mogelijk geen direct economisch nut hebben, maar wel vitaliteit, betekenis en verbondenheid genereren, zoals de actieve deelname aan participatieve kunst en cultuur.

Ons onderzoek naar de waarde van kunst
Om meer inzicht te krijgen in de waarde van participatieve kunst met en voor ouderen hebben we onderzoek verricht naar beeldende kunst in het ziekenhuis, participatief theater, inclusieve dans, kunst voor oudere migranten, clownerie voor mensen met dementie en intergenerationele kunst waar kinderen en ouderen samen imaginary communities scheppen en visualiseren wat ‘ons’ verbindt voorbij leeftijd. We schromen niet om daarbij kritisch-reflexieve vragen te stellen. Want kunst is geen panacee voor alles en heeft niet dé oplossing of hét antwoord op de huidige zorgcrisis. Wel pleit ik voor een optimistisch en hoopgevende visie op de derde en vierde levensfase met ruimte voor de participatie in sociaal-culturele arrangementen. Het enorme creatieve potentieel dat daarmee vrijkomt is verrijkend voor ouderen en onze gehele samenleving.

A dance a day keeps the doctor away!

Prof. dr. Tineke Abma
Bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie
Directeur Leyden Academy on Vitality and Ageing

Klik hier voor de volledige rede zoals door Abma uitgesproken, met daarin ook divers beeldmateriaal en referenties.

Galerie LUMC en Leyden Academy presenteren vol trots de tentoonstelling ‘The Art of Belonging’

Galerie LUMC en Leyden Academy presenteren vol trots de tentoonstelling ‘The Art of Belonging’

Van 8 juni tot 21 augustus 2023 is bij Galerie LUMC op de begane grond bij de centrale ingang van het LUMC de tentoonstelling ‘The Art of Belonging’ vrij toegankelijk. In deze tentoonstelling staat de ouder wordende mens centraal en is naar aanleiding van de oratie van Tineke Abma tot stand gekomen. Wat betekent het om oud te zijn in onze samenleving? Tel je nog mee na je 67ste? Wat moet je doen om sociaal gezien geaccepteerd te worden als je minder vitaal bent?

Meedoen en er toe doen
‘Belonging’ verwijst naar een verlangen – een longing to belong – om erbij te horen zonder concessie te doen aan eigenheid en waardigheid. Een verlangen dat zich extra doet voelen bij ouderen als zij ervaren er níét of niet méér bij te horen. Kunst raakt en verbindt voorbij woorden en draagt bij aan ‘belonging’ door het vermogen om onze diepst menselijke gevoelens te vangen en te delen.

“Het ziekenhuis is misschien een ongewone setting voor kunst. Maar hoe mooi is dat juist die plek, in wezen een publieke ruimte, aan patiënten, bezoekers en medewerkers de kans biedt om even de connectie te voelen met een andere dan de medische wereld en zich te herkennen in dat wat niet of moeilijk in woorden is te vangen.” – Tineke Abma, hoogleraar Ouderenparticipatie

Ouder worden in deze samenleving
Sandrine van Noort (hoofd kunstzaken LUMC) en Tineke Abma nodigden elf kunstenaars uit om in de tentoonstelling hun kijk op de oudere mens in deze samenleving te verbeelden. Naast schilderijen, tekeningen en foto’s zijn er sculpturen en video-installaties te zien. Onder meer het interactieve videowerk Progress vs Regress van Melanie Bonajo die Nederland representeerde op de Biënnale van Venetië in 2022. Bonajo onderzoekt in dat werk wat het betekent om oud te worden in een wereld vol hypes als selfie sticks en fast fashion.

Op 22 juni 2023 besteedde Roeland van Wely er aandacht aan op Sleutelstad.

Lees de recensie van Edo Dijksterhuis op Museum Tijdschrift.