In elke kwartaalnieuwsbrief van Leyden Academy introduceren we één van onze wetenschappelijke stafleden aan de hand van een actueel onderzoek of nieuwsfeit. In deze editie vertelt Charlotte van den Eijnde over de nieuwe videoreeks over Thuisgeluk, welke in het najaar beschikbaar zal zijn.

Allereerst de vraag wat je achtergrond is?
Ik heb een bachelor Ergotherapie en een master Sociologie. In mijn studies heb ik mij vooral gericht op informele zorg en participatievraagstukken. Ik werk inmiddels tweeënhalf jaar bij Leyden Academy als lid van de wetenschappelijke staf.

Waar houdt je je bij Leyden Academy mee bezig?
Ik werk als promovenda en ben bij verschillende onderzoeken betrokken waarin ik voortdurend praktijk en wetenschap probeer te verbinden. De onderzoeken vinden plaats in de intramurale- en extramurale zorg en in het MBO-onderwijs. Ik doe vooral onderzoek naar het moreel ethisch leren van (aankomende) zorgprofessionals. Met moreel ethisch bedoel ik het stellen van vragen, als ‘doe ik het goede?’ en ‘waarom doe ik wat ik doe?’. Zorgmedewerkers krijgen dagelijks te maken met vraagstukken waarin er een moreel ethisch component zit. Dit zit niet altijd in grote dingen, maar kan ook in de kleine alledaagse handelingen zitten. Uit onderzoeken in de praktijk weten we dat het belangrijk is voor de kwaliteit van zorg en het werkplezier van medewerkers dat er aandacht en ruimte is voor stilstaan, bezinning en reflectie op het werk en deze vraagstukken. De context wordt echter gekenmerkt door grote complexiteit en staat voortdurend onder druk, hierdoor is dit nog niet zo eenvoudig. Ik doe daarom onderzoek naar praktische handvatten die goed aansluiten bij de dagelijkse praktijk en die (aankomende) zorgmedewerkers ondersteunen.

Je richt je nu onder andere op de binnenkort te verschijnen videoreeks over Thuisgeluk. Zou je daar iets meer over kunnen vertellen?
De videoreeks Thuisgeluk bestaat uit ongeveer twintig filmpjes die opgenomen zijn bij oudere mensen die thuiszorg ontvangen. Voor de reeks hebben we dus echte situaties gefilmd bij mensen thuis, waarbij niets in scene is gezet. Voorafgaand hebben we onderzoek gedaan in de praktijk naar de thema’s die spelen. Belangrijk, omdat de filmpjes wel aan moeten sluiten bij hoe de praktijk werkelijk is. Vervolgens hebben we bij vier organisaties gefilmd en zijn er in totaal acht medewerkers gevolgd in hun werk. Iedere gefilmde situatie proberen we te reduceren tot een kort filmpje van maximaal twee minuten waarin een voorbeeld van liefdevolle zorg te zien is. De filmpjes kunnen onder andere in het onderwijs voor zorg- en welzijnsprofessionals worden gebruikt. Wij hopen mensen met de videoreeks Thuisgeluk te inspireren.

Wat heeft Thuisgeluk jou gebracht?
Thuisgeluk heeft mij veel meer inzicht gegeven in de context van de thuiszorg. Waar ik voorheen vooral onderzoek heb gedaan in de verpleeghuiszorg, mocht ik nu met medewerkers in de wijk meelopen. Wat mij vooral is bijgebleven is hoe belangrijk de thuiszorg is. Als je nog nooit hebt gewerkt, meegelopen of iemand kent die thuiszorg ontvangt, besef je het misschien niet, maar thuiszorgmedewerkers zijn een spin in het web voor veel mensen in de wijk. Zorgrelaties duren vaak jaren, waarin de medewerker een centrale rol speelt. Werken in de thuiszorg is een complexe en veelzijdige baan, met verschillende rollen en taken. Zo werk je samen met mantelzorgers maar ook met formele zorg, ben je er voor iemand die bijvoorbeeld eenzaam is of even een verhaal kwijt wil, regel je soms het huishouden en voer je ook nog medische handelingen uit. En dan vergeet ik vast nog belangrijke rollen en taken te noemen. Kern is echt het werken vanuit de relatie samen met de persoon, waardoor je bijdraagt aan het thuisgeluk van mensen.

Meer lezen over Thuisgeluk? Klik dan hier. Wilt u worden geïnformeerd zodra de videoreeks beschikbaar is? Neem dan contact op met Marie-Louise Kok.

Gisterenmiddag was de afsluiting van de derde editie van het succesvolle gratis leerprogramma Silver Starters, waarin 65 vijftigplussers middels online leren en coaching door experts de basis hebben geleerd om hun idee om te zetten in een eigen bedrijf. Dit programma is ontwikkeld door Leyden Academy on Vitality and Ageing en mede mogelijk gemaakt door Aegon en Knab.

Hoe is het met ……..
Han van Doorn, winnaar van Silver Starters 2019, maakte indruk met zijn verhaal en zijn Are You Okay Today-app. Door de app en een kastje dat het verbruik van elektriciteit of water meet, kunnen mantelzorgers op afstand een oogje in het zeil te houden. Na een periode van onderzoek, ontwikkeling en drie maanden succesvol testen op honderd locaties is Van Doorn op zoek naar investeerders en een organisatie die de app wereldwijd toegankelijk kan maken. En dat is niet makkelijk: “Van de informele zorginnovaties gaat slechts 5% door en daarvan redt enkel 60% het, omdat ze nauwelijks (financieel) ondersteund worden.” Van Doorn is met zijn 85 jaar nog steeds hongerig naar informatie en vertelt de aanwezigen graag over zijn leermomenten. Ten eerste werd hij verliefd op zijn idee, terwijl hij door het programma besefte dat hij moest denken vanuit de klant en diens probleem. Verder is een business model onderhevig aan verandering, je zult dus flexibel moeten zijn. Han sluit af met de wijze woorden: “Ga je met pensioen? Bedenk wat je later wil worden. En als je vitaal oud wil worden, dan moet je Silver Starters doen!”

Pitch perfect
Onderstaande vijf deelnemers waren genomineerd voor de finale. Ze gaven een inspirerende pitch en beantwoorden vragen van de vakjury.

• Anouk Butterlin met Seenior Hub, een tech-belevingswinkel voor ouderen. In dit ‘speelhonk’ kan men technische gadgets als bijvoorbeeld VR brillen en drones uitproberen, uitleg krijgen en eventueel aanschaffen.
• Annette Poels met Groeninspiratie, om dakterrassen en tuinen groen, optimaal en duurzaam aan te passen zodat men ook op oudere leeftijd kan blijven tuinieren en zelf iets voor het klimaat kan betekenen.
• Helena van Harten met Natuur Thuis, een voedselbos en biologische permacultuur pratijktuin om te leren meer in evenwicht met de natuur te leven, en waar generaties na ons profijt van hebben.
• Hester Wandel met Het Atelier Van, een podcastplatform voor kunstenaars, musea en bedrijven met kunstcollecties. Men kan niet alleen kunst ervaren door het te zien, maar juist ook door te luisteren.
• Wil Plomp met My-W Creations, voor het borduren en bedrukken van betaalbare bedrijfskleding (vanaf 1 stuks) voor de ‘kleinere’ ondernemer.

De winnende ideeën
De vakjury, bestaande uit Tineke Abma (directeur Leyden Academy), Arjan in ’t Veld (partner Bureauvijftig), Nadine Klokke (CEO Knab) en Martin Luxemburg  (partner Unknown Group), was onder de indruk van alle finalisten maar beloonde het idee van Anouk met een bedrag van 5000 euro om haar belevingswinkel-idee verder te brengen. Ook was er een publieksprijs waar men eerder al online een stem op kon uitbrengen. De winnaar die na de ruim 1200 stemmen ook een geldbedrag van 5000 euro won, was Hester met haar kunstenaarspodcastplatform. We willen zowel de winnaars als alle deelnemende olderpreneurs heel veel succes wensen met hun reis van idee naar bedrijf.

Over Silver Starters
Oudere ondernemers zijn de snelst groeiende groep ondernemers, in Nederland en ook internationaal. Toch zijn er nauwelijks startup-programma’s gericht op deze doelgroep. Met Silver Starters krijgen deelnemers inzicht in klantbehoeften en -wensen, verdienmodellen, marketing en prototyping, en werken ze met behulp van een coach naar zelfstandig ondernemerschap toe. “Ouderen zijn vaak beter bekend met de risico’s en proberen die te mijden.” Die eigenschap helpt bij het opzetten van een bedrijf: vijftigplussers die een eigen bedrijf beginnen zijn twee- tot driemaal succesvoller dan dertigers, zo blijkt uit Amerikaans onderzoek. “We zien ook een maatschappelijke winst; deelnemers voelen zich actiever, zijn beter voorbereid op hun toekomst en hun zelfvertrouwen neemt toe”, aldus onderzoeker Jolanda Lindenberg.

De 2022-editie is hiermee afgerond. Ben je geïnspireerd geraakt en lijkt het je leuk om aan een mogelijk volgende editie van Silver Starters deel te nemen? Laat het ons weten!

Veel vijftigplussers lopen rond met het idee om ooit nog voor zichzelf te beginnen, tijdens of na hun pensionering, maar kunnen een zetje gebruiken om dit daadwerkelijk te doen. Uit onderzoek blijkt dat vijftigplussers die een eigen bedrijf beginnen, twee- tot driemaal succesvoller zijn dan dertigers. Toch zijn vrijwel alle start-up programma’s gericht op jongere ondernemers. Daarom hebben Leyden Academy en Aegon voor de derde maal Silver Starters georganiseerd, een persoonlijk, digitaal leerprogramma waar vijftigplussers gedurende acht modules van online leren en coaching door experts de basis leren om hun idee om te zetten in een eigen bedrijf.

Dinsdagmiddag zal de afsluitende bijeenkomst van Silver Starters 2022 bij onze samenwerkingspartner Aegon in Den Haag plaatsvinden. Dan zal een jury het meest belovende idee belonen met een bedrag van 5000 euro om dat idee verder te brengen. Daarnaast mag het publiek ook hun stem uitbrengen op hun favoriete start-up. Onderstaande vijf deelnemers zijn genomineerd:

• Anouk Butterlin met Seenior Hub, een tech-belevingswinkel voor senioren
• Annette Poels met Groeninspiratie, om dakterrassen groen, optimaal en duurzaam aan te passen
• Helena van Harten met Natuur Thuis, biologische pratijktuin om te leren meer in evenwicht met de natuur te leven
• Hester Wandel met Het Atelier Van, een podcastplatform voor kunstenaarsateliers
• Wil Plomp met My-W Creations, voor het borduren en bedrukken van betaalbare bedrijfskleding (vanaf 1 stuk)

Welke van deze ondernemers gun jij een startkapitaal van 5000 euro? In een video vertellen de vijf ondernemers-in-spé je in een minuut over hun plan. Breng je stem uit en bepaal mee wie de Publieksprijs wint. Stemmen kan tot dinsdag 7 juni 16.00 uur via deze link.

Meer weten over Silver Starters en/of je interesse voor een mogelijke volgende editie kenbaar maken? Klik dan hier!

Het team van kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing zet zich in voor verbetering van de kwaliteit van leven van oudere mensen. Naast lichamelijke vitaliteit hebben wij ook aandacht voor mentale en geestelijke vitaliteit. Samen het gesprek aangaan, wijsheden delen en filosoferen over het leven houdt niet alleen de geest fit, het werkt ook verbindend en draagt bij aan zingeving. Daarom gaat Leyden Academy zich de komende jaren richten op levenskunst voor ouderen. Dit doen we door oprichting van een Stoïcijnse school voor senioren.

VOORbeeld-verkiezing voor een gezonde samenleving
De oprichting van De Stoïcijnse school voor senioren kan mogelijk worden gemaakt door een subsidie van de VOORbeeld-verkiezing 2022, die in oktober zal plaatsvinden. Deze verkiezing is het initiatief van een aantal geëngageerde ondernemers. Zij stellen jaarlijks 10% van hun omzet beschikbaar voor projecten die een positieve bijdrage leveren aan een mooiere, betere en gezondere samenleving voor mens, dier en milieu.

Over het stoïcisme
Het stoïcisme is een vorm van levenskunstfilosofie die vandaag de dag in veel landen erg populair is. In de laatste tien jaar zijn er veel boeken verschenen over deze eeuwenoude levensvisie. Klassieke teksten werden hertaald en inzichten daaruit werden toegepast op de problemen waar we in het heden mee te maken hebben. Bijvoorbeeld gezond ouder worden.
Van de klassieke stoïcijnse filosofen gelden Epictetus, Seneca en Marcus Aurelius als de grote inspiratoren. Zij leefden en leerden alle drie zo rond het begin van onze jaartelling. De ene was keizer, de andere slaaf, de derde adviseur. Niet elitair dus of hoog over, maar praktisch, alledaags herkenbaar en interessant voor alle rangen en standen, voor jong en oud.
Zeker in de samenleving van nu, waarin maakbaarheid nog altijd hoogtij viert, is het stoïcisme een effectieve sparringpartner. Over veel belangrijke levensthema’s, zoals succes, aanzien, bezit, ziekte, lijden en verlies hebben we – aldus de stoïcijnen – slechts zeer beperkte macht. We hebben weinig invloed op hoe dingen gaan, op wat ons gegund is en wat niet.

Wilt u uw stem op ons mooie project uitbrengen? Dat kan tot 14 juni via deze link! (U kunt opplussen naar 10 punten en dan bevestigen.)

Vandaag hebben Jenneke van Pijpen, voorzitter van het Jo Visser fonds, en Tineke Abma, directeur van Leyden Academy on Vitality and Ageing, de samenwerkingsovereenkomst voor drie jaar verlengd. Sinds juni 2012 werken de partners aan gezamenlijke (onderzoeks)projecten gericht op beter onderwijs voor (toekomstige) zorgprofessionals, het verbeteren van de beeldvorming van de ouderenzorg en het bevorderen van intergenerationele ontmoetingen. Het Jo Visser fonds steunt op deze manier extra verdiepend onderzoek in de praktijk.

Inspirerende initiatieven
De afgelopen tien jaar zijn met behulp van onze steun heel wat vernieuwende initiatieven tot stand gekomen waar we ontzettend trots op zijn, waaronder Levenles voor betere ouderenzorg, beweegprogramma Huidhonger en de videoreeks Liefdevolle zorg. Een ander mooi initiatief dat iedere zomer plaatsvindt, is Zomervisite waarin jongeren op een laagdrempelige manier met ouderen en hun woon- en leefwereld in contact komen. “Ik ging altijd met een enorme glimlach weg en kwam blijer thuis na Zomervisite.”, aldus deelnemer André (16 jaar). In het najaar van 2021 hebben we Danstalent gelanceerd, waarin ouderen hun favoriete dans tonen en hun persoonlijke verhaal daarbij vertellen. De dansvideo’s zijn een aanloop naar een tweetal workshops, een research seminar en een symposium, welke op 20 en 21 juni in Leiden plaatsvinden en in het teken van de kracht van dans staan. Ook het vermelden waard is het podcastplatform De Luistermap, dat in februari 2022 met medewerking van ouderenplatform UP! het licht zag. Podcasts worden steeds populairder. Toch is minder dan één op de vijf luisteraars ouder dan vijftig. Op het platform zijn verhalen samengebracht die er toe doen als je ouder wordt. Zo vindt luisteraar Anne (84 jaar) het een goed en leuk initiatief: “Door de prachtige verhalen ben je even in een hele andere wereld”.

Jo Visser fonds en Leyden Academy
Vanuit haar motto ‘Vaardig jong, waardig oud’ zet het Jo Visser fonds zich in voor waardige zorg voor kwetsbare oudere mensen die permanent afhankelijk zijn van intensieve zorg. Waarden als solidariteit, zingeving en gemeenschapsvorming zijn hierbij leidend. Leyden Academy wil, met samenwerkingspartners als het Jo Visser fonds, bijdragen aan een leeftijdsvriendelijke samenleving waarin de kwaliteiten van jong en oud op waarde worden geschat en mensen zich tot op hoge leeftijd uitgenodigd voelen om mee te doen. Waar kwaliteit van leven en eigen regie leidende principes zijn in de zorg, en waar de leefomgeving mensen verleidt tot gezonde en sociale keuzes.

Op 20 en 21 juni 2022 organiseren Leyden Academy en het Jo Visser fonds het Arts & Health Festival met de focus op Dans & Gezondheid. Samen met dansers, zorg- en welzijnsprofessionals, onderzoekers, beleidsmakers, docenten, fondsen en internationale gasten besteden we aandacht aan de waarde en werkzame mechanismen van dans en gezondheid. Het gaat hierbij zowel over dans voor ouderen als voor professionals in de zorg.

Programmaonderdelen
Dit participatieve en cross-disciplinaire festival wil de beweging van kunst in de zorg in Nederland stimuleren en mensen samenbrengen. Vanwege het kleinschalige karakter is het aanmelden voor de diverse activiteiten van belang. Aanmelden kan op de pagina’s van onderstaande programmaonderdelen:

• Ervaar-workshop ‘The Clinic’: dansen in strijd tegen compassiemoeheid op maandag 20 juni van 09.30-13.30 uur (= reeds vol) en op dinsdag 21 juni van 10.00-12.30 uur, Poortgebouw in Leiden
• Research seminar on participatory arts-based research in Dance & Health op maandag 20 juni van 13.30-17.00 uur, Poortgebouw in Leiden (= reeds vol)
• Symposium Dance & Health: Reflect on the past, dialogue about today & envision the future op dinsdag 21 juni van 13.30-17.30, Imperium Theater in Leiden

Over de initiatiefnemers
Het Jo Visser fonds steunt duurzame vernieuwing in de zorg voor ouderen, via onderzoek, onderwijsprojecten en waardevolle ontmoetingen tussen jong en oud. Nadruk op welzijn en praktijkgericht leren staat hierbij voorop. Leyden Academy beweegt zich al jaren in het participatieve onderzoek naar rondom Arts & Health en is betrokken bij diverse onderzoeken waar dans en andere kunstvormen centraal staan.

Voor informatie of vragen kunt u contact opnemen met Barbara Groot.

Foto: Ik en de Ander, de performance van ReDiscoverMe op het symposium op 21 juni 2022