Nederlands – Pagina 32 – Leyden Academy

Ervaringen uit de Japanse ouderenzorg op Wij & corona

11-02-202111-02-2021leydenacademy

Op verhalenplatform Wij & corona laten we de stemmen horen van ouderen in coronatijd. Sinds maart 2020 hebben al meer dan 300 mensen hun ervaringen op deze website gedeeld. Persoonlijke verhalen van ouderen zelf, maar ook van hun familieleden en van medewerkers uit de ouderenzorg. Vanuit heel Nederland, maar ook van (ver) over de grens. Zo werken we samen met ILC Japan, één van onze partners binnen de International Longevity Centre (ILC) Global Alliance, dat nu ook een serie verhalen uit de Japanse ouderenzorg met ons heeft gedeeld.

Uitwisseling van verhalen
Vorig jaar vertaalde ILC Japan een selectie verhalen van Nederlandse senioren naar het Japans, om hun achterban kennis te laten maken met een ander perspectief. Op onze beurt hebben wij in de afgelopen maanden een tiental interviews met Japanse senioren op Wij & corona gedeeld: bijvoorbeeld met de 84-jarige Sakura uit Tokyo, die in coronatijd heel wat pondjes is aangekomen (“God mag weten waar”) en haar kleding niet meer past. Of de 79-jarige Hideo uit Kanagawa, die thuis wat irritaties ervaart met zijn echtgenote en zich probeert te ontspannen door in zijn eentje karaoke te zingen.

Nieuwe reeks uit de Japanse ouderenzorg
De komende tijd publiceren we op Wij & corona een wekelijks verhaal vanuit de Japanse ouderenzorg. Wat is de impact van het coronavirus en de maatregelen om besmetting te voorkomen in de verpleeghuizen? Hoe beleven zorgmedewerkers deze tijd, en wat zijn de ervaringen van bewoners? Vandaag publiceren we het eerste interview, met de 89-jarige Harumi die in een verpleeghuis woont in West-Tokyo. Zij vindt dat er internationaal beter moet worden samengewerkt om corona te overwinnen: “Japan en al die andere landen kunnen zelf wel hard hun best doen, maar onze inspanningen hebben pas effect als corona uit de hele wereld verdwijnt.” U vindt Harumi’s verhaal hier.

Bookazine Lang Leve Kunst – Ouderen in de hoofdrol

09-02-202115-02-2021leydenacademy

Begin februari 2021 is de bookazine Lang Leven Kunst – Ouderen in de hoofdrol verschenen. Deze bundeling van prachtige verhalen toont ouderen die troost, energie, contacten en zingeving halen uit hun toneelspel, schilderen, muziek en andere vormen van kunstbeoefening. Zoals Oscar die, toen hij bijna 90 jaar was, met andere ouderen op de set stond van de speelfilm Droomoord. En Ans die, na een moeilijke periode, samen met een Poolse student een computeranimatie in elkaar zette en deze voor een volle zaal mocht presenteren.

“Ook op hogere leeftijd kun je het leven op een nieuwe manier in eigen hand nemen. Doen wat je leuk vindt.” – deelnemer

Kunst- en cultuurparticipatie
Deze en veel andere verrijkende ervaringen zijn onderdeel van Lang Leve Kunst. Dit programma stimuleert sinds 2013 kunst- en cultuurparticipatie van ouderen in Nederland. Het nu in het leven geroepen Lang Leve Kunst Fonds zal de kunst- en cultuurparticipatie van ouderen in Nederland verder stimuleren en is een initiatief van Fonds Sluyterman van Loo, Stichting RCOAK en het Prins Bernhard Cultuurfonds.

De waarde van kunst
Kunst geeft ouderen plezier, zoals de verhalen in deze bundel vertellen. Maar is dat zoveel anders dan bij samen koffie drinken of tuinieren? Wat is de waarde van kunst? Voorafgaand aan de verhalen gaan in de bookazine initiatiefnemers Frieda de Pater en Koeno Sluyterman van Loo samen met prof. dr. Tineke Abma in op de waarde van kunstparticipatie door ouderen en het onderzoek Kunst in de zorg dat onder leiding van Tineke wordt uitgevoerd door Leyden Academy en Amsterdam UMC.

Helpt u mee?
Het is de ambitie dat er overal in Nederland aanbod van kunst- en cultuurprojecten voor ouderen komt. Helpt u mee door samen zulke activiteiten met en voor ouderen te organiseren? We kijken uit naar uw ideeën. Op www.langlevekunst.nl vindt u meer informatie over het fonds, het proces en de voorwaarden om een financiële bijdrage aan te vragen voor uw initiatief.

“Als ik dit niet had gehad, had ik nu alleen thuis gezeten, maar nu sta ik hier toneel te spelen en te praten met allemaal leuke mensen!” – deelnemer

Benieuwd naar het bookazine van Lang Leve Kunst? Klik dan op deze link om de pdf heel gemakkelijk op te vragen. Kijk, lees en laat u inspireren!

Landenvergelijking: houdbare ouderenzorg vereist langetermijnvisie en maatschappelijk draagvlak

08-02-202117-02-2021leydenacademy

Leiden/Nijmegen/Rotterdam, 8 februari 2021 – Om de langdurige zorg voor ouderen in Nederland toekomstbestendig te maken moet de overheid een realistische langetermijnvisie ontwikkelen, in dialoog met alle belanghebbenden, als voorwaarde voor een stabiel maatschappelijk draagvlak. Dit is de belangrijkste conclusie uit de working paper ‘Houdbare ouderenzorg – Ervaringen en lessen uit andere landen’ dat vandaag is gepubliceerd door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). De landenstudie is uitgevoerd door onderzoekers van Leyden Academy on Vitality and Ageing, IQ healthcare Radboudumc en Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM), en vormt een achtergrondstudie bij het lopende WRR-adviestraject Houdbare Zorg.

Aanleiding en opzet onderzoek
De houdbaarheid van de langdurige zorg voor ouderen staat in Nederland al geruime tijd op de beleidsagenda. Hoe houden we deze zorg betaalbaar (financiële houdbaarheid), hoe zorgen we voor voldoende goed opgeleid personeel, ook om de kwaliteit van zorg te waarborgen (personele houdbaarheid) en hoe behouden we het draagvlak in de samenleving (maatschappelijke houdbaarheid)? Ook andere landen worstelen hiermee en hebben verschillende beleidskeuzes gemaakt om hiermee om te gaan. Door middel van literatuur- en documentonderzoek in combinatie met interviews met experts uit Denemarken, Duitsland, Engeland en Japan, hebben de onderzoekers in het rapport ervaringen uit die landen in kaart gebracht om daaruit lessen te trekken voor Nederland. Deze vier landen kennen vergelijkbare uitdagingen, zoals een vergrijzende bevolking en personeelstekorten in de zorg.

Geen pasklare oplossingen
De onderzoekers concluderen dat geen van de onderzochte landen dé oplossing heeft. Alle landen zoeken naar de ideale balans tussen financiële, personele (en kwaliteit in bredere zin) en maatschappelijke houdbaarheid. Lijken zij het op één of twee vlakken goed te doen, dan belemmert dit tegelijkertijd een andere dimensie van houdbaarheid. Zo hebben de lage lonen in de langdurige zorg in Duitsland, Engeland en Japan geleid tot slechtere kwaliteit van zorg en grotere maatschappelijke onvrede. Het duurzaam organiseren van de langdurige zorg voor ouderen blijkt een complex en taai vraagstuk waarin verschillende belangen, waarden en perspectieven gezien en gewogen moeten worden. Het hangt ook nauw samen met de culturele, historische en normatieve context, aldus onderzoeker Patrick Jeurissen (IQ healthcare): “Wat werkt in Duitsland hoeft bijvoorbeeld niet per se in Nederland te werken, en vice versa. Er zijn geen pasklare oplossingen.”

Eerst draagvlak, dan daadkracht
Uit de landenvergelijking komt naar voren dat het essentieel is om een realistische langetermijnvisie op de langdurige zorg te ontwikkelen. Er moet eerst worden geïnvesteerd in maatschappelijk draagvlak, door beleid te maken dat is geworteld in de culturele en normatieve kaders van de samenleving en daarmee de politieke waan van de dag overstijgt. Die langetermijnvisie zou in een open dialoog met alle belanghebbenden moeten worden besproken en ontwikkeld, ook om samen tot nieuwe oplossingsrichtingen te komen. Onderzoeker Tineke Abma (Leyden Academy): ”De opdracht voor beleidsmakers wordt daarmee: eerst draagvlak, dan daadkracht! En niet omgekeerd, zoals al te vaak gebeurt. We moeten met elkaar in gesprek over wat voor samenleving we met elkaar willen, zeker in de wetenschap dat in de toekomst de betaalbaarheid van de zorg nog verder onder druk komt te staan. Zo’n dialoog kan mensen ook aan het denken zetten over hoe zij zelf eigenlijk oud willen worden. Mensen denken daar nu vaak pas over na als het zover is.”

Verbeter de condities voor mantelzorg
In alle onderzochte landen, en ook in Nederland, is ‘langer thuis wonen’ het streven, zowel vanuit het oogpunt van kwaliteit als het toegankelijk houden van zorg. Hierbij wordt steeds meer inzet verwacht van mantelzorgers. Onderzoeker Iris Wallenburg (ESHPM): “Ook in Nederland hebben we daarop ingezet vanuit het ordeningsprincipe van decentralisatie, maar daar ervaren we op dit moment wel knelpunten, onder andere omdat vrouwen steeds meer zijn gaan werken. We zien dat in Denemarken de condities voor ‘langer thuis’ beter zijn geregeld, daar zouden we als Nederland van kunnen leren. Langer thuis blijft wenselijk, maar dan moeten we er wel de randvoorwaarden voor scheppen. Je kunt dit niet alleen aan de mantelzorgers overlaten.”

De working paper ‘Houdbare ouderenzorg – Ervaringen en lessen uit andere landen’ door Florien Kruse, Patrick Jeurissen (IQ healthcare Radboudumc), Tineke Abma, Elena Bendien (Leyden Academy), Iris Wallenburg en Hester van de Bovenkamp (ESHPM) is op 8 februari 2021 gepubliceerd op de website van de WRR.

Neem voor meer informatie contact op met Niels Bartels, manager communicatie Leyden Academy, via tel. (06) 3461 4817 of via e-mail.

Deelonderzoek Kunst in de zorg: “Ik zing vals, maar ik zing wel”

03-02-202109-02-2021leydenacademy

Wat is de waarde van actieve kunstparticipatie voor senioren? Dat is één van de vragen die centraal staan in het onderzoek Kunst in de zorg dat wordt uitgevoerd door Leyden Academy en Amsterdam UMC, en gefinancierd door ZonMw. Op 1 februari jl. deelden we met betrokkenen de bevindingen van een deelonderzoek met SenseMaker®. Deze software helpt om de verhalen van ouderen te analyseren op kwantitatief niveau en om patronen te ontdekken. De deelnemers vertellen hun ervaringen en geven hier zelf duiding aan met behulp van een kleine set vragen.

De uitkomsten zijn gepresenteerd aan verschillende betrokkenen bij het onderzoek, zoals kunstenaars en de programmacommissie, met als doel deze te valideren. Ook vergelijken we de uitkomsten met internationale literatuur. U kunt de pdf van de presentatie hier lezen, of bekijk de video van de bijeenkomst zelf.

“Sinds ik Parkinson heb, kon ik niet meer zingen. Er kwam geen geluid meer uit mijn mond. Dus toen heb ik me er op gezet om weer te leren zingen. Elke dag oefenen… Ik heb mezelf wel weer leren zingen eigenlijk. Dus dat is leuk als dat dan is gelukt. Dus dat is een bijkomstigheid die ik niet ingeschat had. Ik zing wel vals, maar ik zing wel.”
Deelnemer Kunst in de zorg (dame, in de zestig)

Belangrijkste bevindingen
Uit het deelonderzoek met SenseMaker blijkt dat actieve kunstparticipatie oudere deelnemers vooral het volgende biedt:

Positiviteit: vrolijk zijn, ontsnappen, genieten, ‘beter voelen’
Zingeving door uitgedaagd worden en een leven lang leren
Kwalitatieve sociale interacties: ‘op een andere manier contact’

“Je komt er altijd blij vandaan en we lachen veel. Als je iets nieuws leert, dan voel je je ook wel weer een beetje kind. Dat is zo leuk eraan ook hè. … Ik voel me heerlijk kinderlijk, speels. Het gaat bijna als vanzelf.”
Deelnemer Kunst in de zorg (dame, in de zeventig)

Tijdens de sessie op 1 februari zijn enkele opvallende bevindingen besproken die voor het onderzoeksteam nog onduidelijk waren, of waar vragen over waren, zoals:

Lichamelijkheid
De verhalen van senioren die deelnemen aan kunstinitiatieven en -programma’s leggen de focus beperkt op lichamelijkheid. Kunstenaars leggen uit dat dit zou kunnen komen omdat ze focussen op wat wél kan en dat de activiteit het lichaam even doet vergeten. Ook zinspelen ze op een verbinding tussen lichaam en geest en het gunstige effect van positiviteit op het lichaam.

Vrijheid ervaren
Ook komt naar voren dat met name senioren die afhankelijk zijn van thuiszorg of in een verpleeghuis wonen, ervaringen delen waarin ‘vrij voelen’ een belangrijke rol speelt. Kunstenaars denken dat dit komt doordat zij een proces van ‘vrije expressie’ faciliteren in hun activiteiten, dat mensen even geen hulp nodig hebben, of niet ‘ziek’ zijn tijdens de activiteit. Daarnaast geven ze aan dat senioren zich vaak gezien en uitgedaagd voelen, en zo ontsnappen aan het dagelijkse ritme en de gang van zaken die soms opgelegd wordt door anderen.

Neem voor meer informatie contact op met Lieke de Kock, neem een kijkje op de website Kunst in de zorg of schrijf u in voor de nieuwsbrief.

Oudere deelnemers en participatief actieonderzoek: van uitvoeren naar initiatief nemen

31-01-202101-02-2021leydenacademy

Wat zijn de positieve effecten van participatief actieonderzoek (PAR) voor oudere deelnemers? Elena Bendien, Barbara Groot en Tineke Abma (Leyden Academy en Amsterdam UMC) deden er onderzoek naar in samenwerking met de Zeeuwse vrijwilligersorganisatie Feest van Herkenning. Eind 2020 zijn hun bevindingen gepubliceerd in het artikel Circles of impacts within and beyond participatory action research with older people in wetenschappelijk tijdschrift Ageing & Society. Het artikel focust op de diverse typen impact die het kan hebben op de deelnemende ouderen, en hun onderlinge wisselwerking.

Aanleiding en aanpak
Onderzoekers praten al lang over het positieve effect van PAR op de deelnemers en de gemeenschappen waar zij wonen en werken, maar de impact is lastig te ‘meten’. Een succesvol PAR-project brengt in eerste instantie subtiele verschuivingen teweeg in de levensopvattingen van de deelnemers. Deze verschuivingen zorgen er vervolgens voor dat de deelnemende ouderen geleidelijk aan hun mening durven te uiten, initiatief (over)nemen, van elkaar willen leren en in staat zijn op het eigen handelen als team te reflecteren. Wanneer een PAR-project succesvol is, wordt de verandering ten slotte de norm; de ouderen voeren zelfstandig acties. Dit betekent dat na het vertrek van de onderzoeker het proces van actieve participatie doorgaat.

Er zijn voorbeelden van PAR-projecten in de literatuur, maar slechts in weinig projecten waren ouderen als co-onderzoekers betrokken. Het artikel in Ageing & Society beschrijft en analyseert een project in Zeeland dat door en met ouderen is geïnitieerd en uitgevoerd. De analyse is gericht op het identificeren van de verschillende vormen van impact, namelijk de impact op het persoonlijke niveau, de impact op het teamniveau en ten slotte op het niveau van de gemeenschap waar het project is uitgevoerd.

Feest van Herkenning
Het artikel is gebaseerd op een onderzoeksproject dat in 2017 en 2018 in de provincie Zeeland werd uitgevoerd, met behulp van een subsidie van vermogensfonds FNO. De vrijwilligersorganisatie Feest van Herkenning was de onderzoekspartner. Zij zijn al zeven jaar bezig met ‘reminiscentiewerk’: met voorwerpen uit het verleden gaan vrijwilligers, vrijwel altijd oudere mensen, naar instellingen waar mensen met dementie wonen. Aan de hand van deze koffertjes met voorwerpen, zoals ouderwetse schoolspullen of kledingstukken, komen ze met mensen in gesprek, zelfs met mensen die nog maar moeizaam kunnen praten. Bekijk deze video voor een introductie. Feest van Herkenning benaderde de onderzoekers met de vraag hoe het de duurzaamheid van de organisatie kan waarborgen door meer vrijwilligers te betrekken en meer reminiscentiesessies te organiseren, ook voor thuiswonende ouderen.

Van uitvoeren naar initiatief nemen
Dankzij het participatief onderzoeksproject ontstond binnen deze organisatie een hecht team van ouderen dat in anderhalf jaar een indrukwekkend proces heeft doorgemaakt. Van de positie van voornamelijk uitvoerende vrijwilligers, groeiden zij in de rol van initiatiefnemers van projecten die vandaag in de hele provincie Zeeland bekend zijn. Zo zijn er herinneringssessies voor alle ouderen in alle regio’s van Zeeland georganiseerd, zijn nieuwe verbanden opgebouwd met andere vrijwilligersorganisaties en is de gratis herinneringskrant Zeeuws Weerzien in de provincie geïntroduceerd, een initiatief dat volledig door de vrijwilligers van dit project is ontwikkeld en uitgevoerd.

Impact op drie niveaus
In het artikel in Ageing & Society is de ontwikkeling van dit project op twee manieren gevolgd. Er wordt een narratief account gegeven van de belangrijkste fasen, vergezeld van een analyse van de impact die PAR heeft op de individuele deelnemers, op het team als geheel en op de gemeenschap waar het vrijwilligerswerk wordt uitgevoerd. In elke fase geven we voorbeelden van de complexe interactie tussen de deelnemers, het onderlinge leerproces, de kracht van een individueel voorbeeld en de co-creatie die naar aanleiding van de groeiende betrokkenheid en het gevoel van verantwoordelijkheid tot bloei is gekomen. In de discussie wordt stilgestaan bij de wijze waarop deze typen van impact elkaar kruisen en versterken, maar ook bij de hindernissen die de deelnemende ouderen ondervinden, waaronder de aangeleerde genderrollen en de fragiele gezondheid.

“De ultieme burgerparticipatie”
Onze analyse toont aan dat de impact van PAR zowel op individueel niveau als op gemeenschappelijk niveau plaatsvindt, maar belangrijker nog, dat de diverse typen impact niet los van elkaar staan en elkaar zelfs beïnvloeden. Het feit dat de impact op diverse niveaus plaatsvindt, waarborgt tevens de duurzaamheid van de positieve veranderingen. Onderzoeker Elena Bendien: “Het uitvoeren van PAR projecten met oudere co-onderzoekers vraagt veel tijd, maar het is zeer de moeite waard. De co-onderzoekers nemen op den duur de rol van community-leiders op zich. Dit is de hoogst mogelijke stap in burgerparticipatie en de allermooiste beloning voor ons als onderzoekers.”

Het artikel Circles of impacts within and beyond participatory action research with older people door Elena Bendien, Barbara Groot en Tineke Abma is op 26 oktober 2020 verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Ageing & Society.

Neem voor meer informatie contact op met Elena Bendien.

Het geheim van ‘superager’ Joe Biden

20-01-2021leydenacademy

Met zijn 78 jaar wordt Joe Biden vandaag beëdigd als de oudste president die de Verenigde Staten ooit heeft gehad. Wat is het geheim van deze ‘superager’, hoe kan hij op zijn leeftijd nog zo’n zware baan aan? Verouderingswetenschappers David van Bodegom en Marcel Olde Rikkert (Radboudumc) laten hier vandaag in de Volkskrant hun licht op schijnen.

Leefstijl, genen, geld
Van Bodegom vergelijkt Biden met een oldtimer: als je er heel goed voor zorgt, hem steeds in de garage plaatst en in de was zet, dan gaat hij heel lang mee. Maar zuinig op je lichaam zijn is maar één van de factoren die bepalen hoe je ouder wordt. Zo is Biden gezegend met heel goede genen, zijn vader werd ver in de 80 en zijn moeder passeerde de 90. Ook komt Biden uit een welgestelde familie, hij is hoog opgeleid en heeft toegang tot de beste dokters. Rijke, hoog opgeleide mensen leven in Nederland gemiddeld tot wel 15 jaar langer in goede gezondheid. Van Bodegom: “Geld maakt alles makkelijker, je hoeft je geen zorgen te maken over het betalen van de huur, je kunt gezonder voedsel kopen, beslissingen nemen die een gezond effect hebben. Rijke mensen zitten ook meestal op kantoor, waar ze een stuk minder snel slijten. Biden heeft nooit in de bouw of in de kou op het land hoeven werken.”

Vitale leeftijdsgenoten
In het Volkskrant-artikel komen ook vijf Nederlandse (bijna-)leeftijdgenoten aan het woord die net als Biden nog volop actief zijn: Neelie Kroes (79), Pieter Lakeman (78), Erica Terpstra (78), Maarten van Rossem (78) en Martin van Rooijen (78).

Klik hier voor het artikel op de website van de Volkskrant.

Het gratis leerprogramma Silver Starters is van start gegaan

14-01-202118-02-2021leydenacademy

Na een succesvolle eerste editie in 2019 zijn vandaag bijna honderd deelnemers van start gegaan met het gratis leerprogramma Silver Starters, welke door Leyden Academy on Vitality and Ageing en Aegon is ontwikkeld. De vijftigplussers zullen gedurende twaalf weken middels online leren en coaching de basis leggen om hun idee in een eigen bedrijf om te zetten.

Online kick-off
Tijdens de online kick-off vertelden de programmaleiders dr. Jolanda Lindenberg (Leyden Academy) en Mike Mansfield (Aegon) vanochtend over de initiatiefnemers en de totstandkoming van Silver Starters. Wendy Woelders ging in op het curriculum en wat de vijftigplussers kunnen verwachten tijdens de twaalf weken van online leren en coaching. Ook aan het woord kwam de winnaar van het programma in 2019, de 83-jarige Han van Doorn: “Het voordeel van deze cursus is dat het online is en dat je het in je eigen tempo kunt doen. Tijdens de cursus heb ik onder andere geleerd over verdienmodellen en marketing. Deze cursus is een van de beste die ik heb gedaan.” Van Doorn eindigde zijn verhaal met een advies: “Iedereen zou zich de vraag moeten stellen: Wat wil ik worden na mijn pensioen!”

Maatschappelijk verantwoord ondernemen
“We hebben verrassend veel aanmeldingen ontvangen vanuit het sociaal ondernemerschap en rondom het thema duurzaamheid,” vertelt Lindenberg. “Vandaar dat we in het programma extra aandacht hebben voor het opzetten van een non-profit organisatie.” Zoals het idee van Marian Wezenbeek: “Het lijkt mij mooi als ik een rol kan spelen in het samenbrengen van senioren en starters, met als doel voor beiden een fijne woning te creëren. Naast het financiële voordeel voor ouderen die woonruimte aanbieden, verlaagt het de druk op de woningnood voor studenten en starters, en kan het voor ouderen fijn zijn om aanspraak te hebben.”

Diversiteit aan ideeën
Daarnaast zijn er ideeën om afval te recyclen en daar nieuwe producten van te maken en om interieurs te veranderen door gebruik te maken van wat er al in huis is en wat van kringloopwinkels en Marktplaats komt. Of van een heel andere orde: een serious game die mensen helpt elkaar beter te begrijpen en die aanzet tot gedragsverandering. Lindenberg: “Het is inspirerend om de diversiteit aan ideeën en het enthousiasme van de deelnemers te zien. Net als de deelnemers hebben de coaches en organisatoren veel zin in deze editie van Silver Starters.”

Nooit te oud om te ondernemen
Veel vijftigplussers lopen rond met het idee om ooit nog voor zichzelf te beginnen maar kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken om dit daadwerkelijk te doen. Silver Starters wil hen helpen om hun droom te verwezenlijken. In acht modules leren de deelnemers de denkwijze en vaardigheden die nodig zijn om een eigen bedrijf te beginnen en te onderzoeken of een idee levensvatbaar is. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer klantbehoeften, verdienmodellen, marketing, prototyping en pitchen.

To be continued ……
Ben je geïnspireerd geraakt en lijkt het je leuk om aan een volgende editie van Silver Starters deel te nemen? Neem dan contact op met Ineke Vlek (e-mail netherlands@silverstarters.org). Dan word je op de hoogte gehouden in geval het programma weer wordt aangeboden.

Het programma Silver Starters is ontwikkeld door Leyden Academy on Vitality and Ageing en Aegon, en wordt ook door partners in Italië, Polen en Portugal georganiseerd. Meer informatie vindt u op silverstarters.org.

Kunst in de Zorg: een update

02-01-202110-03-2021leydenacademy

Analyse met kunstenaars
Vanwege de beperkingen die het coronavirus met zich meebrengt, zijn de onderzoekers wat minder bij de verschillende kunstactiviteiten op bezoek geweest. Wel hebben ze de verschillende data die tot nu toe in de praktijk was opgehaald, geanalyseerd: van de allereerste gesprekken met kunstenaars, tot de vele telefoongesprekken die zijn gevoerd met deelnemers, tot de observaties die we ondanks corona toch hebben kunnen doen in de praktijk. Al deze data wordt door een lens vanuit verschillende literatuur bekeken om zodoende de werkzame elementen – zoals connectie, transformatie en expressie – van kunstparticipatie door ouderen in kaart te brengen. Vervolgens zijn de onderzoekers weer met kunstenaars en initiatiefnemers in gesprek gegaan, om zo te kunnen bepalen wat kunstparticipatie waardevol maakt voor ouderen en de precieze werking.

Foto: Ik teken voor je, sfeerbeeld van voor covid-19.

Een voorbeeld: de grenswerker
Een bijvoorbeeld is het gesprek met Hein Walter (Ik teken voor je) in zijn atelier. Een aantal deelnemers sloten daar ook bij aan en er werd gezamenlijk geluncht. Tegelijkertijd luisterde en praatte de onderzoeker mee. Er werd onder andere ingegaan op het thema connectie. Hein refereerde daarbij ook aan het het fenomeen grenswerker, of boundary work. Als kunstenaar ziet Hein zichzelf echt als grenswerker. Zo werkt hij met mensen met verschillende deelnemers: ouderen, mensen met burn-out, mensen met schizofrenie, kinderen en mensen met dementie. Hijzelf is hier de grenswerker die de connecties op en over de grenzen probeert te maken tussen al deze deelnemers.

Delen van bevindingen
Janine Schrijver, kunstenaar betrokken bij het onderzoeksteam zit echter niet stil. Zij heeft inmiddels een paar bezoeken afgelegd aan initiatieven, en een plan gemaakt voor de eindpresentatie. Het idee is het maken van een belevenis, waarin alle expertise van de projecten en programma’s een plek krijgen en de bezoekers kunst in de zorg beleven op diverse manieren. Hierover zal ze komende tijd alle programma’s en initiatieven benaderen om mee te denken en werken.

Zes maanden uitstel
Vanwege corona, hebben de meeste initiatieven en programma’s zes maanden extra tijd gekregen, namelijk tot juli 2021. Binnenkort zullen we beginnen aan de laatste fase van het onderzoek, die zal gaan over het duurzaam implementeren van kunstprojecten voor ouderen.

Klik hier voor meer informatie over het onderzoek en de kunstinitiatieven en -programma’s.

300e verhaal gedeeld op Wij & corona

31-12-202031-12-2020leydenacademy

Op de valreep van 2020 zijn vandaag op verhalenplatform Wij & corona het 300e en 301ste verhaal gepubliceerd. Zo vertelt Willem (71) uit Leiden hoe hij probeert thuis fit te blijven, nu zijn Vitality Club door corona tijdelijk is stilgelegd. Maarten (77) uit Rijswijk is hartpatiënt en moet extra voorzichtig zijn, maar het blijft ‘wikken en wegen’…

Heel diverse ervaringen
Eind maart 2020 startten Leyden Academy en stichting Get Oud samen met Wij & corona om oudere mensen, die relatief hard worden geraakt door het virus en de coronamaatregelen, een podium te bieden om hun ervaringen te delen en elkaar zo te steunen en inspireren. We hadden toen niet kunnen bevroeden dat de pandemie zo lang zou duren, en dat inmiddels ruim driehonderd mensen hun persoonlijke verhaal aan ons zouden toevertrouwen. We deelden de belevenissen van ouderen uit heel Nederland en vanuit alle geledingen van de samenleving: van een Groningse kluizenaar tot een levensgenieter uit Uithoorn, van een oudere ADO Den Haag-supporter tot een gepensioneerde zorgbestuurder. Dankzij onze samenwerking met HelpAge International en ILC Japan hebben we ook een indruk kunnen geven van hoe ouderen in andere delen van de wereld de coronatijd beleven. Ten slotte hebben ook steeds meer zorgverleners op het platform verteld over de impact van corona op henzelf en het bieden van goede zorg voor oudere mensen, onder meer in de speciale zorgweek eind november.

Verder in 2021
Zolang corona ons dagelijks leven blijft beheersen, blijven wij samen met stichting GetOud de verhalen van ouderen ophalen en publiceren. Heeft u tips of wilt u zelf uw verhaal delen, laat het ons weten! Met bijzondere dank aan de fondsen die dit initiatief mede mogelijk maakten en maken: Jo Visser fonds, Fonds Sluyterman van Loo, Stichting RCOAK en Fonds 1818.

David van Bodegom in gesprek met Youtuber Govert Sweep

26-12-202029-12-2020leydenacademy

Universiteit van Nederland presenteert in december 2020 een nieuwe serie podcastcolleges, onder de noemer ‘Op de proef gesteld’. Hierin worden twee ogenschijnlijk verschillende werelden aan elkaar gekoppeld: die van bekende Youtubers en wetenschappers. Vandaag is de eerste aflevering van de serie gepubliceerd, met de centrale vraag: ‘Hoe kan ik zo lang mogelijk gezond blijven?’ Youtuber Govert Sweep (390.00 abonnees) gaat erover in gesprek met verouderingsexpert en arts David van Bodegom van Leyden Academy.

Lichaam als een auto
Govert Sweep beleeft in zijn YouTube-video’s talloze avonturen: hij reist af naar barre oorden, slaapt in iglo’s en zoekt zijn mentale en fysieke grenzen op. David van Bodegom, hoogleraar Vitaliteit aan het LUMC, houdt ook van een portie avontuur: zo deed hij jarenlang veldwerk op het platteland in West-Afrika en verricht hij nu onderzoek naar hoe we vitaal ouder worden. Govert en David bespreken in de podcast hoe je zo lang mogelijk gezond kan blijven. David: “Je kunt het menselijk lichaam vergelijken met een auto. Als je met een Porsche 911 scheurt op de Duitse Autobahn, dan slijt-ie sneller. Maar als je er iets zuiniger mee bent, hem elke dag poetst en in een warme garage zet, dan gaat-ie langer mee en kun je nog steeds mooie avonturen beleven en allerlei plekken bereiken. Misschien kun je wel een oldtimer worden Govert!”

Beluister de podcast (26 min.) op de website van Universiteit van Nederland of via Spotify.

Govert Sweep heeft voor ‘Op de proef gesteld’ ook een video opgenomen over slaapdeprivatie, met wetenschappers van de Radboud Universiteit. Wat doet 80 uur zonder slaap met je lichaam en geest? Bekijk deze video op YouTube.