Dertig tweedejaars studenten van de Academie voor Sociale Studies Breda draaien mee in het onderwijsprogramma ‘Levensecht; Golden Oldies’. In dit keuzeprogramma staat kennismaken met de diversiteit van de doelgroep ouderen centraal. Dit doen zij onder meer door een ontmoeting met een zestal vitale 75-plussers in de schoolbanken van Avans Hogeschool.

Vroeger en nu
Op donderdagmiddag 28 april namen zes ouderen deel aan het college. Een gezelschap bestaande uit ouderen in de leeftijd van 75 tot 87 jaar. Het thema: ‘Betekenisgeving en vitaliteit’. Vanuit het met foto’s omklede levensverhaal ontstonden er gesprekken over bijvoorbeeld uitgaan vroeger en nu. Maar ook gesprekken over opvoeding, kansen nemen in het leven, over de juiste partner vinden, de oorlog, het verlies van dierbaren. Dit alles leverde een mooie ontmoeting tussen generaties op.

Levenswijsheid van ouderen
De deelnemers gaven vooral aan dat de tijd te kort was en dat ze nog veel langer met elkaar hadden willen praten. Een van de studenten vond dat ze veel geleerd had van de levenswijsheid van de ouderen. “Ondanks de vele tegenslagen die het leven soms geeft, is het belangrijk je niet uit het veld te laten slaan, dat is wat ik meeneem van vandaag.” Mevrouw Goeijers sloot af met de opmerking: “Ik zit normaal tussen de oudjes, nu tussen de jongelui en dat is ook weleens hartstikke leuk die andere praat.” Waarop een student opmerkte: “U bent nog heel hip!”

Ouderen in de schoolbanken
Docent Kitty van der Made-Bogaerts blikt tevreden terug op een geslaagde middag. Wat is het toch mooi, jong en oud samen in de klas druk in gesprek. Zo te horen neemt iedereen iets mee naar huis van deze ervaring en draagt een middag als deze bij aan meer intergenerationele solidariteit.

Dit keuzeprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door IK-Levensles; beter onderwijs in de zorg voor ouderen. Initiatiefnemers zijn Vereniging Het Zonnehuis en Leyden Academy on Vitality and Ageing.

Bron: www.ned7.nl

Leyden Academy on Vitality and Ageing organiseert op dinsdag 24 mei weer een ‘vitality walk’. Iedereen is van harte uitgenodigd om met ons een mooie Leidse route te wandelen; van burgemeester en wethouders, medewerkers en relaties tot scholieren, studenten en senioren. Loopt u ook mee? Aanmelden is niet nodig.

Datum: dinsdag 24 mei 2016, 12.30-13.15 uur

Locatie: vooralsnog Leyden Academy, Poortgebouw Zuid, kamer 0.15

Lunch: op eigen gelegenheid

 

Een van de pijlers onder EIT Health is het streven naar een paradigmaverschuiving in de gezondheidszorg, door uitdrukkelijk uit te gaan van een persoonsgerichte aanpak. Een essentiële eerste stap in die verschuiving is niet alleen het betrekken van de burger, maar het daadwerkelijk ontwikkelen van een zorgmodel dat is gebaseerd op de context en behoeften van oudere mensen. Bij het verkennen van bestaand onderzoek bleek al snel dat er nog weinig bekend is over oudere mensen en hun attitudes, behoeften en verlangens.

Om deze reden is een studie uitgevoerd in vier EU-landen – Nederland, Frankrijk, Polen en Portugal – als een eerste verkenning van de Europese burger van 55 jaar en ouder. De samenvatting van de bevindingen van deze studie, getiteld Ambitions of 55+ Europeans in selected countries, geeft inzicht in de belangrijkste thema’s die EIT Health wil agenderen: werk, financiën, leefomstandigheden, sociale contacten en gezondheid.

De studie is uitgevoerd door Leyden Academy on Vitality and Ageing, in nauwe samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum, in het kader van het EIT Health Executive & Professional Education Programme (annex 2.2.1: Towards citizen-centred active ageing and well-being). De survey is ontwikkeld door Leyden Academy, vertaald in samenwerking met diverse partners in de betreffende landen, en uitgevoerd door bureau Trendbox en partners.

U kunt het rapport hier bekijken.

 

In de schoolbanken leren mbo-/hbo-studenten Zorg en Welzijn een heleboel, maar goede zorg begint bij goed kijken en luisteren naar de mensen aan wie je zorg gaat verlenen. Vanuit die gedachte gaan studenten van ROC TOP in Amsterdam en Stenden Hogeschool in Leeuwarden verhalen ophalen bij mensen met dementie. Deze verhalen zullen op de Dementie Verhalenbank worden gedeeld.

Het project is gestart met een rondleiding en verkennende bijeenkomst in het Odensehuis, een plek waar mensen met dementie en hun mantelzorgers vrij kunnen binnenlopen voor een gesprek, advies of om aan te schuiven bij een activiteit. Wat willen de studenten leren? En wat zouden de ‘vaste klanten’ van het Odensehuis de studenten willen meegeven?

Dit project is een initiatief van Dementie Verhalenbank-partners Leyden Academy en Vereniging Het Zonnehuis.

Bron: 14-04-2016, Tao of Care

 

Sinds onze oprichting door Vereniging Aegon in 2008 zetten wij ons met hart en ziel in voor een leeftijdsvriendelijke samenleving, waarin de kwaliteiten van jong en oud op waarde worden geschat en mensen zich tot op hoge leeftijd uitgenodigd voelen om te blijven bijdragen. Waar kwaliteit van leven en eigen regie leidende principes zijn in de (ouderen)zorg en waar de leefomgeving mensen verleidt tot gezonde en sociale keuzes.

In 2015 is deze ambitie onder meer tot uiting gekomen in onderwijsprogramma’s voor studenten en voor bestuurders en managers in de zorg, en in onderzoeken naar onder meer zorgkosten, ouderenmishandeling en innovaties in het zorgonderwijs. Andere wapenfeiten zijn de verschijning van het boek Oud worden in de praktijk dat een recept biedt voor een langer gezond leven, en de lancering van platform GO! Leiden dat vitale initiatieven in Leiden met elkaar verbindt. Met grote regelmaat lieten we van ons horen in de media, tijdens congressen en aan tafel met beleidsbepalers. In dit jaarbericht vindt u een bloemlezing van de vele activiteiten die het team van Leyden Academy on Vitality and Ageing in 2015 heeft ondernomen.

Tweede Leidse Kenniscafé voor Ouderen met wethouder Roos van Gelderen en Vrienden van het Singelpark

Schakers hebben de fitste hersens, op de voet gevolgd door oud-ambtenaren. Tenminste, dat was de uitkomst van een informeel opgezet experiment in het Denksportcentrum Leiden op vrijdagmiddag 18 maart jl. Zo’n veertig 55-plussers ondergingen een reeks tests: puzzels, een zoekopdracht, Italiaanse uitspraak leren en een geheugenoefening. Neuropsycholoog Kerwin Olfers van het LIBC beantwoordde vragen over de veroudering van het brein en hoe je die tegen kunt gaan.

Wie z’n hersenen fit wil houden, moet ze blijven gebruiken. Daar hadden zo’n veertig deelnemers wel oren naar in het Denksportcentrum Leiden vanmiddag, waar vijf teams streden om het eigenaarschap van de fitste hersenen. Verwacht werd dat de controlegroep van vijfentwintigjarigen zou winnen. Op die leeftijd zijn de hersenen immers op hun best. Maar het bleek dat in elk geval deze actieve ouderen in staat waren de jongeren naar een derde plek te verdringen.

Grondorgel
Na de wedstrijd bogen de teams zich in een brainstorm over de vraag hoe we onze stad zo inrichten, dat we zo goed als vanzelf onze hersens blijven gebruiken. Bijvoorbeeld met een slim ingerichte denkplek in het Singelpark. Wethouder Roos van Gelderen en leden van de Stichting Vrienden van het Singelpark dachten mee en kwamen met creatieve ideeën als het Singelpark als zoekplaat, praatpaaltjes met mensen aan de andere kant van het park, een café dat elke dag het menu in een andere taal aanbiedt en een grondorgel dat met de voeten kan worden bediend.

De Leidse Proeftuin
In Leiden wordt veel onderzoek gedaan naar ouder worden. Maar wat hebben ouderen hier zelf aan, en onderzoeken we wel de goede dingen? Met ouderen in gesprek gaan is een daarom belangrijk doel van de Leidse Proeftuin Zorg & Welzijn, waarin Leidse kennisinstellingen werken aan duurzame, innovatieve oplossingen voor vraagstukken over zorg en welzijn. De kennisinstellingen vertalen wetenschappelijk onderzoek naar praktische oplossingen en testen het effect ervan, in samenwerking met oudere Leidenaren. In het Proeftuinnetwerk wordt in co-creatie kennis ontwikkeld en verbreed. De kennisinstellingen die samenwerken in de proeftuin zijn Hogeschool Leiden, TNO, Leiden Institute for Brain and Cognition (samenwerking LUMC en Universiteit Leiden) en Leyden Academy on Vitality and Ageing. De proeftuin wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Leiden.

Een video-impressie van het Tweede Leidse Kenniscafé vindt u hier.

In november 2015 organiseerde de Leidse Proeftuin het Eerste Leidse Kenniscafé voor Ouderen in verzorgingshuis Rosenburch, over het belang van bewegen.

Op donderdag 7 april a.s. is het Wereldgezondheidsdag. Dit jaar staat de dag in het teken van de strijd tegen diabetes. Minstens een half uur per dag in touw zijn is heel belangrijk, zeker voor mensen met diabetes. Door te bewegen, blijft de bloedsuikerspiegel stabieler. Bij Leyden Academy vinden we dit een mooie aanleiding voor een Vitality Walk. Zoals gebruikelijk, is iedereen van harte uitgenodigd om met ons mee te wandelen: van burgemeester en wethouders, medewerkers en relaties tot scholieren, studenten en senioren. We zien u graag op 7 april!

Datum
Donderdag 7 april 2016

Tijd & locatie
12.30 uur start wandeling bij Theehuis Noord, Joop Vervoornpad 1, Leiden
13.15 uur einde wandeling bij Theehuis Noord

Lunch
Op eigen gelegenheid

Aanmelden
Niet nodig

Snelle economische ontwikkeling en verstedelijking hebben verregaande invloed op de sterfte in ontwikkelingslanden; er overlijden nu meer mensen aan chronische ziekten, overgewicht en roken dan aan ondervoeding en infectieziekten. Volgens een internationale groep onderzoekers moet de focus in de volksgezondheid in ontwikkelingslanden verschuiven naar het stimuleren van een gezonde levensstijl en de bestrijding van chronische ziekten op latere leeftijd, in plaats van de aandacht uitsluitend te richten op infectieziekten die hun tol eisen op jongere leeftijd. Inwoners van ontwikkelingslanden hebben weinig tijd gehad om zich aan te passen en zijn daarom vatbaarder voor welvaartsziekten. Deze bevindingen zijn op 17 februari jl. gepubliceerd in The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene.

Welvaartsziekten hebben traditionele ziekten ingehaald
De overgang van schaarste naar meer welvarende omgevingen, gaat in ontwikkelingslanden gepaard met een snelle toename van het aantal mensen met niet-overdraagbare ziekten zoals hart- en vaatziekten, kanker, chronische aandoeningen van de luchtwegen en suikerziekte. In Afrika veroorzaken deze ziekten al meer sterfgevallen dan traditionele ziekten zoals malaria en longontsteking. Verwacht wordt dat het aantal sterfgevallen in ontwikkelingslanden als gevolg van niet-overdraagbare ziekten in 2030 maar liefst 71% van alle sterfgevallen bedraagt en ruim vier keer hoger zal liggen dan in westerse landen.

Driedubbele evolutionaire mismatch
De onderzoekers betogen dat de bevolking van ontwikkelingslanden veel gevoeliger is voor welvaartsziekten dan de bevolking van westerse landen, als gevolg van een ‘driedubbele evolutionaire mismatch’. Onderzoeker David van Bodegom van Leyden Academy on Vitality and Ageing legt uit: “Ontwikkelingslanden maken een snelle overgang door van schaarste naar meer welvaart, vaak binnen één generatie. Voor de bevolking in Westerse landen heeft deze overgang meerdere generaties geduurd, waardoor ze meer tijd hebben gehad om zich hier cultureel en epigenetisch op aan te passen. De bevolking van ontwikkelingslanden matchen zowel genetisch, cultureel als epigenetisch niet met hun in toenemende mate welvarende leefomgeving. In cultureel opzicht geldt vaak nog steeds het ideaal van corpulentie en fysieke inactiviteit, die bij mannen wordt geassocieerd met status en bij vrouwen met vruchtbaarheid. In epigenetisch opzicht zijn veel Afrikanen die vandaag leven, geboren in armoede. Hun lichamen zijn in hun jeugd geprogrammeerd om maximaal calorieën in vetreserves op te slaan, ter voorbereiding op tijden van schaarste. Die programmering draagt nu bij aan zwaarlijvigheid, suikerziekte en hart- en vaatziekten in snel uitdijende stedelijke populaties.”

Verschuiving nodig in volksgezondheid
Als gevolg van de driedubbele mismatch verwachten de onderzoekers dat ontwikkelingslanden veel harder zullen worden getroffen door welvaartsziekten dan westerse landen. Organisaties actief op het gebied van volksgezondheid zullen dan ook een hogere prioriteit moeten geven aan de preventie en behandeling van deze ziekten. Van Bodegom: “Gezondheidsorganisaties, gesteund door wereldwijde programma’s zoals de Millennium Development Goals, hebben grote stappen gezet in de bestrijding van armoede, ondervoeding, infectieziekten en kindersterfte. Nu staan we voor een nieuwe bedreiging. Alleen door de handen ineen te slaan, kunnen we de leefomgeving in ontwikkelingslanden zo aanpassen dat de explosie van welvaartsziekten wordt ingedamd. Nu is het moment! Roken, de hele dag zitten op kantoor, overal fastfood… laten we nu helpen voorkomen wat we in de westerse samenleving veel te lang hebben verwaarloosd.”

Organisaties zoals NCD Alliance en Lancet NCD Action Group pleiten al langer voor de erkenning van niet-overdraagbare ziekten als een acute bedreiging voor de wereldwijde volksgezondheid. De onderzoekers dragen nu ook evolutionaire argumenten aan voor hun pleidooi.

Het artikel ‘An Emerging Epidemic of Non-communicable Diseases in Developing Populations Due to a Triple Evolutionary Mismatch’ door Jacob J.E. Koopman, David van Bodegom, Juventus B. Ziem en Rudi G.J. Westendorp is op 17 februari 2016 gepubliceerd door wetenschappelijk tijdschrift The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. Een samenvatting vindt u hier.

 

In geval van vragen kunt u contact opnemen met Niels Bartels, manager communicatie, via tel. (071) 524 0960 of per e-mail.

Zöldségek szemmagasságban! Oftewel: leg je groente op ooghoogte in de koelkast. De boekposter met praktische tips om gezond oud te worden, is nu vertaald in het Hongaars. De poster maakt onderdeel uit van het boek Oud worden in de praktijk. Laat de omgeving het werk doen van professor Rudi Westendorp en David van Bodegom.

De vertaling is een initiatief van de Hongaarse vestiging van Aegon N.V., als onderdeel van een interne campagne om een vitale leefstijl op de werkvloer te bevorderen. In het kader van deze campagne zijn in samenwerking met Leyden Academy onder andere ook twee video’s gemaakt.

Bekijk de Hongaarse boekposter hier.

 

Hoe zorgen we dat er meer aandacht komt voor ouderen in de medische curricula? Dit was de inzet van een expert meeting van universitaire kerndocenten en curriculumcoördinatoren op het gebied van ouderengeneeskunde, op dinsdag 16 februari 2016 bij Leyden Academy. Met afvaardigingen van umc’s uit Groningen, Utrecht, Leiden, Rotterdam, Maastricht en Amsterdam.

Aanleiding voor de bijeenkomst voert terug tot 2011, toen uit een inventarisatie van Leyden Academy bleek dat het onderwijs op het gebied van ouderengeneeskunde op de acht medische faculteiten in aanbod en kwaliteit sterk varieerde en voor verbetering vatbaar was. Met het rapport kregen de faculteiten in 2015 vervolgens een kader aangereikt om ouderengeneeskunde beter en consistenter in hun curricula te verwerken. Verschillende faculteiten geven aan dit rapport met basiscompetenties nu als leidraad te gebruiken bij de curriculumherziening, maar merken op dat het lastig is om al deze competenties te onderwijzen in de korte tijd die ze tot hun beschikking hebben – in de inventarisatie van 2011 werd vastgesteld dat gemiddeld slechts twee procent van het curriculum is gericht op ouderengeneeskunde.De daadwerkelijke invoering van deze competenties in het medisch onderwijs werd dan ook gezien als de grootste uitdaging, zeker zolang nog niet op alle faculteiten een coördinator is aangesteld voor het ouderengeneeskundig onderwijs. Mede om die reden nam Leyden Academy het initiatief tot deze expert meeting, om ervaringen te delen en gezamenlijk ouderenzorg hoger op de onderwijsagenda te krijgen. Met als ultiem doel: betere patiëntenzorg.

Curriculum op de schop
Cees Hertogh, hoogleraar ouderengeneeskunde aan het VUmc, zette de discussie al snel op scherp: “Het moet niet gaan over meer aandacht voor ouderengeneeskunde. Het hele medische curriculum moet op de schop.” Volgens Hertogh zijn de curricula al sinds de 19e eeuw gebaseerd op het genezen van acute ziekten, terwijl we inmiddels leven in een tijdperk van vooral chronische ziekten met veel oudere patiënten die niet passen in een curriculum gebaseerd op enkelvoudige diagnosen. Aandacht voor ouderen mag dan ook geen voetnoot zijn, maar moet over de volle breedte van de opleiding zijn geïntegreerd. Hertogh’s pleidooi vond veel bijval, waarbij onder meer werd geopperd om coalities te smeden met andere meer holistische disciplines, zoals huisartsgeneeskunde, kindergeneeskunde en psychiatrie.

House en soaps
Uiteraard werden er ook praktische ervaringen, inzichten en ideeën uitgewisseld. UMC Utrecht blijkt te werken aan herziening van het curriculum, met meer ruimte voor ouderengeneeskunde in combinatie met neurologie en psychiatrie. Corry van Rooyen, onderwijskundige bij het KNMG, deelde haar ervaringen op het gebied van ouderengeneeskunde in de medische vervolgopleidingen, waarbij onder meer een MOOC (massive open online course) is ontwikkeld voor alle artsen in opleiding. Zij vindt het niet ondenkbaar dat deze cursus ook in de basisopleiding kan worden ingezet. Andere innovatieve leermethoden die ter sprake kwamen, waren de toepassing van soaps en de televisieserie ‘House’ (over een botte maar briljante arts die ingewikkelde casuïstische puzzels oplost) om aan te sluiten bij de belevingswereld van studenten. Ten slotte kwam de inzet van positieve rolmodellen regelmatig terug en werd het belang breed onderkend van direct en bij voorkeur langdurig contact tussen student en ouderen, bijvoorbeeld in de vorm van een buddy-systeem.

Samen een vuist maken
In de afsluiting van de expert meeting is de optie verkend om een landelijk platform in te richten, om initiatieven te verbinden, gezamenlijk een vuist te kunnen maken en bijvoorbeeld minimaal vereiste standaarden vast te stellen op het gebied van ouderengeneeskunde die op elke faculteit zouden moeten worden gehaald. Dit zou ook helpen om de aansluiting met de vervolgopleidingen te vergemakkelijken. De urgentie wordt alom gevoeld en een volgende bijeenkomst wordt gepland.