Wie in beweging blijft, heeft een grotere kans om gezond oud te worden. Dat weten we allemaal. Maar hoe zorgen we dat we blijven bewegen? Leidse wetenschappers, verenigd in de Leidse Proeftuin Zorg & Welzijn, gingen op vrijdag 30 oktober jl. in gesprek met zo’n vijftig bewoners van verzorgingshuis Rosenburch tijdens het Eerste Leidse Kenniscafé voor Ouderen. Speciale gast was burgemeester Henri Lenferink, die zijn fitheid liet testen (hij haalde de hoogst haalbare score) en meedeed met een sessie Tai Chi voor ouderen.
Tweedeling opheffen
John Verhoef van Hogeschool Leiden vertelde hoe de Leidse Proeftuin Zorg & Welzijn de tweedeling tussen Leidenaars (aan de ene kant van de spoorlijn) en wetenschappelijke instellingen (aan de andere kant van de spoorlijn) wil opheffen door in gesprek te gaan met Leidse senioren en ze te betrekken bij het onderzoek naar veroudering. Marianne Stadlander van TNO liet enkele eenvoudige tests zien om de fitheid te meten. Verouderingswetenschapper David Bodegom van Leyden Academy vertelde wat Nederlandse ouderen (relatief veel gezondheidsklachten) kunnen leren van ouderen uit Ghana (tot op hoge leeftijd uitzonderlijk fit) en hoe je in het dagelijks leven kunt zorgen dat je zoveel mogelijk beweegt. Daarna konden ouderen dezelfde tests doen op de bewegingsmarkt, waar de wetenschappers uitleg en advies gaven.
De Leidse Proeftuin
Met ouderen in gesprek gaan is een belangrijk doel van de Leidse Proeftuin Zorg & Welzijn, waarin Leidse kennisinstellingen werken aan duurzame, innovatieve oplossingen voor vraagstukken op gebied van zorg en welzijn. De kennisinstellingen vertalen wetenschappelijk onderzoek naar praktische oplossingen en testen het effect ervan, in samenwerking met oudere Leidenaren. In het Proeftuinnetwerk wordt in co-creatie kennis ontwikkeld en verbreed. Maar wat hebben ouderen hier zelf aan, en onderzoeken we wel de goede dingen? Met die vraag wil de Leidse Proeftuin regelmatig de stad in. Dit was het eerste Kenniscafé, over enkele maanden volgt een nieuwe bijeenkomst met een ander thema op een andere plek.
Gemeentelijke stimulans
De kennisinstellingen die samenwerken in de proeftuin zijn Leyden Academy, Hogeschool Leiden, TNO en Leiden Institute for Brain and Cognition. Eerder dit jaar was de Leidse Proeftuin onder meer actief tijdens de Nacht van Kunst en Kennis. De proeftuin wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Leiden. Kijk voor meer informatie op de website: www.deleidseproeftuin.nl.
Vergrijzing vraagt om solidariteit tussen generaties
“The notion that work makes you healthy is wishful thinking.” In zijn Masters of Ageing-lezing bij Leyden Academy op 13 oktober 2015, stelde professor Simon Biggs de internationale consensus ter discussie over hoe samenlevingen moeten omgaan met een vergrijzende populatie. Volgens Biggs komt hier meer bij kijken dan uitsluitend mensen langer aan het werk en productief te houden.
Economische benadering miskent verschillende prioriteiten
Biggs, hoogleraar Gerontology and Social Policy aan de Universiteit van Melbourne, begon zijn lezing met een toelichting op hoe onze demografie verschuift van een traditionele piramide naar een kolomstructuur (“or a cocktail shaker, if you will”). Dit gebeurt niet alleen in het Westen, maar ook in hoog tempo in veel ontwikkelingslanden. De dominante visie op hoe om te gaan met deze verschuiving is, in de woorden van de OECD: ‘live longer, work longer’. Dit klinkt logisch: de staat betaalt minder pensioenen uit, vergroot het arbeidspotentieel en int meer inkomstenbelasting. Los van de vraag of er banen beschikbaar zijn en of leeftijdsdiscriminatie op de werkvloer kan worden tegengegaan, stelt Biggs een heel andere invalshoek voor. Hij stelt dat deze economische benadering geen recht doet aan de veranderingen die plaatsvinden in de levensloop: jonge en oudere volwassenen hebben verschillende prioriteiten naar mate zij hun leven leiden. De belangrijkste vraag zou moeten zijn hoe we die positieve verschillen beter herkennen en empathie en solidariteit kunnen bevorderen tussen generaties.
Oproep voor ‘precarious solidarity’
Biggs wees erop dat jonge en oudere generaties allebei met veel onzekerheden te kampen hebben. Jongeren hebben moeite om een goedbetaalde baan te vinden, een huis te kopen en een gezin te stichten. Oudere volwassenen zien zich geconfronteerd met een verschuivende pensioenleeftijd, hoge werkloosheid onder 55-plussers en toenemende druk op ons zorgstelsel. Biggs ziet deze gedeelde onzekerheid als een mogelijke bron van solidariteit. Hij doet een oproep voor “precarious solidarity”: zie jong en oud niet langer als gelijken en concurrenten op de arbeidsmarkt, maar herken en omarm de verschillen. Om dit generationele potentieel te ontsluiten, zijn volgens Biggs duurzame oplossingen nodig die alle generaties vooruit helpen en die de complementaire kwaliteiten van alle leeftijdsgroepen op allerlei fronten benutten. Zodat we ons kunnen bewegen “from a precarious to a new virtuous circle.”
Lees voor meer informatie het artikel van Simon Biggs getiteld ‘Adapting to an Ageing Society – the need for cultural change’ (Policy Quarterly, Vol.10 Issue 3, August 2014).
Vitality Walk: 1 oktober
Internationale dag voor ouderen én muziek
Op 1 oktober is het zowel de internationale dag van de ouderen als de internationale muziekdag. De Verenigde Naties willen op deze dag maatschappelijke thema’s rondom veroudering, zoals onafhankelijkheid, participatie en zorg onder de aandacht brengen. Tevens wordt op die dag gevierd dat muziek verbroedert. Voor gemeente Leiden en Leyden Academy een uitstekende aanleiding om samen met burgemeester Lenferink, wethouders, ambtenaren, en medewerkers en studenten van Leyden Academy te wandelen tijdens een nieuwe editie van de Vitality Walk.
Loopt u ook mee?
Wij nodigen iedereen van harte uit om met ons mee te wandelen: scholieren, studenten, volwassenen, senioren. Gebruik uw lunchtijd voor een wandeling door de prachtige binnenstad van Leiden. Graag begroeten we u op donderdag 1 oktober om 12.00 uur op het Stadhuisplein in Leiden. De wandeling eindigt om 12.45 uur bij de Garenmarkt, waar in het kader van de 3-oktoberfeesten van 13.00-14.00 uur zo’n 3500 kinderen zullen meezingen met de mini-koraal.
Datum
Donderdag 1 oktober 2015
Tijd & locatie
12.00 – Start wandeling bij Stadhuisplein te Leiden
12.45 – Einde wandeling bij Garenmarkt
13.00 – Start mini-koraal ‘De wereld op zijn kop’ voor de liefhebbers
14.00 – Einde mini-koraal
Lunch
Op eigen gelegenheid
Aanmelden
Niet nodig
“Oud worden in de praktijk” volop in de belangstelling
Afgelopen woensdag 23 september jl. is ‘Oud worden in de praktijk’ gepresenteerd, het nieuwe boek van dr. David van Bodegom (Leyden Academy) en professor Rudi Westendorp (Universiteit van Kopenhagen). Het boek heeft in de eerste week veel aandacht gekregen in de media, met onder meer lovende kritieken in NRC Handelsblad en De Telegraaf.
De auteurs zijn afgelopen week in diverse radio- en televisieprogramma’s geïnterviewd, zoals bij Humberto Tan (RTL Late Night) en Edwin Evers op Radio 538. U kunt enkele radio-interviews over het boek hier terugluisteren:
- 22-9, Radio 1 Met het oog op morgen, interview David van Bodegom en Rudi Westendorp
- 25-9, Radio 5 NTR Kennis van nu, interview David van Bodegom
- 26-9, BNR Gezond, interview David van Bodegom
- 28-9, Radio 5 TinekeShow, interview David van Bodegom
Oudste aanwezige krijgt eerste exemplaar Oud worden in de praktijk
Op woensdag 23 september 2015 was de presentatie van ‘Oud worden in de praktijk – Laat de omgeving het werk doen’, het nieuwe boek van dr. David van Bodegom (Leyden Academy) en Rudi Westendorp (Universiteit van Kopenhagen). In een volgepakt Stadhuis in Leiden verzorgden de auteurs een openbare lezing, waarna de oudste aanwezige – een vitale 80-jarige Leidenaar – het eerste exemplaar kreeg uitgereikt.
Openbare lezing en boekpresentatie ‘Oud worden in de praktijk’
Veel gezondheidsklachten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en versleten knieën, lijken onvermijdelijk maar komen voort uit onze leefstijl en onze omgeving. Door de mismatch tussen onze ‘oude’ genen en de moderne omgeving kunnen we geen weerstand bieden aan de voortdurende verleidingen om ons heen. We zouden dus onze omgeving het werk moeten laten doen. Door kleine aanpassingen thuis, onderweg, op werk, school of in de wijk maken we makkelijker gezonde keuzes.
In Oud worden in de praktijk, het praktische vervolg op Oud worden zonder het te zijn, geven Rudi Westendorp en David van Bodegom nieuwe tips voor een langer gezond leven.
U bent woensdag 23 september a.s. om 12.00 uur van harte welkom in het Stadhuis van Leiden voor de openbare lezing en boekpresentatie Oud worden in de praktijk.
Programma
Woensdag 23 september 2015
12.00 uur – Openbare lezing Oud worden in de praktijk
12.30 uur – Boekpresentatie met aansluitend signeren door de auteurs prof. dr. Rudi Westendorp en dr. David van Bodegom
Locatie
Hal van het Stadhuis
Ingang Stadhuisplein 1
Leiden
Aanmelden
Niet noodzakelijk
Platform GO! Leiden
Moestuinen in de Stevenshof. Collega’s van het Rijnlands Revalidatiecentrum die bij toerbeurt gezonde lunches voor elkaar klaarmaken. Meer groente en fruit in de kantine van Da Vinci College Kagerstraat. Leiden barst van de initiatieven die van de stad een fijnere en gezondere plek maken om te wonen, werken en leven. Al deze goede ideeën worden nu samengebracht op het online platform GO! Leiden.
Leidenaren verleiden tot langer leven
GO! Leiden wil, samen met Leidse inwoners en organisaties, de omgeving veranderen om een gezonde leefstijl en meer sociale contacten te stimuleren. Door onze leefomgeving zo aan te passen dat deze ‘verleidt’ tot gezond en sociaal gedrag, scheppen we niet alleen kansen om langer te leven, maar ook om langer fit en vitaal te blijven. Alle initiatieven die bijdragen aan een vitale en sociale stad, thuis of in de buurt, op het werk en op school, kunnen worden geplaatst op de kaart van Leiden op het GO! Leiden-platform. Daarmee kunnen we elkaar inspireren en verder helpen. Ons ultieme doel is om binnen tien jaar vijf gezonde en vitale levensjaren aan het leven van de inwoners van Leiden toe te voegen.
De theorie achter GO! Leiden
GO! Leiden is een initiatief van kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing. Het is algemeen bekend hoe we gezond ouder kunnen worden: meer bewegen, gezonder eten en goede sociale contacten. Toch lukt het ons maar moeilijk om ons gedrag te veranderen: zo worden we voortdurend blootgesteld aan verleidingen om teveel te eten en de hele dag te zitten. Mensen vertellen wat ze wel of niet moeten doen, helpt niet. Wat wel werkt, is de omgeving waarin we leven, leren, werken, winkelen en recreëren aanpassen. Die omgeving moet het makkelijker en vanzelfsprekender maken dat we gezonde en sociale keuzes maken, zonder dat we daar steeds heel bewust over hoeven nadenken. Daarom richt GO! Leiden zich op omgevingsveranderingen: thuis, in de wijk, op kantoor, op school, overal. Op het platform worden alle ideeën verzameld en kunnen inwoners en organisaties elkaar opzoeken om initiatieven te realiseren. Uiteraard initieert Leyden Academy diverse activiteiten ter inspiratie en ondersteuning van initiatieven.
Eerste inspirerende inzendingen
Op het GO! Leiden-platform zijn al inspirerende ideeën geplaatst, zoals onder meer:
- Bouwbedrijf Burgy heeft acht fietsen aangeschaft zodat medewerkers met afspraken in de buurt niet meer met de auto hoeven. Het idee verdient zich terug door de besparing op parkeergeld.
- Om het onderlinge contact tussen bewoners van het Waardeiland te bevorderen wordt een jaarlijkse klusdag georganiseerd en vinden huiskamerlezingen plaats, waarbij bewoners hun buren vertellen over hun passie of hobby.
- Het Da Vinci College aan de Kagerstraat heeft een ‘gezonde kantine’ ingericht en is van plan op het schoolplein fruitbomen te plaatsen en plekken om te sporten.
- Bij zes Leidse kinderdagverblijven en peuterspeelzalen hebben JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) en Nutricia smakelijke moestuinen gerealiseerd.
In geval van vragen kunt u contact opnemen met Niels Bartels, manager communicatie, via tel. (071) 524 0960 / tel. (06) 3461 4817 of e-mail: bartels@leydenacademy.nl.
Het platform GO! Leiden vindt u hier: www.goleiden.com.
Op zoek naar het nieuwe ‘gezicht’ van Leyden Academy
Leyden Academy on Vitality and Ageing is een kennisinstituut dat opleidingen biedt, onderzoek doet en ontwikkelingen initieert op het gebied van vitaliteit en veroudering. De missie van Leyden Academy is het promoten en verbeteren van de kwaliteit van leven van ouderen.
Elk jaar figureert een vitale oudere als het ‘gezicht’ van Leyden Academy op bijvoorbeeld onze website, publicaties en banieren. Dit is afwisselend een man en een vrouw. Tijdens de ‘verjaardag’ van Leyden Academy op 11 november, vindt traditioneel de wisseling van de wacht plaats.
Voor ons nieuwe jaar dat loopt van 11 november 2015 tot 11 november 2016 zijn we op zoek naar:
· Een oudere heer van ongeveer 70-80 jaar, bij voorkeur met een niet-Nederlandse achtergrond, bijvoorbeeld Surinaams of Indonesisch, met en gezonde, vitale en verzorgde uitstraling.
· Belangrijk vooral is het plezier dat iemand uitstraalt, iemand die zin heeft in het leven met pretlichtjes in de ogen.
· Meerdere foto’s van meerdere geportretteerden mogen worden ingediend.
· De directie en communicatie-afdeling van Leyden Academy zullen het ‘winnende’ portret kiezen.
· Daarna zal mogelijk (indien door Leyden Academy wenselijk geacht) een professionele fotograaf het ‘model’ portretteren.
· Deze heer zal voor een kennismakingsgesprek bij Leyden Academy worden uitgenodigd.
· Het portret zal tijdens onze diesviering (verjaardag) op 11 november 2015 worden onthuld en zal vanaf dat moment onze website en communicatiemiddelen sieren.
· De foto is rechtenvrij en zal exclusief door Leyden Academy worden gebruikt.
· Alle communicatie-uitingen worden aan de geportretteerde beschikbaar gesteld.
Foto’s kunnen uiterlijk maandag 28 september 2015 worden
gemaild aan Yvonne Schinkel-Koemans:
koemans@leydenacademy.nl.
Oud worden in de praktijk, nieuw boek Rudi Westendorp en David van Bodegom
Op woensdag 23 september a.s. verschijnt ‘Oud worden in de praktijk – Laat de omgeving het werk doen’, het nieuwe boek van professor Rudi Westendorp (Universiteit van Kopenhagen) en David van Bodegom, verouderingswetenschapper bij Leyden Academy on Vitality and Ageing. Het is de opvolger van Westendorp’s bestseller ‘Oud worden zonder het te zijn’ uit 2014.
Veel gezondheidsklachten zoals hart- en vaatziekten, diabetes en versleten heupen, lijken onvermijdelijk maar ze komen vooral voort uit onze leefstijl. En die leefstijl wordt in hoge mate gedicteerd door de omgeving. Door de mismatch tussen onze ‘oergenen’ – onze evolutionaire erfenis – en onze moderne leefomgeving kunnen we maar moeilijk weerstand bieden aan de voortdurende verleidingen om ons heen. Daarom helpt gebieden en verbieden niet. Maar hoe kun je dan wél zorgen voor een langer gezond leven? Het recept is simpel: via kleine aanpassingen in de dagelijkse omgeving.
In het boek ‘Oud worden in de praktijk’ pleiten Rudi Westendorp en David van Bodegom ervoor om de omgeving het werk te laten doen. Door kleine aanpassingen thuis, onderweg, op het werk, op school en in de wijk maken we gemakkelijker of zelfs onbewust gezondere keuzes. Het boek biedt achtergronden, inzichten en praktische tips voor een langer gezond leven. Wist u bijvoorbeeld dat als u op kantoor zitten afwisselt met staan achter uw bureau, u jaarlijks evenveel calorieën verbrandt als bij het lopen van tien marathons?
‘Oud worden in de praktijk – Laat de omgeving het werk doen’ verschijnt op woensdag 23 september 2015 bij uitgeverij Atlas Contact, ISBN 9789045029597. Het verschijnt ook als e-book.
Staatssecretaris beantwoordt Kamervragen n.a.v. onderzoek Leyden Academy
Op 23 juni jl. heeft Henk Krol, fractievoorzitter 50PLUS, schriftelijke vragen gesteld naar aanleiding van onderzoek naar ouderenmishandeling van Leyden Academy on Vitality and Ageing. Dit onderzoek toont onder meer aan dat oudere mensen zich opvallend vaak gekwetst en beschadigd voelen door de wijze waarop instituties in onze maatschappij functioneren en georganiseerd zijn.
Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) heeft op 17 augustus jl. deze vragen beantwoord. De staatssecretaris geeft hierin onder meer aan de Tweede Kamer reeds toegezegd te hebben vervolgonderzoek te laten doen, waarbij hij de opvatting van ouderen zelf over ouderenmishandeling zeker wil betrekken. Hij onderschrijft de aanbeveling van Leyden Academy om ouderen actiever te betrekken bij het beleid, de preventie en de interventie in ouderenmishandeling: “Ik ben het daar zeer mee eens.”
De volledige beantwoording kunt u hier teruglezen.