Nederland vergrijst en iedere arts zal in toenemende mate met oudere patiënten te maken krijgen. Kwalitatief goede zorg voor deze oudere patiënten vraagt om artsen met kennis en vaardigheden over de ouderengeneeskunde. Een recente inventarisatie van ouderengeneeskundig onderwijs in de medische curricula liet zien dat dit in Nederland nog onvoldoende het geval is.

Op dit moment worden veel curricula herzien en vinden er verbeteringen plaats, maar een eenduidige leidraad voor de ouderengeneeskunde ontbreekt. In samenwerking met ZonMw wordt daarom gewerkt aan een lijst van basiscompetenties ouderengeneeskunde op basis van een internationale inventarisatie en met inbreng van deskundigen, ouderen en studenten. Deze leidraad is een nadere uitwerking van het Raamplan 2009 waarbij de algemene competenties vertaald worden tot specifieke competenties op het gebied van de ouderengeneeskunde. Wij hopen dat dit een eerste stap zal zijn om te waarborgen dat toekomstige artsen de competenties op het gebied van de ouderengeneeskunde beheersen die zij in hun latere praktijk nodig zullen hebben.

Klik hier voor het complete artikel van Hiltsje Heemskerk en David van Bodegom in het Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde.

De komende jaren gaat er veel veranderen. Er is sprake van vergrijzing; er is een grote groep ouderen ten opzichte van het aantal jongeren. Dit vraagt om een nieuwe manier van samenleven. Hoe gaan we met elkaar om, hoe willen we het samenleven organiseren? Hoe zorg je goed voor een kwetsbare oudere, die misschien nu wel dement is, maar die ook een mens is? Als we nu niet goed nadenken over de zorg voor de ouderen, waarom zou er dan straks iemand voor ons zorgen? Als wij de ouderen niet belangrijk vinden, waarom zouden wij dan straks wel waardevol zijn?

"Als het verleden niets betekent voor het heden,
is het heden niets waard voor de toekomst" Claudia de Breij

Het blijkt dat mbo/hbo/wo-studenten onvoldoende kennis
hebben over de complexe zorgvraag van ouderen, en dat zij een negatief beeld hebben over werken in de ouderenzorg. Leyden Academy on Vitality and Ageing, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw organiseren in samenwerking met lokale ROC’s en Hogescholen ‘Levensles: Inspiratie & Kennisdagen’ om samen met
studenten, docenten, ouderen en experts antwoord te geven op de vraag waarom werken in de zorg voor ouderen leuk is en wat er eventueel kan worden verbeterd.

In november 2013 hebben in Leiden, Utrecht en Zwolle de eerste Inspiratie- en Kennisdagen plaatsgevonden, om studenten en docenten enthousiast te maken voor het werken in de
ouderenzorg. Samen met regionale onderwijsinstellingen, gemeentes en andere partijen is gezocht naar de verbindende factor om kennis te vergroten en de beeldvorming over ouderen te verbeteren. Jongeren zijn in aanloop naar deze dagen op onderzoek uitgegaan. Ze zijn op pad geweest, langs zorginstellingen, langs experts en in gesprek geraakt met ouderen. De gezamenlijk geformuleerde uitkomsten van ouderen, jongeren, professionals en andere geïnteresseerden worden omgezet in aanbevelingen om ouderenzorg voor jongeren inspirerend te maken. Zo worden de bevindingen omgezet in mogelijkheden voor de toekomst. Hieronder enkele voorbeelden:

• Eerder beginnen met oriëntatie op zorg en ouderenzorg.
• Welzijn onderdeel maken van zorgonderwijs.
• Praktijk in onderwijs brengen.
• Kruisbestuiving oud en jong.
• Betere samenwerkingen tussen zorginstelling en onderwijs.

Kijk voor een indruk van deze drie Inspiratie- en Kennisdagen het korte filmpje en het ’tegelboekje’-verslag.

Op 14, 18, 20 en 25 november, en 3 december organiseren Leyden Academy, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw Inspiratie- en Kennisdagen in resp. Roosendaal, Assen, Heerlen, Den Haag en Amersfoort. Tijdens deze dagen zullen studenten van mbo/hbo/wo-zorgopleidingen hun kijk op ouderen en ouderenzorg te geven. Wilt u kosteloos een Inspiratie- en Kennisdag bijwonen? Dat kan via leydenacademy@leydenacademy.nl!

Onder de noemer Levensles  reizen Leyden Academy, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw het land door om iets te doen aan beeldvorming over ouderen: ouderenzorg moet aantrekkelijker worden. Om jongeren daarbij te betrekken, organiseren ze de Levenslessen waar ze studenten vragen na te denken over de hoofdvraag: hoe kunnen we waardige zorg bieden aan ouderen? De ideeën kunnen gaan over zorgvernieuwing, onderwijsvernieuwing en het verbeteren van de beeldvorming van de jongeren over ouderen. De eerste Levensles was afgelopen vrijdag in Roosendaal.

 

Goud voor oud

De Brabantse studenten presenteren hun ideeën aan een publiek en een jury. Voor de beste drie ideeën is er dit jaar namelijk een geldprijs om het idee daadwerkelijk uit te voeren. De eerste prijs (500 euro) gaat naar het plan van studente Nanne van der Meer: ‘Als tijd geld is, zijn ouderen goud waard.’ Volgens Nanne kunnen jongeren veel leren van ouderen. ‘Het is zonde om niets te doen met die waardevolle kennis.’ Ze oppert om ouderen uit te nodigen op scholen om de onderwerpen in geschiedenislessen beeldend te maken.
Met de tweede prijs (300 euro) willen Janneke van Aalst, Milou Francke en Demi Kogelenberg middels theaterlessen leren studenten mee te gaan in de belevingswereld van ouderen. 
Het derde idee (200 euro) dat in de prijzen valt is: iedere student een maatje. Studenten Kim de Bruijn, Ivana van Elburg, Dana Heeren en Amber van Opstal willen ervoor zorgen dat jongeren van de zorgopleiding allemaal een ouder ‘maatje’ krijgen om leuke dingen mee te doen.

 

Meer Levenslessen

Vandaag, 18 november, vindt een Levensles plaatst in Assen. We hopen op net zoveel enthousiaste reacties en inspirerende ideeën als in Roosendaal.

Op 20 en 25 november, en 3 december zullen er nog Levenslessen plaatsvinden in resp. Heerlen, Den Haag en Amersfoort. U kunt zich kosteloos aanmelden via iklevensles@gmail.com!

 

Kijk voor meer informatie op www.facebook.com/levensles.

 

De komende jaren gaat er veel veranderen. Er is sprake van vergrijzing; er is een grote groep ouderen ten opzichte van het aantal jongeren. Dit vraagt om een nieuwe manier van samenleven. Hoe gaan we met elkaar om, hoe willen we het samenleven organiseren? Hoe zorg je goed voor een kwetsbare oudere, die misschien nu wel dement is, maar die ook een mens is? Als we nu niet goed nadenken over de zorg voor de ouderen, waarom zou er dan straks iemand voor ons zorgen? Als wij de ouderen niet belangrijk vinden, waarom zouden wij dan straks wel waardevol zijn?

"Als het verleden niets betekent voor het heden,
is het heden niets waard voor de toekomst" Claudia de Breij

Het blijkt dat mbo/hbo/wo-studenten onvoldoende kennis
hebben over de complexe zorgvraag van ouderen, en dat zij een negatief beeld hebben over werken in de ouderenzorg. Leyden Academy on Vitality and Ageing, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw organiseren in samenwerking met lokale ROC’s en Hogescholen ‘Levensles: Inspiratie & Kennisdagen’ om samen met
studenten, docenten, ouderen en experts antwoord te geven op de vraag waarom werken in de zorg voor ouderen leuk is en wat er eventueel kan worden verbeterd.

In november 2013 hebben in Leiden, Utrecht en Zwolle de eerste Inspiratie- en Kennisdagen plaatsgevonden, om studenten en docenten enthousiast te maken voor het werken in de
ouderenzorg. Samen met regionale onderwijsinstellingen, gemeentes en andere partijen is gezocht naar de verbindende factor om kennis te vergroten en de beeldvorming over ouderen te verbeteren. Jongeren zijn in aanloop naar deze dagen op onderzoek uitgegaan. Ze zijn op pad geweest, langs zorginstellingen, langs experts en in gesprek geraakt met ouderen. De gezamenlijk geformuleerde uitkomsten van ouderen, jongeren, professionals en andere geïnteresseerden worden omgezet in aanbevelingen om ouderenzorg voor jongeren inspirerend te maken. Zo worden de bevindingen omgezet in mogelijkheden voor de toekomst. Hieronder enkele voorbeelden:

• Eerder beginnen met oriëntatie op zorg en ouderenzorg.
• Welzijn onderdeel maken van zorgonderwijs.
• Praktijk in onderwijs brengen.
• Kruisbestuiving oud en jong.
• Betere samenwerkingen tussen zorginstelling en onderwijs.

Kijk voor een indruk van deze drie Inspiratie- en Kennisdagen het korte filmpje en het ’tegelboekje’-verslag.

Op 14, 18, 20 en 25 november, en 3 december organiseren Leyden Academy, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw Inspiratie- en Kennisdagen in resp. Roosendaal, Assen, Heerlen, Den Haag en Amersfoort. Tijdens deze dagen zullen studenten van mbo/hbo/wo-zorgopleidingen hun kijk op ouderen en ouderenzorg te geven. Wilt u kosteloos een Inspiratie- en Kennisdag bijwonen? Dat kan via leydenacademy@leydenacademy.nl!

Ook zonder het nieuwe verpleeghuis van omroepdirecteur Jan Slagter zijn er genoeg goede voorbeelden van ouderenzorg In Nederland. Het is tijd dat die nationaal doorbreken.

Er is iets grondig mis. Veel ouderen zeggen liever dood te gaan dan in een verpleeghuis opgenomen te moeten worden. Daarom heeft Jan Slagter – omroepdirecteur van MAX – aangekondigd een eigen verpleeghuis te starten. Volgens Slagter is kleinschaligheid de sleutel tot het verlenen van goede zorg. Ik vraag mij af welk probleem Slagter probeert op te lossen. Wordt het aantal kleinschalige eenheden in dit nieuwe verpleeghuis zo groot dat de meer dan honderdduizend verpleeghuisbewoners daar kunnen wonen? Dat zal ‘m niet worden.
Zijn er in Nederland geen voorbeelden waaraan we kunnen zien dat ‘we met hetzelfde geld betere zorg kunnen verlenen’? Ook mis. Veel mensen met dementie worden binnen de budgettaire kaders thuis verzorgd en verpleegd. Er is de Hogeweyk in Weesp, een wijk met 23 woningen ieder voor zes tot zeven bewoners: tot voorbij de landsgrenzen een lichtend voorbeeld van residentiële zorg. In Den Haag wonen in Royal Rustique mensen met ernstige psychogeriatrische problematiek zelfstandig in daarvoor geschikt gemaakte herenhuizen. In De Meridiaan in Capelle aan de IJssel wonen mensen met cognitieve beperkingen in door hen zelf gehuurde kamers en geven daar richting aan hun leven op basis van hun eigen mogelijkheden. De Herbergier heeft met een soortgelijk concept een succesvol franchisemodel gemaakt.

Institutionele standaarden
Omdat er al decennia discussie is over de kwaliteit van verpleeghuizen is de hamvraag waarom deze schoolvoorbeelden niet nationaal doorbreken. Waarom is het voorlopers zoals Hans Beckers – bestuursvoorzitter van Humanitas – niet gelukt om de sector van binnenuit te veranderen? Het antwoord is verbluffend. Politici, bestuurders en professionals denken het beter te weten en nemen de regie over van mensen met dementie. Terwijl geen enkele voorziening zo goed zorg op maat kan verlenen als een naaste thuis. Ook al is die zorg thuis technisch gesproken misschien minder goed, niet hygiënisch en weinig effectief. Maar dat ‘minder’, ‘niet’ en ‘weinig’ is volgens institutionele standaarden. Voor mensen met dementie blijft institutionele zorg een mager surrogaat voor wat zij zelf met hun naasten willen organiseren. In zo’n wederkerige relatie spelen geborgenheid, vertrouwen en waardigheid de boventoon. Een diagnose dementie betekent niet dat alles uit je handen mag worden geslagen. Daarom introduceerde Beckers in zijn verpleeghuizen de ‘JA-cultuur’, waar mensen zo veel als mogelijk hun leven leven volgens eigen normen en waarden.

Naasten ondersteunen
Het is nog niet lang geleden dat ouders hun zieke kinderen bij de poort van het ziekenhuis moesten afgeven omdat de dokter en de zuster het beter wisten. Die vooringenomenheid is niet meer. Tegenwoordig worden ouders en familieleden sterk betrokken bij de behandeling van hun kind. Nog steeds verrichten professionals hun technisch hoogstaande, hygiënische en effectieve ingrepen maar daarna treden zij terug en ondersteunen het kind en zijn familie op de weg naar herstel.
Laten wij dit als als spiegel en mensen met dementie en hun naasten ondersteunen op basis van wat zij zelf willen, kunnen en moeten doen. Bij mensen thuis zijn professionals op afstand, invoelend en dienstbaar. In institutionele voorzieningen halen zij de naasten naar binnen en geven hun ruimte om deel te nemen in de verzorging.
We moeten de ramen wijd open zetten. Daardoor neemt het informele toezicht toe, kunnen verwachtingen op elkaar worden afgestemd en kan het verlies van dierbaren beter worden verwerkt.

 

Blog van professor Rudi Westendorp in Zorgvisie op 16 November 2014.

De komende jaren gaat er veel veranderen. Er is sprake van vergrijzing; er is een grote groep ouderen ten opzichte van het aantal jongeren. Dit vraagt om een nieuwe manier van samenleven. Hoe gaan we met elkaar om, hoe willen we het samenleven organiseren? Hoe zorg je goed voor een kwetsbare oudere, die misschien nu wel dement is, maar die ook een mens is? Als we nu niet goed nadenken over de zorg voor de ouderen, waarom zou er dan straks iemand voor ons zorgen? Als wij de ouderen niet belangrijk vinden, waarom zouden wij dan straks wel waardevol zijn?

"Als het verleden niets betekent voor het heden,
is het heden niets waard voor de toekomst" Claudia de Breij

Het blijkt dat mbo/hbo/wo-studenten onvoldoende kennis
hebben over de complexe zorgvraag van ouderen, en dat zij een negatief beeld hebben over werken in de ouderenzorg. Leyden Academy on Vitality and Ageing, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw organiseren in samenwerking met lokale ROC’s en Hogescholen ‘Levensles: Inspiratie & Kennisdagen’ om samen met
studenten, docenten, ouderen en experts antwoord te geven op de vraag waarom werken in de zorg voor ouderen leuk is en wat er eventueel kan worden verbeterd.

In november 2013 hebben in Leiden, Utrecht en Zwolle de eerste Inspiratie- en Kennisdagen plaatsgevonden, om studenten en docenten enthousiast te maken voor het werken in de
ouderenzorg. Samen met regionale onderwijsinstellingen, gemeentes en andere partijen is gezocht naar de verbindende factor om kennis te vergroten en de beeldvorming over ouderen te verbeteren. Jongeren zijn in aanloop naar deze dagen op onderzoek uitgegaan. Ze zijn op pad geweest, langs zorginstellingen, langs experts en in gesprek geraakt met ouderen. De gezamenlijk geformuleerde uitkomsten van ouderen, jongeren, professionals en andere geïnteresseerden worden omgezet in aanbevelingen om ouderenzorg voor jongeren inspirerend te maken. Zo worden de bevindingen omgezet in mogelijkheden voor de toekomst. Hieronder enkele voorbeelden:

• Eerder beginnen met oriëntatie op zorg en ouderenzorg.
• Welzijn onderdeel maken van zorgonderwijs.
• Praktijk in onderwijs brengen.
• Kruisbestuiving oud en jong.
• Betere samenwerkingen tussen zorginstelling en onderwijs.

Kijk voor een indruk van deze drie Inspiratie- en Kennisdagen het korte filmpje en het ’tegelboekje’-verslag.

Op 14, 18, 20 25 en 26 november organiseren Leyden Academy, Vereniging Het Zonnehuis en ZonMw Inspiratie- en Kennisdagen in resp. Roosendaal, Assen, Heerlen, Den Haag en Amersfoort. Tijdens deze dagen zullen studenten van mbo/hbo/wo-zorgopleidingen hun kijk op ouderen en ouderenzorg te geven. Wilt u kosteloos een Inspiratie- en Kennisdag bijwonen? Dat kan via leydenacademy@leydenacademy.nl!

 

Rudi Westendorp wil naasten meer betrekken bij laatste levensfase

Vandaag stelt professor Rudi Westendorp in dagblad Trouw dat waardige zorg voor zorgafhankelijke ouderen niet alleen de verantwoordelijkheid van professionele zorgverleners is. Naasten spelen een cruciale rol in het verbeteren van de kwaliteit van leven. Je kunt deze verantwoordelijkheid niet (alleen maar)  afschuiven op de overheid en zorgprofessional.

Westendorp benadrukt dat zware zorg aan kwetsbare ouderen in de laatste fase van hun leven niet simpelweg ‘af te kopen’ is. Een mens is een sociaal wezen. Onderdeel van relaties is de wederkerigheid ervan. Met andere woorden; je bent voor elkaar verantwoordelijk ook als jouw naaste professionele zorg ontvangt. "We vinden het belangrijk dat er waardig en fatsoenlijk met onze ouderen wordt omgegaan, maar zodra er professionele zorg is houdt de zorg voor lijf en leden van onze naaste op. Je kunt niet verwachten dat verzorgend personeel een jarenlange relatie als vanzelf overneemt en de zorg geeft zoals dat binnen een persoonlijke relatie gaat", aldus Westendorp. In het artikel stelt hij dat veel naasten zelfs het beste niet goed genoeg vinden voor hun partner of familielid. Tegen dit verwachtingspatroon in is het moeilijk goede resultaten te behalen. Dit leidt tot scheve verhoudingen in de relatie tussen een cliënt en zorgorganisatie en excessen in de pers. Ook het oprichten van een meldpunt door Omroep MAX zal dit niet verhelpen.

Westendorp roept op om ‘de ramen wijd open te gooien’ en naasten meer bij de zorg te betrekken. Dit betekent ook dat naasten meer hulp gaan leveren bij de zorg. Het zou eigenlijk een vanzelfsprekendheid moeten zijn dat mensen op deze wijze inhoud kunnen geven aan het levenseinde van hun partner, familielid of bekende. De laatste jaren in het verpleeghuis vormen het rafelige einde aan iemands leven en zo stelt Westendorp "Daarin is geen ruimte voor heroïek van de arts". We moeten ons realiseren dat wij allen verantwoordelijkheid dragen voor waardige zorg voor onze naasten. De zorggemeenschap die daarmee ontstaat, is al bij diverse zorgorganisaties ingevoerd. Tot wederzijds genoegen van cliënt, familie, naasten, vrijwilligers en zorgverleners. Deze vorm van palliatieve zorg draagt bij aan een waardig afscheid van een partner of familielid in de laatste levensfase en is ‘onbetaalbaar’.

Trouw, 11 november 2014, pagina 18, Verpleeghuiszorg verdient beter debat, Rudi Westendorp

Op dinsdag 11 november 2014 organiseren wij van 15.00-16.30 uur de vijfde Masters of VITALITY; een gratis lezingenreeks gegeven door vitale sprekers. Tijdens deze lezing zal Jacquelien de Savornin Lohman een deel van haar nieuwe voorstelling ‘Liedvermaak’ spelen.

Jacquelien de Savornin Lohman
Jacquelien de Savornin Lohman (1933) is emeritus hoogleraar andragologie, advocaat, voormalig senator voor D66, scriptiebegeleider en cabaretier. Het levenseinde lijkt voor Jacquelien alleen maar speelser te worden. Schaamteloos en energiek houdt ze haar publiek een spiegel voor. Met haar programma’s zet zij vol humor én nostalgie haar eigen – inmiddels 81-jarige – leven op de planken.

Cisca Dresselhuys
Na haar voorstelling zal Jacquelien worden geïnterviewd door Cisca Dresselhuys, journalist en voormalig hoofdredacteur van het maandblad Opzij. Cisca zoekt uit hoe het met de vitaliteit van Jacquelien is gesteld en hoe zij ouder worden ervaart.

Programma 11 november 2014
14.45 uur Welkom met koffie & thee
15.00 uur Inleiding professor Westendorp
15.15 uur Voorstelling Jacquelien de Savornin Lohman (ingekort)
15.45 uur Pauze
16.00 uur Interview door Cisca Dresselhuys
16.30 uur Afsluiting met hapje & drankje

Locatie
Theater Ins Blau, Haagweg 6, 2311 AA Leiden. Betaald parkeren is mogelijk op het naastgelegen parkeerterrein Haagweg 4.
Klik hier voor de routebeschrijving.

Aanmelden
Na aanmelding via vitality@leydenacademy.nl ontvangt u een bevestiging. Dit is tevens uw toegangsbewijs.

Medical Delta
Deze lezing wordt georganiseerd door het programma VITALITY! van Medical Delta, het universitaire samenwerkingsverband van TU Delft, Erasmus Universiteit, Erasmus MC, Universiteit Leiden, LUMC en (lokale) overheden. Binnen het programma worden allerlei initiatieven ontwikkeld om de Nederlandse bevolking vitaler te maken en te houden. Leyden Academy on Vitality and Ageing is coördinator.

In de periode 2002-2012 bekleedde dr. Jan Eefsting aan de Vrije Universiteit de Zonnehuis-leerstoel ‘Richtlijnontwikkeling voor diagnostiek en therapie bij hersenaandoeningen onder ouderen, in het bijzonder de dementieën’. Het jaarcongres ‘Waardige zorg’ van Vereniging Het Zonnehuis reflecteerde op die periode vanuit de vraag ‘Hoe draagt wetenschap bij aan meer waardige zorg voor kwetsbare ouderen met dementie’. De bijdragen vanuit de wetenschap en vanuit de praktijk veroorzaken een mooie echo. Klik hier voor het gehele interview met oud-hoogleraar Eefsting.

Tijdens het jaarcongres wordt ook de Jo Visser Award uitgereikt aan iemand die een rolmodel is voor het gedachtegoed van de oprichtster van Vereniging Het Zonnehuis, Jo Visser. Ambassadeur Waardige zorg Anne-Mei The las het juryrapport voor en reikte de prijs (een kunstwerk en geldprijs) uit aan opvolger Frank Kodden. Frank stimuleert jonge mensen die een carrière ambiëren in de ouderenzorg en op innovatieve wijze bijdragen aan waardige zorg. Sinds september van dit jaar is hij voorzitter van de Raad van Bestuur van Zorggroep Oude en Nieuwe Land in Steenwijk.