Coronamaatregelen vergroten kans op eenzaamheid migrantenouderen

Coronamaatregelen vergroten kans op eenzaamheid migrantenouderen

Van de talloze spontane, hartverwarmende initiatieven voor oudere mensen tijdens de coronacrisis, is er maar een handjevol gericht op ouderen met een migratieachtergrond. Terwijl dit een kwetsbare groep is die relatief hard wordt geraakt door de maatregelen, zo betogen Tineke Fokkema en Nina Conkova in vakblad Sociale Vraagstukken. Zij onderscheiden vijf factoren waarom de gevolgen van de corona-uitbraak en de genomen maatregelen om deze te beteugelen, anders voor hen uitpakken dan voor ouderen die in Nederland zijn geboren.

Dr. Nina Conkova is senior onderzoeker bij Leyden Academy on Vitality and Ageing. Tineke Fokkema is senior onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut en bijzonder hoogleraar ‘Ageing, Families and Migration’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

U kunt het artikel in Sociale Vraagstukken hier lezen.

Marjan Berk op RTL4 over Wij & corona

Marjan Berk op RTL4 over Wij & corona

“Op Wij & corona kunnen oudere mensen hun belevenissen en hun ervaringen kwijt,” aldus schrijfster Marjan Berk (87) vanmiddag bij het programma 5 Uur Live op RTL4. Via een live-verbinding vertelde Marjan enthousiast over het platform dat Leyden Academy en stichting GetOud ontwikkelden om een podium te geven aan de verhalen van senioren.

Marjan Berk schreef zelf ook een verhaal voor Wij & corona, over hoe zij deze tijd beleeft. Ze is niet bang voor het virus, maar wil het ook niet krijgen. Meer zorgen maakt ze zich over de mensen in de culturele sector die nu geen werk meer hebben, of over de dreigende economische crisis: “De boekwinkels zijn zelfs dicht. Dat vind ik heel erg, want je denkt een hoop mensen zonder werk die zullen misschien een boek lezen. Maar als zelfs de bibliotheken gesloten zijn, waar moet je die boeken dan halen?”

U vindt het verhalenplatform Wij & corona hier.

 

Kwalitatief onderzoek ouderen en corona

Kwalitatief onderzoek ouderen en corona

De uitbraak van het coronavirus en de maatregelen die worden getroffen om de verspreiding te beperken, raken ook (zo niet vooral) ouderen. Ondanks dat er regelmatig over ouderen wordt gesproken in de media, zijn ouderen zelf nog relatief weinig aan het woord. Ouderen worden beschreven als ‘kwetsbaar’, ‘eigenwijs’ of ‘eenzaam’. Maar hoe ervaren zij deze tijd eigenlijk zelf? Om dit te onderzoeken, hielden we in maart-april en oktober 2020 diepte-interviews met ouderen over de impact van de coronamaatregelen op hun leven, hun sociale contacten en vitaliteit. In het eerste onderzoek in het voorjaar zijn 59 senioren geïnterviewd, waarbij we hebben gestreefd naar een zo divers mogelijke afspiegeling qua leeftijd en achtergrond. In het vervolgonderzoek in oktober, aan het begin van de tweede coronagolf, zijn 15 deelnemers opnieuw geïnterviewd. Ten slotte hebben we een media-analyse uitgevoerd om te onderzoeken hoe er in de eerste coronagolf over ouderen is geschreven en hoe dit de beeldvorming heeft beïnvloed.

Ouderen in de eerste coronagolf (maart-april 2020)
Op 18 juni 2020 hebben we de uitkomsten van dit kwalitatieve onderzoek gedeeld via een persbericht op basis waarvan De Telegraaf op 27 juni het artikel ‘Aan ouderen wordt niets gevraagd’ publiceerde. De resultaten zijn ook toegankelijk gemaakt in een uitgebreide publiekssamenvatting en een korte animatievideo. Bekijk ook de toelichting van dr. Jolanda Lindenberg op het onderzoek in de webinar ‘Beleving ouderen in corona’ op 29 juni 2020 of beluister het interview met onderzoeker Miriam Verhage in de podcast Wijzijnnico. De onderzoekers schreven in augustus 2020 de blog It takes two to tango voor The Association for Anthropology and Gerontology, and the Life Course (AAGE). De uitkomsten zijn ten slotte verwerkt in het artikel Coping of Older Adults in Times of Covid-19: Considerations of Temporality Among Dutch Older Adults dat in januari 2021 verscheen in wetenschappelijk tijdschrift Journals of Gerontology Series B: Social Sciences.

Ouderen in de tweede coronagolf (oktober 2020)
Aan het begin van de tweede coronagolf hebben we 15 deelnemers aan het eerste onderzoek opnieuw geïnterviewd. We stelden vast dat sommige ouderen erin slaagden om een nieuwe balans te vinden tussen aanvaardbare risico’s nemen en betekenisvolle activiteiten hervatten, maar dat anderen zich juist verder afzonderden. De grootste verandering die de onderzoekers zagen tussen de eerste en tweede coronagolf, is de afnemende solidariteit in de samenleving die de ouderen zorgen baart. Op 25 maart 2021 deelden we de uitkomsten van dit vervolgonderzoek in een persbericht en hebben we de uitkomsten beschreven in een publiekssamenvatting. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bracht in kaart hoe het gaat met thuiswonende ouderen, waarbij onder meer gebruik is gemaakt van ons kwalitatieve onderzoek. Op de website van het RIVM vindt u de eerste (februari 2021) en tweede rapportage (juni 2021).

Media-analyse ouderen in coronatijd
Hoe is er over ouderen geschreven in de media tijdens de coronacrisis? En hoe heeft deze berichtgeving de beeldvorming van ouderen beïnvloed? We analyseerden 1.145 artikelen uit de periode januari-juni 2020 (van de eerste berichten over corona tot en met de nasleep van de ‘intelligente lockdown’) uit de vijf meest gelezen landelijke dagbladen. Door middel van een uitgebreide media-analyse willen we bijdragen aan de kennis over de beeldvorming van ouderen in coronatijd en belichten we kwesties van kwetsbaarheid en (intergenerationele) solidariteit door het sentiment en de stereotypen rond ouderen te onderzoeken.

Bekijk ook de Zembla-uitzending ‘Oud, maar geen dor hout’ van 20 mei 2021, waarin diverse ouderen aan het woord komen over hun ervaringen in coronatijd en de beeldvorming in de media.

Meer weten over dit onderzoek? Neem contact op met Jolanda Lindenberg.

Verhalenplatform Wij & corona

Verhalenplatform Wij & corona

Foto: GetOud

Hoe beleven Nederlandse senioren de coronacrisis? Hoe is hun leven veranderd, waar maken zij zich zorgen over, wat geeft hen hoop en troost, hoe brengen zij de dag door? Onder de noemer ‘Wij & corona’ geven Leyden Academy en stichting GetOud een podium aan senioren om hun verhaal te vertellen. Alle verhalen komen samen op de website www.wijencorona.nl. Tot de zomer van 2021 hebben meer dan 350 ouderen, familieleden en zorgverleners hun persoonlijke ervaringen aan het platform toevertrouwd. Het initiatief is mede mogelijk gemaakt door het Jo Visser fonds, Fonds Sluyterman van Loo, Stichting RCOAK en Fonds 1818. In december 2021 is de verzameling verhalen ondergebracht bij in de online collectie van het Historisch College FNI, het kenniscentrum voor de geschiedenis van verpleging en verzorging. Het FNI presenteert een selectie van twaalf verhalen in een online expositie en archiveert de collectie als geheel, zodat deze behouden blijft en beschikbaar blijft voor onderzoek.

Aanleiding
De maatregelen om afstand tot elkaar te bewaren en voorlopig vooral thuis te blijven, veranderen ons leven ingrijpend. Senioren zijn een extra kwetsbare groep. Er wordt veel over hen gesproken, maar hun eigen stem horen we maar weinig. Daarom zijn GetOud en Leyden Academy begonnen met het interviewen van ouderen om hun verhalen online te delen en elkaar te inspireren. Met onder meer Dolly (92), die nog steeds haar vriendinnen opzoekt in het park. Bèr (76) die op zolder touwtje springt tot hij bijna van zijn stokje gaat. Bahriye (71) die de hele dag door met haar familie belt. En zuster Louisa (92), die vertelt hoe corona bij haar in het klooster wordt beleefd. De verhalen bieden afleiding, troost en herkenning.

Publicaties

Senioren vertellen hun verhaal op Wij & corona

Senioren vertellen hun verhaal op Wij & corona

Leiden/Den Haag, 31 maart 2020 – Hoe beleven Nederlandse senioren de coronacrisis? Hoe is hun leven veranderd, waar maken zij zich zorgen over, wat geeft hen hoop en troost, hoe brengen zij de dag door? Onder de noemer ‘Wij & corona’ geven Leyden Academy on Vitality and Ageing en stichting GetOud een podium aan senioren om hun verhaal te vertellen. Alle verhalen komen samen op het platform www.wijencorona.nl dat vandaag is gelanceerd.

Anny & corona: “Het lijkt wel alsof iedereen eens een keer tot rust komt”

Aanleiding
De maatregelen om afstand tot elkaar te bewaren en voorlopig vooral thuis te blijven, veranderen ons leven ingrijpend. Senioren zijn een extra kwetsbare groep. Er wordt veel over hen gesproken, maar hun eigen stem horen we maar weinig. Daarom zijn GetOud en Leyden Academy begonnen met het interviewen van ouderen om hun verhalen online te delen en elkaar te inspireren: eerst via sociale media, nu op het platform Wij & corona. Hierop staan inmiddels 15 verhalen, waaronder die van Cor (86): “Ik ben blij dat ik mijn verhaal heb gedeeld. Het was ook echt een prettige break in deze periode. Mijn kinderen en kleinkinderen zijn trots. Ze deelden het bericht op Facebook, belden en kwamen langs, al blijven ze dan ruim 2 meter voor de deur staan.”

Ben & corona: “Of ik nou corona heb of niet blijft onzeker”

Hoe werkt het?
Op het platform Wij & corona worden alle verhalen verzameld. Medewerkers van GetOud en Leyden Academy interviewen veel senioren en we nodigen iedereen uit om hun opa, oudtante of buurman te bellen, hun verhaal vast te leggen en in te sturen. Senioren kunnen ook zelf hun bijdrage inzenden: als tekst, maar dit kan ook in de vorm van video, een foto of een tekening. Het platform biedt ook ruimte voor familieleden, vrienden, mantelzorgers en verzorgenden om hun verhaal te vertellen in deze uitzonderlijke tijden. De komende periode wordt de website dagelijks aangevuld met verhalen, foto’s en filmpjes, waarvan we een selectie ook delen op de Facebookpagina Wijencorona.

Het initiatief Wij & corona wordt mede mogelijk gemaakt door het Jo Visser fonds, Fonds Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK.

Maria & corona: “Wordt er misschien van bovenaf ingegrepen?”

Neem in geval van vragen contact op met Niels Bartels van Leyden Academy (06 3461 4817 of e-mail) of met Ingrid Meijering van stichting GetOud (tel. 06 5244 0410 of e-mail).

WHO: geef prioriteit aan ouderen bij bestrijding coronavirus

WHO: geef prioriteit aan ouderen bij bestrijding coronavirus

In een open brief in de British Medical Journal op 23 maart 2020 roept een internationale coalitie van academische instituten en maatschappelijke organisaties de World Health Organization (WHO) en haar lidstaten op om prioriteit te geven aan oudere mensen bij de bestrijding van de corona (Covid-19) pandemie. Deze groep wordt immers het hardst getroffen door het virus en door de maatregelen om verspreiding te voorkomen. De auteurs eisen betere begeleiding en advies voor zorgverleners, vooral in de eerstelijn, voor oudere mensen zelf en hun naasten.

De open brief telt 142 ondertekenaars, onder wie Michael Hodin, CEO van de Global Coalition on Aging, Ken Bluestone, Head of Policy and Influencing bij Age International, dr. Glenda Gray, CEO van de South African Medical Research Council, prof. Jean-Pierre Michel, European Interdisciplinary Council on Aging, dr. Cesar Victora, International Center for Equity in Health en vertegenwoordigers van de International Longevity Centre (ILC) Global Alliance vanuit de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Zuid Afrika, Brazilië, Roemenië, Nigeria, Singapore, Australië, India, Japan en Argentinië. Professor Tineke Abma ondertekende de open brief namens Leyden Academy on Vitality and Ageing en ILC The Netherlands.

We hopen oprecht dat deze gezamenlijke oproep zal leiden tot aanpassingen in het beleid en de richtlijnen van de WHO en tot een groter bewustzijn van de impact van de corona-pandemie op de meest kwetsbare groepen in onze samenleving.

U kunt de open brief in de British Medical Journal hier teruglezen.

Leefplezier in tijden van corona

Leefplezier in tijden van corona

Veiligheid en leefplezier kunnen schuren in de praktijk. Dit komt nu ingrijpend tot uiting in de coronacrisis, zo schrijft Josanne Huijg in het voorwoord van de nieuwsbrief Leefplezier in de ouderenzorg. De terechte maatregelen om het virus in te dammen grijpen in op de relaties van kwetsbare ouderen, die onmisbaar zijn voor hun kwaliteit van leven. Hoe kun je toch vormen van betekenisvol contact tot stand brengen? Laten we goede ideeën met elkaar delen, zoals het voorbeeld van zorgorganisatie Topaz waar op elke afdeling een smartphone beschikbaar is gesteld om te kunnen videobellen en via WhatsApp foto’s en filmpjes te sturen naar de familie.

Zoals gebruikelijk bevat de nieuwsbrief ook inspirerende praktijkvoorbeelden van leefplezier, zoals Ilona van ActiVite die een romantisch nachtje mogelijk maakte voor twee bewoners. Of Cindy van Azora, die vertelt hoe zij met haar team van alles probeerde om een onrustige bewoner te bereiken – en daar uiteindelijk in slaagde: “Vroeger was deze vrouw waarschijnlijk aan de onrustmedicatie gezet. Ze wordt nu meer gezien, er wordt gekeken hoe we rust kunnen brengen in haar lijf en hoofd.”

U kunt de nieuwsbrief hier teruglezen. Wilt u deze voortaan elk kwartaal ontvangen, klik dan bovenaan op ‘Subscribe’. Heeft u ideeën voor de volgende editie, laat het ons vooral weten. Lees hier meer over ons project Leefplezierplan voor de zorg.

Beleid Leyden Academy naar aanleiding van coronavirus

Beleid Leyden Academy naar aanleiding van coronavirus

Zoals elke organisatie, treft ook Leyden Academy maatregelen om verdere verspreiding van het coronavirus (Covid-19) te voorkomen en kwetsbare ouderen en andere risicogroepen waarmee we in contact komen, maximaal te beschermen. Om die reden werken onze medewerkers ten minste tot maandag 6 april a.s. thuis en worden alle activiteiten en overleggen zoveel mogelijk via digitale middelen uitgevoerd of tot nader order uitgesteld. U kunt ons uiteraard nog steeds telefonisch bereiken via tel. (071) 5240960 of per e-mail.

De collegereeks Vitaal en betekenisvol leven wordt als geheel uitgesteld tot na de zomer. De colleges worden vanaf september opnieuw gepland. Dit geldt ook voor de collegeblokken in april en mei van de executive leergang Veroudering en Gezondheidszorg. Deelnemers ontvangen tijdig bericht over de aangepaste planning.

We volgen de ontwikkelingen van dag tot dag en zullen ons beleid waar nodig aanpassen.

Tot slot willen we onze grote waardering uitspreken voor alle mensen die, voor en achter de schermen, dag en nacht in touw zijn om mensen zorg te bieden en deze crisis samen te helpen bezweren.

Mocht u vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op.