vitaliteit Archieven - Leyden Academy

Minicursus Vitaal en gezond ouder worden

Wat is veroudering eigenlijk? Hoeveel moet ik bewegen, wat kan ik het beste eten? Hoe houd ik mijn spieren sterk? De antwoorden leest u in de acht onderstaande afleveringen van de gratis minicursus Vitaal en gezond ouder worden. Elke aflevering bevat een interessante mix van filmpjes, feiten en cijfers, en praktische opdrachten en concrete tips om zelf mee aan de slag te gaan. Voorkennis is hierbij niet nodig.

Afleveringen

Iedere aflevering kent een vaste rubrieksindeling:

Inleiding: waarom is dit onderwerp belangrijk in het kader van gezond oud worden?
Introductievideo met de wetenschappelijke expert op dit onderwerp.
Vitale oudere aan het woord, een persoonlijke ervaring met het onderwerp.
Feiten en cijfers: inzicht in de materie, achtergrondinformatie en leuke weetjes.
De wetenschapper vertelt over de laatste inzichten op dit terrein. Wat weten we, wat willen we nog verder ontrafelen? Wat gebeurt er voor spannends in Nederland? Welke doorbraken kunnen we in de toekomst verwachten?
Aan de slag! Met concrete adviezen en praktische doe-, lees-, luister- of kijkopdrachten.
Meer weten? Link naar verdiepende literatuur, video’s of podcasts.

“De samenhang tussen nieuwe feiten en dat wat ik al wist, heeft mij de ogen nog meer geopend. Dit heeft geleid tot een, hopelijk blijvende, verandering in zowel mijn voedings- als ook mijn bewegingspatroon.” – deelnemer

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jacqueline Leijs via e-mail of tel. 071-524 0960.

De gratis minicursus Vitaal en gezond ouder worden is ontwikkeld door DuSRA-VOILA, het grootste samenwerkingsverband van experts op het gebied van veroudering in Nederland.

De cursus wordt geïllustreerd door Sabine Wisman.

David van Bodegom: maak werk van de strijd tegen overgewicht

26-01-2022leydenacademy

In plaats van te ruziën over de stijgende zorgkosten zou politiek Den Haag beter serieus werk kunnen maken van de strijd tegen overgewicht, zegt hoogleraar Vitaliteit in een verouderende populatie David van Bodegom vandaag in het AD. “We hebben een maatschappij gecreëerd die mensen ongezond oud maakt.”

Gevaarlijke combinatie
Van Bodegom legt uit dat onze leeftijdsverwachting al anderhalve eeuw elke tien jaar met tweeënhalf jaar stijgt, de laatste decennia vooral omdat we er steeds beter in slagen om oudere mensen langer in leven te houden. Maar intussen worden veel Nederlanders, met name de mensen die lager opgeleid zijn, steeds eerder ziek: “Begin jaren ‘80 leefde een man in Nederland gemiddeld 55 jaar zonder chronische ziekten, nu is dat nog maar 45 jaar. We worden dus ouder, maar met meer ziekten. Dat is een gevaarlijke combinatie.” Volgens de verouderingswetenschapper zijn we het ten onrechte gewoon gaan vinden dat mensen met allerlei kwalen oud worden: “Nu heeft meer dan de helft van de volwassenen overgewicht, volgens het CBS wordt dat twee derde. Straks hebben we anderhalf miljoen mensen met ouderdomssuiker. Dat ís niet normaal.”

“Welvaartsziekten komen veruit het vaakst voor bij de minder welvarenden”
prof. dr. David van Bodegom

Ongezonde omgeving
Wat zou de overheid hieraan kunnen doen? Van Bodegom noemt Cuba als goed voorbeeld, waar vol wordt ingezet op preventie: “Er is een sterk ontwikkelde huisartsenzorg in de wijk, ouderen bewegen samen, er zijn gespreksavonden over gezondheid. Dát is actief beleid.” In Nederland is er het Nationaal Preventieakkoord en een succesvol antirookbeleid. Maar als het gaat om overgewicht ziet Van Bodegom nauwelijks effectief beleid. “Als de helft van je bevolking te dik is, betekent dat niet dat er iets mis is met al die individuele mensen, dan is er iets anders aan de hand. Dan hebben we een maatschappij gecreëerd die mensen ongezond oud maakt. We zijn niet gemaakt voor een omgeving met zoveel gemak en welvaart, dat maakt ons ziek.”

Iedereen gezond 80
In het AD-artikel wordt de Spanjaard Saturnino de la Fuente García geciteerd, die onlangs als ‘oudste man ter wereld’ op bijna 113-jarige leeftijd overleed. Zijn geheim? “Een rustig leven… en niemand pijn doen.” Een prachtig motto, vindt Van Bodegom, maar wat hem betreft hoeven we echt niet allemaal 120 te worden: “Ik ben veel meer geïnteresseerd in de vraag hoe zoveel mogelijk mensen gezond tachtig te kunnen worden. Dat vind ik nuttiger, en een stuk eerlijker bovendien.”

Het artikel ‘We worden ouder én vaker ziek. Dat is een gevaarlijke combinatie’ is geschreven door Chris van Mersbergen. U kunt het artikel lezen op de website van het AD of via deze link.

Eline Slagboom: “Koester je cellen als je kinderen”

15-01-202215-01-2022leydenacademy

Hoe komt het dat sommige mensen heel lang gezond blijven zonder er veel voor te doen, en anderen al vroeg oud worden? En is daar iets aan te doen? In dagblad De Telegraaf geeft prof. dr. Eline Slagboom vandaag tekst en uitleg, en vertellen twee senioren wat zij zelf doen om vitaal te blijven.

Eline Slagboom is hoogleraar Moleculaire Epidemiologie aan het LUMC en voorzitter van DuSRA-VOILA, het grootste samenwerkingsverband op het gebied van verouderingsonderzoek in Nederland waarvan ook Leyden Academy deel uitmaakt. Slagboom vertelt in het artikel waar dit onderzoek op is gericht: “Een heleboel mensen halen gezond de 85, maar er zijn ook veel mensen die van binnenuit heel snel verouderen. Of ze nou gezond leven of niet. En dat is oneerlijk. Eigenlijk zouden we aan hun biologie willen sleutelen. Ik kan me voorstellen dat we bij deze ‘gewone’ stervelingen de genen die het lange leven stimuleren, een zetje geven. Dan geven we gezonde cellen meer kans en we verwijderen verouderde cellen. In het DuSRA-VOILA netwerk proberen we dus de kwetsbaarheid vroeg te herkennen en deze af te remmen, met leefstijlveranderingen en door stofjes die de biologische schade herstellen.”

Leefstijl vóór medicatie
Slagboom vertelt over veelbelovend verouderingsonderzoek: straks kunnen we op celniveau zien hoe snel iemand veroudert, en dan medicatie voorschrijven die de veroudering afremmen of mensen helpen met duidelijk haalbare leefstijlveranderingen. Leefstijl gaat wat Slagboom betreft altijd vóór medicijnen. Haar belangrijkste boodschap is dat je op elke leeftijd je eigen verouderingsproces kunt beïnvloeden: “Koester je cellen zoals je kinderen, daar wil je ook alleen het beste voor.”

Niet snaaien
De twee ouderen die in het Telegraaf-artikel aan het woord komen, geven het goede voorbeeld. Theo (75) uit IJmuiden, die u wellicht herkent als het ‘gezicht’ van Leyden Academy in 2022, volgt een strak sportschema en probeert verleidingen te vermijden: “Niet snaaien. Ik kan me ook op de bank gaan zitten volproppen met chocola, maar dan kom ik niet meer overeind.” Leonie (81) uit Leiderdorp heeft wat pech gehad met haar gezondheid en probeert nu actief te blijven, al valt dat in coronatijd niet mee. Ze vindt het ook belangrijk om mentaal fit te blijven: “Met het koppie is niks mis. Ik ga straks op uitzending gemist De Slimste Mens kijken, hersengymnastiek, je moet je brein ook trainen.”

Het artikel ‘Gezond oud: je kunt er wat aan doen’ is geschreven door Marie-Thérèse Roosendaal. U kunt het artikel lezen op de website van de Telegraaf of via deze link.

“Een verouderende populatie is geen probleem, maar een succes”

12-11-202122-11-2021leydenacademy

Op donderdag 11 november 2021 sprak collega David van Bodegom in het Academiegebouw van Universiteit Leiden zijn oratie uit als bijzonder hoogleraar ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). In zijn oratie dook arts en historicus Van Bodegom in de geschiedenis om duidelijk te maken hoe we de huidige epidemie van ‘ouderdomsziekten’ als diabetes type 2 en hart- en vaatziekten een halt toe kunnen roepen. Zo verwees hij onder meer naar de Griekse mythologie, bracht hij 19e-eeuwse ‘hygiënisten’ als Samuel Sarphati en Thomas Allinson in herinnering en citeerde hij beroemdheden als toneelschrijver George Bernard Shaw en Pippi Langkous.

Populatie behandelen
De kersverse hoogleraar sprak eerst over de manier waarop wij verouderen en de grote gezondheidswinst die er voor ouderen nog te realiseren is. Vervolgens maakte hij duidelijk dat we de huidige epidemie van ouderdomsziekten te lijf moeten gaan op het niveau van de populatie in plaats van het individu. “Als de helft van de bevolking overgewicht heeft moeten we niet in elk individu zoeken naar de oorzaak, maar op zoek naar de oorzaak in onze gedeelde omgeving. We leven in een populatie waar een nieuw normaal geldt. Het nieuwe normaal is inactief, heeft overgewicht, een hoog risico op diabetes, hart- en vaatziekten en tal van andere ouderdomskwalen. Een individuele methode voor mensen met een hoog risico is niet de oplossing. We are all at risk. We zullen moeten leren en onderzoeken hoe je een populatie moet behandelen.”

Spelen en uitproberen
Ten slotte betoogde Van Bodegom dat vitaliteit méér is dan gezondheid en hoe peer coaching, spel en spelen daaraan kunnen bijdragen. “Om beter te worden in het voorkomen van ziekte en het bevorderen van gezondheid en vitaliteit in een verouderende populatie, moeten we op kleine schaal in kleine proeftuinen in het veld, in de populatie, nieuwe dingen uitproberen.” Hij noemde hierbij voorbeelden zoals de Vitality Club waar oudere wijkgenoten samen sporten in de buitenlucht, leefstijlprogramma Bij de Kwekerij waar mensen met diabetes type 2 samen bewegen en leren koken, en een nieuw project waarin samen met Buurtzorg wordt onderzocht hoe preventie in de thuiszorg mensen langer vitaal kan houden.

Vitale lange levens
Van Bodegom sloot positief af: “Een verouderende populatie is geen probleem waarvoor een oplossing hoeft te worden gezocht; het is een succes dat zovelen van ons zulke lange levens kunnen leiden. Ik spreek de hoop en ambitie uit dat ik met deze leerstoel een bijdrage kan leveren om meer mensen kansen te geven deze lange levens op een gezonde, gelukkige en vitale manier te kunnen invullen.”

U kunt de oratie ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ van prof. dr. David van Bodegom hier in zijn geheel teruglezen of bekijk de videoregistratie op YouTube (38 min.).

Oratie David van Bodegom: Vitaliteit in een verouderende populatie

11-11-202117-11-2021leydenacademy

Vandaag vieren we niet alleen de 13e dies natalis van Leyden Academy on Vitality and Ageing, maar ook de oratie van onze collega en kersverse hoogleraar David van Bodegom. Van 16.00 tot 17.00 uur zal David in het Academiegebouw van Universiteit Leiden zijn oratie uitspreken als bijzonder hoogleraar ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde. De leerstoel is ingesteld door Leyden Academy.

Volgens David ligt de sleutel tot gezond en vitaal ouder worden in onze leefomgeving. Hij pleit er dan ook voor om in de strijd tegen leefstijlgerelateerde aandoeningen onze leefomgeving te veranderen in plaats van individuele burgers een schuldgevoel aan te praten. “Zogenoemde ‘verouderingsziekten’ zoals diabetes type 2, overgewicht en hart- en vaatziekten zijn een enorm probleem in Nederland. Terwijl ze deels te voorkomen of verhelpen zijn met een gezonde leefstijl”, vertelt David. Maar in een leefomgeving waar we uren op kantoor zitten en op elk moment van de dag toegang hebben tot ongezond voedsel, is gezond gedrag volgens David moeilijk vol te houden. “Onze omgeving maakt ons ziek, en die moeten we dus ook aanpakken.”

Omgeving stuurt keuzes
Dat het aanbod in de omgeving onze keuzes stuurt, illustreert David aan de hand van een persoonlijk voorbeeld. “Sinds er op mijn werk een schaal met appels naast het koffieapparaat staat, eet ik veel meer appels. Niet omdat ik dat wil of omdat iemand me dat heeft gezegd, maar puur omdat het er staat. Als we onze omgeving veranderen, dan volgt ons gedrag dus vanzelf. Op deze manier is het plezieriger en kansrijker om een gezonde leefstijl vast te houden.”

Verder kijken dan de spreekkamer
De zorg is hier alleen nog niet op ingericht, merkt David. “Het voorschrijven van medicijnen loont in het huidige systeem meer dan met de patiënt in gesprek te gaan over een gezonde leefstijl.” Gelukkig ziet hij dat er op dit gebied een beweging gaande is. “Ik merk vooral onder jonge artsen en geneeskundestudenten dat leefstijl steeds belangrijker wordt gevonden. Zij kijken verder dan de spreekkamer.” Ook het Nationaal Preventieakkoord en de opname van gecombineerde leefstijlinterventies in het basispakket zijn volgens de hoogleraar stappen in de goede richting. “Maar we hebben de slag nog lang niet gewonnen.”

Ouderen coachen elkaar
Om de vitaliteit van ouderen te bevorderen, richtte David samen met collega’s bij Leyden Academy de Vitality Club op. Dit zijn groepen oudere buurtgenoten die samen een paar keer per week gymmen, geheel op eigen initiatief en dus zonder professionele begeleiding. “Deze clubs zijn een groot succes. Deelnemers komen meedoen voor hun gezondheid, maar blijven terugkomen voor de gezelligheid. Dit laat zien dat het sociale aspect belangrijker is. De ouderen coachen elkaar om gezond te blijven.” De volgende stap is om te onderzoeken of deze vorm van peer coaching ook werkt voor mensen met diabetes type 2. Hiertoe is onlangs het leefstijlprogramma Bij de Kwekerij opgezet. “We gaan onderzoeken of zo’n alternatief verwijstraject gezondheidswinst kan opleveren en op een duurzame manier de zorg kan ontlasten.”

Gezondheidswinst
De komende jaren wil David samen met zijn collega’s de beweging in leefstijlgeneeskunde nog verder brengen. Zijn toehoorders bij de oratie wil hij voornamelijk meegeven dat er nog veel gezondheidswinst voor ouderen te behalen valt. “Om dit te realiseren moeten we onze focus verleggen van het individu naar de populatie.”

De oratie van prof. dr. David van Bodegom is vanaf 16.00 uur rechtstreeks op internet te volgen, via deze livestream op de website van Universiteit Leiden.

Update 11 november 2021:
U kunt de oratie ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ van prof. dr. David van Bodegom hier in zijn geheel teruglezen of bekijk de videoregistratie op YouTube (38 min.).

Leefstijlprogramma de Kwekerij

De Kwekerij is een leefstijlprogramma dat mensen met diabetes type 2 helpt om duurzaam gezonder te leven. Hierbij is peer-coaching het uitgangspunt: de deelnemers in de groep coachen en motiveren elkaar, zonder hulp van een (zorg)professional. Uit onderzoek blijkt dat mensen hun diabetes kunnen ‘omkeren’ door meer te bewegen en gezonder te eten. Tegelijkertijd blijkt het erg moeilijk om een gezonde leefstijl toe te passen én vol te houden. De twee succesvolle burgerinitiatieven Stichting Je Leefstijl Als Medicijn en Vitality Club zijn onderdeel van het project ‘De Kwekerij’ en hebben laten zien dat peer-coaching kan helpen om deze doelen te bereiken:

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn is een burgerinitiatief met een online community van mensen met diabetes type 2 die elkaar ondersteunen om gezonder te leven.
Vitality Clubs zijn lokale beweegclubs voor en door buurtbewoners van zestig jaar en ouder, opgericht door Leyden Academy. De deelnemers sporten samen in de wijk en coachen elkaar. De beweeggroepen zijn daardoor laagdrempelig, goedkoop en duurzaam.

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Leyden Academy zijn verantwoordelijk voor de wetenschappelijke evaluatie van de effecten van het leefstijlprogramma. De eerste pilot is van start gegaan om ervaring op te doen. In het voorjaar van 2022 start het wetenschappelijk onderzoek met een looptijd van twee jaar.

“We weten dat mensen van diabetes type 2 kunnen genezen door hun leefstijl aan te passen. Maar we weten ook allemaal hoe lastig het is om je gedrag duurzaam te veranderen. We hebben veel goede ervaringen opgedaan met peer coaching-interventies zoals de Vitality Club, waar wijkgenoten samen aan hun conditie werken. We zien dat mensen komen meedoen om fitter te worden, maar blijven terugkomen omdat het zo gezellig is. We hopen dit effect ook te zien Bij de Kwekerij.” – Onderzoeker David van Bodegom van Leyden Academy, tevens hoogleraar Vitaliteit aan het LUMC

De Kwekerij is een samenwerking van Leyden Academy, Stichting Je Leefstijl als Medicijn, LUMC, QULI B.V. en stichting Vitality Club.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Frank Schalkwijk.

Werken aan een gezonde leefstijl bij de Kwekerij

07-10-202106-10-2021leydenacademy

In kwekerij de Ecotuin in Leiden gaat vandaag een pilot van start voor een leefstijlprogramma dat mensen met diabetes type 2 helpt om duurzaam gezonder te leven. Uit onderzoek blijkt dat mensen hun diabetes kunnen ‘omkeren’ door meer te bewegen en gezonder te eten, maar dat het ook moeilijk is om gedrag te veranderen én dit vol te houden. Doel van het nieuwe leefstijlprogramma ‘Bij de Kwekerij’ is dat mensen samen aan de slag gaan en elkaar motiveren om gezonder te leven.

Dit project is een samenwerking van Leyden Academy, het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), reïntegratiebedrijf DZB Leiden en Stichting Je Leefstijl als Medicijn. Samen ontwikkelen en onderzoeken de partners een leefstijlprogramma waaraan diabetes type 2-patiënten kunnen deelnemen. Dit kunnen patiënten zijn van het LUMC, van huisartsenpraktijken uit de omgeving maar ook kandidaten van DZB Leiden. Ook andere geïnteresseerden met diagnose diabetes type 2 kunnen zich aanmelden door contact op te nemen met onderzoeker Frank Schalkwijk.

Samen tuinieren, koken en bewegen
Bij de kwekerij zijn alle benodigde faciliteiten aanwezig, zoals een ecologische moestuin, een groene omgeving om buiten te bewegen en een professionele keuken om samen te leren gezonder te koken. De deelnemers komen op verschillende dagen in de week bijeen om workshops te volgen: om samen te bewegen, groenten te oogsten in de tuin en te koken. Bij alle activiteiten is peer coaching het uitgangspunt: de groep coacht en motiveert elkaar, zonder hulp van een (zorg)professional.

Naar een effectief leefstijlprogramma
Het doel is om te komen tot een bewezen effectief leefstijlprogramma dat op eigen benen kan staan. In het programma wordt hiertoe een aantal succesvolle (burger)initiatieven gecombineerd:

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn is een burgerinitiatief met een online community van mensen met diabetes type 2 die elkaar ondersteunen om gezonder te leven.
De Vitality Club is een beweegclub voor oudere buurtbewoners, opgericht door Leyden Academy. De deelnemers sporten samen in de wijk en coachen elkaar. De beweeggroepen zijn daardoor laagdrempelig, goedkoop en duurzaam.
Het LUMC biedt diverse workshops aan over gezonde voeding vanuit de afdeling Diëtetiek en de centrale keuken.

Twee jaar onderzoek
Onderzoekers van het LUMC en Leyden Academy zijn verantwoordelijk voor de wetenschappelijke evaluatie van de effecten van het leefstijlprogramma. De eerste pilot is nu van start gegaan om ervaring op te doen. In het voorjaar van 2022 start het wetenschappelijk onderzoek met een looptijd van twee jaar. Onderzoeker David van Bodegom van Leyden Academy, tevens hoogleraar Vitaliteit aan het LUMC: “We weten dat mensen van diabetes type 2 kunnen genezen door hun leefstijl aan te passen. Maar we weten ook allemaal hoe lastig het is om je gedrag duurzaam te veranderen. We hebben veel goede ervaringen opgedaan met peer coaching-interventies zoals de Vitality Club, waar wijkgenoten samen aan hun conditie werken. We zien dat mensen komen meedoen om fitter te worden, maar blijven terugkomen omdat het zo gezellig is. We hopen dit effect ook te zien Bij de Kwekerij.”

PEP-talk David van Bodegom over fit en vitaal oud worden

03-08-202103-08-2021leydenacademy

Bestaat er een wondermiddel om fit en vitaal oud te worden? In een nieuwe PEP-talk vertelt David van Bodegom, verouderingswetenschapper bij Leyden Academy en hoogleraar Vitaliteit aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), over de invloed van meer bewegen en minder stilzitten tijdens de gewone dagelijkse bezigheden. Daarnaast heeft de omgeving waarin je leeft grote invloed op hoe gezond je blijft, volgens David. Hij deed zijn inzichten op tijdens jarenlang veldwerk op het platteland van Ghana. In dat land komen ouderdomsziekten als diabetes en hart- en vaatzieken bijna niet voor. Door hun leefstijl worden Ghanezen vaak gezonder oud dan mensen in Nederland. Hoe dat komt, legt David uit in deze video in de reeks PEP-talks van het LUMC.

Wetenschap voor niet-wetenschappers
De gezondheid van mensen in de regio is een speerpunt van het LUMC. Daarom organiseert het academisch ziekenhuis sinds 2019 PEP-talks, waarin wetenschappelijk onderzoek toegankelijk wordt gemaakt voor niet-wetenschappers. Elke maand doet een wetenschapper een boekje open over zijn of haar vakgebied. Bekijk bijvoorbeeld ook de recente PEP-talks van Hanno Pijl over gezonde voeding en Eline Slagboom over waarom sommige mensen heel oud worden.

U vindt de video (10 min.) van David van Bodegom hieronder, via op het YouTube-kanaal van het LUMC:

Vraag het onze wetenschappers: hoe schadelijk zijn de dagelijkse borrels of biertjes?

15-06-202114-06-2021leydenacademy

In de videoserie Vraag het onze wetenschappers beantwoorden we ingezonden vragen over vitaal en betekenisvol ouder worden. In de vijfde aflevering geeft hoogleraar Vitaliteit David van Bodegom antwoord op de vraag die Evelien Mazeland ons stuurde: ‘Hoe schadelijk zijn de dagelijkse borrels of biertjes?’.

U kunt de video (4 minuten) bekijken op YouTube. Hieronder vindt u achtergrondinformatie en lees- en kijktips.

Alcohol is ongezond, ook één glas
David vertelt in de video dat onderzoek van de laatste jaren uitwijst dat alcohol ongezond is. Waar voorheen nog werd gedacht dat één glas per dag goed voor je zou zijn, is dit idee inmiddels achterhaald. Een groot internationaal onderzoek uit 2018 dat dit aantoont is te lezen in wetenschappelijk tijdschrift The Lancet. Het advies van de Gezondheidsraad is dan ook: drink geen alcohol, of in elk geval niet meer dan één glas per dag.

Een standaard glas is even schadelijk
Een glas wijn of een vaasje bier zijn even schadelijk als een borrelglas jenever, omdat de hoeveelheid alcohol in ieder standaard glas gelijk is. Zo is een wijnglas groter dan een jeneverglas, maar in wijn zit doorgaans 12 procent alcohol terwijl jenever wel 30 procent of meer kan bevatten. Meer informatie over de gezondheidseffecten van verschillende glazen alcohol is te vinden op de website van het Voedingscentrum.

Een banaan voor de receptie
Hoe houd je een gezonde leefstijl een leven lang vol? Samen met hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp (Universiteit van Kopenhagen) schreef David in 2019 het boek ‘Tien jaar cadeau’. Hierin zetten de auteurs een nieuwe aanpak uiteen die niet uitgaat van discipline en wilskracht, maar van verleiding via de omgeving. In het boek komen diverse omgevingen uit het dagelijks leven aan bod, zoals de keuken, woonkamer, slaapkamer, supermarkt, het werk en de wijk. Door je te omringen met gezonde verleidingen kun je betere keuzes onderdeel maken van je dagelijkse routine. Kleine, slimme aanpassingen – grote wijnglazen inwisselen voor kleine, de fietstassen inruilen voor een rugzak – hebben opgeteld een groot en duurzaam effect. Deze nieuwe aanpak gaat uit van 4 V’s: verleiden, vervangen, vermijden en voorbereiden. Het voorbeeld dat David in de video geeft – eet een banaan en drink een flesje water voordat je naar een receptie gaat – valt uiteraard in de categorie ‘voorbereiden’. Lees meer over de methode met de 4 V’s in het eerste hoofdstuk.

Alcoholvrije alternatieven
Er zijn in de afgelopen jaren veel nieuwe soorten alcoholvrije dranken op de markt gekomen. Vooral alcoholvrij bier heeft een vlucht genomen: en er zijn heel veel verschillende soorten pils, witbier, IPA en bieren met een smaakje dat er voor iedereen wel een frisse alcoholvrije variant verkrijgbaar is. Alcoholische dranken zijn ongezond door de alcohol die erin zit, maar bevatten ook ook veel calorieën. Alcohol bevat per gram 7 kcal, dat is meer dan een gram suiker (4 kcal). Een alcoholvrije variant bevat daarom meestal minder calorieën, maar kijk vooral even op het etiket, want sommige alcoholvrije alternatieven bevatten bijna net zoveel suiker als frisdrank. Meer informatie over de calorieën in alcoholische en alcoholvrije dranken vindt u op de website van het Trimbos instituut.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met David van Bodegom.

De vier eerder verschenen video’s in deze serie kunt u hier terugkijken. Wilt u de volgende (en laatste) aflevering graag direct na verschijning in uw mailbox ontvangen? Stuur dan een e-mail met onderwerp ‘Aanmelding videoserie’ naar Jacqueline Leijs. Uw abonnement stopt automatisch nadat de laatste aflevering is verschenen (22 juni 2021). U kunt zich ook abonneren op ons YouTube-kanaal.

Vraag het onze wetenschappers: hoeveel moet je dagelijks bewegen?

18-05-202125-05-2021leydenacademy

Vandaag presenteren we de eerste aflevering van onze zesdelige videoserie Vraag het onze wetenschappers, waarin onze experts ingezonden vragen beantwoorden over vitaal en betekenisvol ouder worden. In deze eerste video (4 minuten) geeft onderzoeker Paul van de Vijver antwoord op de vraag die Peter Meijer ons stuurde: ‘Hoeveel moet je dagelijks bewegen om mobiel te blijven?’.

Hieronder vindt u extra achtergrondinformatie en leestips.

Minstens 2,5 uur per week
Paul vertelt dat onderzoek uitwijst dat volwassenen minimaal 2,5 uur per week matig intensief zouden moeten bewegen. Dit is ook het meest recente advies van de Gezondheidsraad. Een uitgebreide verantwoording van deze richtlijn vindt u in het achtergronddocument Physical activity and risk of chronic diseases. Een andere onderbouwing van dit advies komt uit Australisch onderzoek, waarin elf jaar lang ruim 12.000 oudere proefpersonen zijn gevolgd. De resultaten zijn in 2014 gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift The BMJ.

De hele dag door actief
Onder ‘matig intensief bewegen’ valt stevig wandelen en fietsen, maar bijvoorbeeld ook het huishouden doen en onkruid wieden in de tuin. De hele dag door ‘scharrelen’ is gezonder dan heel intensief sporten, zoals marathons lopen. Veroudering is tenslotte een proces van slijtage, zo betoogt arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom in zijn boek ‘Het geheim van de schildpad’ (Atlas Contact, 2019).

Samen sporten in de Vitality Club
Paul noemt de Vitality Club als voorbeeld van een beweeggroep waarin oudere buurtgenoten samen sporten en elkaar coachen. Onderzoek onder de deelnemers toont aan dat hun fysieke fitheid ieder jaar verbetert, en dat ze zich mentaal ook sterker voelen. We beschreven de resultaten onder meer in 2018 in het wetenschappelijk tijdschrift Translational Behavioral Medicine. Wilt u zelf een Vitality Club in uw wijk beginnen, neem dan een kijkje op de website.

Laat uw omgeving het werk doen
Als afsluitende tip geeft Paul het advies om de dagelijkse beweging te integreren in activiteiten die u toch moet doen: zoals wandelen naar de supermarkt, of standaard een halte eerder uitstappen als u naar uw werk reist. Door bewust dit soort dagelijkse routines te veranderen, maakt u ongemerkt gezondere keuzes die op termijn kunnen optellen tot veel gezondheidswinst. In deze TEDx Talk legt David van Bodegom uit hoe dit werkt.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met Paul van de Vijver.

Wilt u de video’s in deze serie graag direct na verschijning in uw mailbox ontvangen? Stuur dan een e-mail met onderwerp ‘Aanmelding videoserie’ naar Jacqueline Leijs. Uw abonnement stopt automatisch nadat de laatste aflevering is verschenen (22 juni 2021). U kunt zich ook abonneren op ons YouTube-kanaal.