“The notion that work makes you healthy is wishful thinking.” In zijn Masters of Ageing-lezing bij Leyden Academy op 13 oktober 2015, stelde professor Simon Biggs de internationale consensus ter discussie over hoe samenlevingen moeten omgaan met een vergrijzende populatie. Volgens Biggs komt hier meer bij kijken dan uitsluitend mensen langer aan het werk en productief te houden.
Economische benadering miskent verschillende prioriteiten
Biggs, hoogleraar Gerontology and Social Policy aan de Universiteit van Melbourne, begon zijn lezing met een toelichting op hoe onze demografie verschuift van een traditionele piramide naar een kolomstructuur (“or a cocktail shaker, if you will”). Dit gebeurt niet alleen in het Westen, maar ook in hoog tempo in veel ontwikkelingslanden. De dominante visie op hoe om te gaan met deze verschuiving is, in de woorden van de OECD: ‘live longer, work longer’. Dit klinkt logisch: de staat betaalt minder pensioenen uit, vergroot het arbeidspotentieel en int meer inkomstenbelasting. Los van de vraag of er banen beschikbaar zijn en of leeftijdsdiscriminatie op de werkvloer kan worden tegengegaan, stelt Biggs een heel andere invalshoek voor. Hij stelt dat deze economische benadering geen recht doet aan de veranderingen die plaatsvinden in de levensloop: jonge en oudere volwassenen hebben verschillende prioriteiten naar mate zij hun leven leiden. De belangrijkste vraag zou moeten zijn hoe we die positieve verschillen beter herkennen en empathie en solidariteit kunnen bevorderen tussen generaties.
Oproep voor ‘precarious solidarity’
Biggs wees erop dat jonge en oudere generaties allebei met veel onzekerheden te kampen hebben. Jongeren hebben moeite om een goedbetaalde baan te vinden, een huis te kopen en een gezin te stichten. Oudere volwassenen zien zich geconfronteerd met een verschuivende pensioenleeftijd, hoge werkloosheid onder 55-plussers en toenemende druk op ons zorgstelsel. Biggs ziet deze gedeelde onzekerheid als een mogelijke bron van solidariteit. Hij doet een oproep voor “precarious solidarity”: zie jong en oud niet langer als gelijken en concurrenten op de arbeidsmarkt, maar herken en omarm de verschillen. Om dit generationele potentieel te ontsluiten, zijn volgens Biggs duurzame oplossingen nodig die alle generaties vooruit helpen en die de complementaire kwaliteiten van alle leeftijdsgroepen op allerlei fronten benutten. Zodat we ons kunnen bewegen “from a precarious to a new virtuous circle.”
Lees voor meer informatie het artikel van Simon Biggs getiteld ‘Adapting to an Ageing Society – the need for cultural change’ (Policy Quarterly, Vol.10 Issue 3, August 2014).