Vandaag vond het congres ‘Leefplezierplan op locatie’ in Arnhem plaats. Marieke Braks, directeur Langdurige zorg van VGZ en host van het congres, vertelde dat het leefpleziercontact eigenlijk begon met een kopje koffie. Ze is trots op dat wat sindsdien met alle betrokkenen tot stand is gekomen. Tineke Abma, directeur van Leyden Academy en hoogleraar Ouderenparticipatie bij het Leids Universitair Medisch Centrum, ging vervolgens in op goede zorg en zorgethiek:
- Dat wat zorg goed maakt, is heel persoonlijk.
- Het is een wederkerigheid, in afstemming met bewoners en naasten.
- Goede zorg begint met aandacht en vanuit die relatie krijg je zicht op wensen en verlangens.
Naast ‘aandacht’ is volgens Theo van Uum, directeur Langdurige Zorg bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ‘vertrouwen’ ook een sleutelwoord. Hij vindt het Leefplezierplan een bron van inspiratie dat de ouderen in regie brengt en de schaalbaarheid kansrijk. Wel moeten we bedacht zijn op, aan de ene kant het groeiende aantal mensen met dementie (van 300.000 naar ongeveer 500.000 in 2040) en aan de andere kant de krapte op de arbeidsmarkt.
Na het plenaire deel gingen de deelnemers in diverse workshops met elkaar in gesprek over onder andere de naaste als samenwerkingspartner, over het verantwoorden van persoonsgerichte zorg, over het ECD en over in gesprek gaan met bestuurders.
“Twee jaar geleden was ik ook iemand met ‘oogkleppen’ op, ik richtte me vooral op het uitvoeren van de zorgtaken. Voor mij is wat dat betreft eigenlijk alles veranderd. Dat heeft heel veel gedaan met mijn werkplezier. Het voelt niet meer als iets wat ‘moet’. Ook al hebben we een route, het voelt niet meer als een lijst die ik af moet werken. Ik vind het nu gewoon leuk om te doen.” – Medewerker
Boek over persoonsgerichte zorg
Naar aanleiding van het project Leefplezierplan op locatie is een boek gemaakt, bomvol treffende foto’s (met dank aan Janine Schrijver), ervaringen, verhalen en praktische tips. Tineke Abma overhandigde de eerste exemplaren aan Wendy van der Ven van locatie Vita van Zorggroep Elde Maasduinen in Rijen en aan Gwendolyn Graven van locatie Den Es van Stichting Azora in Varsseveld. Tineke vroeg hen om een reflectie op het Leefplezierproject. Wendy: Leefplezier brengt dat je elkaar ziet en met elkaar deelt. Je kan het niet alleen, je hebt elkaar nodig en iedereen is waardevol; bewoners, naasten en medewerkers. Gwendolyn: Leefplezier is een proces, het is nooit klaar. Je moet elkaar leren kennen en elkaar de ruimte geven, ook als het gaat om dilemma’s.
Tineke bedankte beide locaties en is blij dat Leefplezier een praktische verankering krijgt.
Klik hier voor het boek, dat een handleiding is voor bestuurders, managers, beleidsmakers en medewerkers die met leefplezier aan de slag willen. Laten we met elkaar leefplezier de norm in ouderenzorg maken!
“Afgelopen zomer was ik jarig. De verpleging had een cadeautje gekocht, dat lieten ze mijn moeder geven. En die zei: ‘Dat is van ons allemaal!’. Dat vond ik zo prachtig, ze voelt zich hier thuis, ze zijn hier echt familie geworden voor haar, zowel de zorgmedewerkers als de bewoners zelf. Ik ben niet meer het belangrijkste voor haar. En dat vind ik niet erg, helemaal niet erg.” – Naaste
Een film met liefde
Leefplezier moet je ervaren en beleven. De korte film ‘Met liefde’, welke door Tessa Steenbergen in opdracht van Leyden Academy is gemaakt, ging tijdens het congres in première. ‘Met liefde’ volgt Piet en Annemarie en haar Bernard, en toont dat wat niet in woorden te vangen is. Leefplezier is als het ware het leren kennen van de mens achter de bewoner. Wat zou je met je hart voor de bewoner kunnen doen? Zo hebben de medewerkers voor een aanhaakbed gezorgd, zodat Bernard zo nu en dan bij zijn vrouw kan blijven logeren. En Piet raakt geëmotioneerd door een Doodle-bord dat een zorgmedewerker na een gezellig gesprek – en een dansje – voor hem heeft gemaakt. Aandacht geeft erkenning.
“In het contact met de verpleging vind ik het belangrijk dat je elkaar goed kent. Dat je een beetje op elkaar kunt vertrouwen. En ik vind het belangrijk dat er goed contact is. Goed contact is [voor mij] dat mensen nakomen wat ze beloven.” – Bewoner
Actieonderzoek
De implementatie van leefplezier in de praktijk is niet eenvoudig: tussen droom en daad staan soms (praktische) bezwaren in de weg. Van 2019 tot en met 2021 onderzochten we dan ook in én samen met de praktijk wat het proces betekent voor zowel werkwijzen binnen zorgorganisaties als tussen zorgorganisaties en andere betrokkenen. In het actieonderzoek stonden de training en coaching van medewerkers alsook de herinrichting van het elektronisch cliëntendossier, werkprocessen en verantwoordingskaders centraal.
Het onderzoek is begeleid door Leyden Academy en ondersteund door de zorgkantoren van Menzis en Coöperatie VGZ, het ministerie van VWS, de Nederlandse Zorgautoriteit, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en het programma KIK-V van Zorginstituut Nederland. Kijk voor meer informatie op leefplezierindezorg.nl.
“Wij hadden een mevrouw die per se niet gedoucht wilde worden. Het was iedere keer een gevecht. De familie kon het bijna niet geloven. De zoon werd uitgenodigd om er een keer bij te zijn. Wat bleek? Mevrouw liet zich absoluut niet door een vreemde douchen, maar genoot ervan als haar kinderen het deden. De afspraak werd gemaakt dat de kinderen haar voortaan zouden douchen. Voor hen was dat een fijne manier om contact te maken, voor de verzorging was het een verlichting.” – Leidinggevende