De zeggenschap van ouderen in besluitvorming wordt gezien als een belangrijk democratisch ideaal, en krijgt vorm via cliëntenraden waarin vertegenwoordigers namens ouderen spreken. In aanvulling hierop is er behoefte bij cliëntenraden en bestuurders om vanuit partnerschap bij te dragen aan de kwaliteit van leven van ouderen. Zij zoeken naar meer eigentijdse vormen van zeggenschap, waarbij ouderen rechtstreeks hun stem ten gehore brengen om snel en tijdig te kunnen inspelen op behoeften en wensen. Een voorbeeld hiervan is Tante Co, een digitale zuil waar ouderen hun feedback kunnen geven op uiteenlopende vragen. Deze feedback kan zich vertalen in praktische verbeteringen in de alledaagse zorg en leefomgeving. Tineke Abma en Elena Bendien verzamelden de leerervaringen met Tante Co in een woonzorgcentrum vanuit verschillende perspectieven (bestuurder, manager welzijn, ontwerper en oudere).
We vinden zeggenschap heel belangrijk, maar de ervaringen van ouderen komen vaak indirect tot ons via de stem van vertegenwoordigers. Het komt erop aan om ouderen actief uit te nodigen, zodat zij gaan participeren en hun wensen en behoeften rechtstreeks kenbaar maken; hierin zijn we als professionals en bestuurders aan zet. De structuren waarbinnen we zeggenschap organiseren, zijn heel bepalend. Niet voor niets zoeken bestuurders en cliëntenraden naar nieuwe, eigentijdse vormen van directe zeggenschap en partnerschap. Directe zeggenschap betekent dat mensen zelf hun wensen en behoeften naar voren brengen in plaats van hun stem uit te lenen aan vertegenwoordigers. Directe zeggenschap is verrijkend en biedt in potentie meer ruimte aan de diversiteit onder ouderen dan representatieve vormen van zeggenschap. ‘Tante Co’ is een voorbeeld van directe zeggenschap, en verdient systematische evaluatie om te achterhalen wat de ervaringen zijn van betrokkenen. Vragen die hierin relevant zijn: Kunnen we zo echt de ervaringen en perspectieven van oudere bewoners leren kennen? Biedt het instrument voldoende ruimte voor bewoners om zich uit te drukken en uiting te geven aan hun ervaringen? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat bewoners en professionals ‘Tante Co’ gaan gebruiken? En ten slotte: Hoe bewaken we de balans tussen technologie en direct menselijk contact; kan technologie het contact voeden en versterken?
De eerste indrukken zijn bemoedigend en vormen de basis voor een evaluatieonderzoek naar onder meer de balans tussen technologie en het goede gesprek naar achterliggende ervaringen. Lees hier meer over in het artikel ‘Naar eigentijdse vormen van zeggenschap door ouderen’ van Tineke Abma en Elena Bendien dat op 23 juni verscheen in Gerōn . Klik hier om het hele artikel te lezen.
Met dank aan Thea Straver voor de foto van de dansende dames.