Hoe is het om ouder te worden in Amsterdam-Oost? Met die vraag gingen tien bewoners als co-onderzoekers met een fototoestel de wijk in om hun waarnemingen, hun wensen en gevoelens in beeld te brengen. Gisteren was de grote dag: in een overvolle Openbare Bibliotheek Amsterdam werden de foto’s aan het publiek onthuld.
Een leeg terras middenin de stad. Op een van de tafeltjes zit een reiger ongestoord voor zich uit te kijken. Op de achtergrond raast een auto voorbij. ‘Dapper’, vindt Zina (64 jaar), de maker van de foto.
Dapper worden!!!
Zina is een van de bewoners van Amsterdam-Oost die als co-onderzoeker met een fototoestel en een missie op pad is gegaan. Net als de andere oudere vrouwen die gisteren in de Openbare Bibliotheek aan het Javaplein hun foto’s onthulden, en die een bijzondere inkijk geven in het leven in de wijk, heeft Zina een migratieachtergrond. Vijfentwintig jaar lang zorgde de van oorsprong Russische boekhouder voor haar echtgenoot, een acrobaat van het staatscircus die door een ongeluk in een rolstoel belandde. Toen hij twee jaar geleden overleed, voelde het alsof ze niets meer omhanden had. ‘Ik was zo gewend voor mijn kinderen en echtgenoot te zorgen. Ik heb echt een paar maanden thuisgezeten en me somber gevoeld.’
Voor Zina was dat het moment om zelf dapper te zijn, net als de reiger op haar foto. Ze ging langs bij buurtcentra, begon met danslessen met wijkgenoten – ‘Ik voel me dertig jaar jonger’- en zocht vrijwilligerswerk. Bijna elke dag loopt ze met haar nieuwe hondje Bim, een Friese stabij, naar haar favoriete boom in het Oosterpark, waarvan de takken over het water hangen. ‘Daar kwam ik vaak met mijn echtgenoot, er liggen nog herinneringen. Als je met je rug tegen de boom staat, wordt het zicht van achteren geblokkeerd en kijk je uit over het water. Je voelt je er alleen met de natuur.’
Een eigen podium
De fototentoonstelling ‘Zinvol ouder worden in Amsterdam-Oost’ is een initiatief van Leyden Academy en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Zij wilden weten wat de ervaringen zijn van oudere burgers in wijken waar veel mensen wonen met een migratieachtergrond, en hoe zij staan ten opzichte van instituties.
‘Dit is een belangrijk moment’, vertelt Derya Uzun, onderzoeker bij Leyden Academy. ‘Voor het eerst hebben zij een podium om hun eigen verhaal te vertellen. Dat draagt bij aan empowerment. Maar het geeft ons ook inzicht in de zorgen van deze groep mensen, die zich vaak niet gehoord voelen. Zij vertellen ons met hun foto’s wat hen bezighoudt: het verwijderen van de tramhalte waardoor ze minder mobiel zijn, stijgende parkeerkosten, het beperkte winkelaanbod, de leegstand in de stad, maar ook veel gehoord: eenzaamheid. Je zou bijna het gevoel krijgen dat je niet oud mag worden.’
Van idee tot actieplan
Tijdens de fototentoonstelling in de Openbare Bibliotheek Amsterdam ging het publiek aan de hand van de tentoongestelde foto’s met elkaar in gesprek over het leven in de wijk. Een grote gemengde groep bewoners, wijkprofessionals, wijkagenten, (co)-onderzoekers en nieuwsgierige passanten wisselden ervaringen uit en gaven hun eigen kijk op ouder worden in de wijk, en wat er beter kan.
Daarmee is het project nog niet ten einde. In een volgende stap maken de wijkbewoners met hun gedeelde ervaringen een vertaalslag naar beleid. Samen met de betrokken onderzoekers stellen zij een actieplan op om de uitdagingen in hun buurt op de agenda te zetten en onder de aandacht te brengen bij de gemeente, welzijnsorganisaties en buurtcentra.
Wilt u meer weten over dit initiatief? Neem dan contact op met Derya Uzun, onderzoeker bij Leyden Academy.