Leiden, 12 maart 2018 – Te lang zitten is ongezond. Toch laten we onze kinderen nog steeds de hele dag op stoeltjes zitten in de klas, een gewoonte die zij zich voor hun hele leven aanleren. Wat gebeurt er als we basisschoolleerlingen de keuze geven om zitten af te wisselen met staan? Welk effect heeft dit op hun leerprestaties en hun fysieke fitheid? Leyden Academy on Vitality and Ageing onderzoekt het gedurende drie jaar in het project ‘Jong Geleerd’. Op de Lorentzschool in Leiden hebben alle leerlingen van groep 6 zit/sta-tafeltjes gekregen; in een andere klas (ook groep 6) wordt het reguliere schoolmeubilair gebruikt. De twee klassen worden drie jaar lang gevolgd; het is wereldwijd voor het eerst dat een dergelijk langlopend onderzoek is opgezet. Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door gemeente Leiden en Presikhaaf Schoolmeubelen.
Meer bewegen door aanpassen omgeving
In het experiment Jong Geleerd wordt getracht leerlingen in beweging te krijgen door de omgeving te veranderen. Leerlingen kunnen met deze tafeltjes gemakkelijk zelf de werkhoogte bepalen en afwisselen tussen zitten en staan. Ook de leerkracht heeft een zit/sta-bureau. Projectleider Lex van Delden van Leyden Academy: “Nederlanders zijn zitkampioenen. We zitten op kantoor, in de auto en thuis voor de tv. Maar ook op school, de plek waar kinderen van jongs af aan leren wat de norm is. Terwijl we weten wat de langetermijngevolgen zijn van veelvuldig en langdurig zitten: overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes. Door de context te veranderen – andere tafeltjes – hopen we dat de leerlingen als vanzelf in beweging komen. Op lange termijn is het ons doel om de norm te veranderen en een leefstijl met meer staan en bewegen vanzelfsprekender te maken.”
Metingen en verwachtingen
Tweemaal per jaar worden metingen verricht: in januari/februari en in juni. In najaar 2019 wordt het project afgerond en worden de resultaten bekendgemaakt. Eerdere onderzoeken op basisscholen in de VS en Australië geven een hoopvol beeld: die lieten zien dat kinderen minder zitten en meer energie verbruiken. Ook waren er aanwijzingen dat staan en bewegen tijdens het leren gunstig is voor de schoolprestaties. Dit betrof echter relatief kortdurend onderzoek van beperkte omvang. Het project Jong Geleerd is ambitieuzer van opzet. Met activity trackers wordt gemeten of leerlingen met zit/sta-tafeltjes meer staan en bewegen dan leerlingen met ouderwetse schoolbankjes. Ook worden de Cito-scores bijgehouden om de schoolprestaties tussen de klassen te vergelijken en wordt er gemeten op factoren als fitheid, slaap, stoelgang, kwaliteit van leven en tevredenheid met de schoolomgeving. Directe gezondheidswinst zal binnen het project Jong Geleerd lastiger te meten zijn: daarvoor is de projectduur vermoedelijk te kort, de variantie onder de kinderen te groot, zijn de vergelijkingsgroepen te klein en de effecten van groei en ontwikkeling te divers.
Lange termijn: staan en bewegen als norm
Enkele leerlingen van de Lorentzschool worden ook na 2019 gevolgd. Met tussenpozen van zeven jaar zullen deze leerlingen tests ondergaan en vragenlijsten aangeboden krijgen tot zij ongeveer 30 jaar oud zijn: dit is de periode waarin leefstijl en gedrag voor het volwassen leven voor een groot deel bepaald worden. Zo kan worden gemeten of zowel de verandering in leefstijl als in de norm (meer staan en bewegen) duurzaam hun effect hebben kunnen uitoefenen.
Het project Jong Geleerd is goedgekeurd door de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO).
Neem voor meer informatie contact op met Niels Bartels, manager communicatie, via e-mail of tel. (071) 524 0960.