Op 20 en 21 juni 2022 vond het eerste Arts & Health Festival plaats in Leiden, met de focus op dans. Wat kan dans betekenen voor zorgmedewerkers, maar ook voor patiënten, cliënten en/of ouderen? Dit kleinschalige, participatieve en cross-disciplinaire festival wil de beweging van kunst in de zorg in Nederland stimuleren.
Programmaonderdelen
Workshops
Tara Rynders en Clare Hammoor verzorgden actieve dansworkshops die in het teken van compassiemoeheid en veerkracht stonden. Rynders zag in haar beroep als verpleegkundige de behoefte van ieder mens om gezien, gehoord en voor gezorgd te worden. Naast haar werk leidde haar passie tot het ontstaan van The Clinic, een dans- en kunstprogramma voor verpleegkundigen en zorgorganisaties in Amerika.
“Je kwetsbaar opstellen moet je durven, maar het voelde heel veilig en goed voor mijn mentale welbevinden. Ik zie het als een toevoeging in de ouderenzorg.” – Floor Westendorp (30 jaar), werkzaam in de ouderenzorg
Research seminar
In de wetenschap is steeds meer aandacht voor de waarde van kunst en creativiteit op de gezondheid. Toch is veel onderzoek biomedisch ingestoken en focust zich vooral op de gezondheidseffecten. In deze wetenschappelijke bijeenkomst werd ingegaan op participatieve onderzoeken waarin kunstenaars, deelnemers en onderzoekers samen kennis creëerden. De centrale vraag in de bijeenkomst was: hoe doe je recht aan ieders deskundigheid, perspectief en meerwaarde?
“Onderzoek naar de waarde van kunst gaat vaak over risicobenadering. Laten we ons richten op drie E’s: escape (los van je ziekte), expand (mogelijkheden uitbreiden) en embrace (elkaar omarmen)” – Tineke Abma, directeur Leyden Academy
Symposium
In het afrondende symposium kwam alles samen. De aanwezige dansers, ouderen, zorg- en welzijnsprofessionals, onderzoekers, beleidsmakers en docenten werden getrakteerd op een gevarieerd programma en onderstaande gasten.
- De inclusieve dansvoorstelling ‘Ik en de ander’ van ReDiscoverMe toonde op een prachtige manier dat dans gaat over aanraking en naar elkaar kijken. “Mooi wat een dans zonder woorden kan vertellen.”, aldus een reactie uit de zaal.
- Dans en kunst tegen compassiemoeheid is de missie van Tara Rynders. Haar persoonlijke ervaringen met de zorg en de werkdruk van zorgmedewerkers is haar drijfveer. Want een op de drie zorgmedewerkers is gevoelig voor een burn-out en zoekt daarom een andere baan, aldus Tara.
- Louise Phillips uit Denemarken vertelde, op basis van haar onderzoek Parkinson Dance, over de waarde van participatief en arts-based onderzoeksbenadering.
- Ferdinand Lewis, oprichter van Arts & Health Groningen, gaf aan dat kunst en gezondheid geen therapie is maar dat het wel degelijk van invloed is op het welbevinden. Hij beargumenteerde de waarde van het opleiden van kunstenaars die in bijvoorbeeld het ziekenhuis kunnen werken, en het belang van onderwijs over creativiteit bij professionals in preventie en zorg.
- Voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) Jet Bussemaker zou willen dat we ons meer gaan richten op gezondheid in plaats van op zorg. Klik hier voor de pdf van het RVS-rapport Anders leven en zorgen.
- Marc Vlemmix en Rosan Chinnoe wilde met hun korte documentaire ‘I found you’, die tijdens het symposium in première ging, niet de medische kant van Parkinson laten zien maar vanuit dans.
- Danielle Swart van hetJo Visser fonds reikte het eerste Leydse Lintje uit aan José Elshof (80 jaar) voor haar inzet om dans voor mensen met bewegingsbeperkingen te stimuleren. José is ervaringsdeskundige en heeft, samen met Leyden Academy, DansPark in Leiden mogelijk gemaakt.
- Dagvoorzitter Margreet Melman vroeg de zaal tot slot om enkele woorden die dit Arts & Health Festival kenmerkte: verrijkend, inspirerend, verbindend, wonderen, contact. Het was het allemaal!
“Care for people, who care for others.” – Tara Rynders, verpleegkundige en danser
Over de initiatiefnemers
Het Jo Visser fonds steunt duurzame vernieuwing in de zorg voor ouderen, via onderzoek, onderwijsprojecten en waardevolle ontmoetingen tussen jong en oud. Nadruk op welzijn en praktijkgericht leren staat hierbij voorop. Leyden Academy beweegt zich al jaren in het participatieve onderzoek naar rondom Arts & Health en is betrokken bij diverse onderzoeken waar dans en andere kunstvormen centraal staan. Kijk voor meer informatie op www.kunstindezorg.com.
Als u op de hoogte gehouden wilt worden van een mogelijk Arts & Health Festival in 2022, laat het ons weten.
De foto’s zijn gemaakt door Henk Aschman.