Hoe zorgen we dat er meer aandacht komt voor ouderen in de medische curricula? Dit was de inzet van een expert meeting van universitaire kerndocenten en curriculumcoördinatoren op het gebied van ouderengeneeskunde, op dinsdag 16 februari 2016 bij Leyden Academy. Met afvaardigingen van umc’s uit Groningen, Utrecht, Leiden, Rotterdam, Maastricht en Amsterdam.
Aanleiding voor de bijeenkomst voert terug tot 2011, toen uit een inventarisatie van Leyden Academy bleek dat het onderwijs op het gebied van ouderengeneeskunde op de acht medische faculteiten in aanbod en kwaliteit sterk varieerde en voor verbetering vatbaar was. Met het rapport kregen de faculteiten in 2015 vervolgens een kader aangereikt om ouderengeneeskunde beter en consistenter in hun curricula te verwerken. Verschillende faculteiten geven aan dit rapport met basiscompetenties nu als leidraad te gebruiken bij de curriculumherziening, maar merken op dat het lastig is om al deze competenties te onderwijzen in de korte tijd die ze tot hun beschikking hebben – in de inventarisatie van 2011 werd vastgesteld dat gemiddeld slechts twee procent van het curriculum is gericht op ouderengeneeskunde.De daadwerkelijke invoering van deze competenties in het medisch onderwijs werd dan ook gezien als de grootste uitdaging, zeker zolang nog niet op alle faculteiten een coördinator is aangesteld voor het ouderengeneeskundig onderwijs. Mede om die reden nam Leyden Academy het initiatief tot deze expert meeting, om ervaringen te delen en gezamenlijk ouderenzorg hoger op de onderwijsagenda te krijgen. Met als ultiem doel: betere patiëntenzorg.
Curriculum op de schop
Cees Hertogh, hoogleraar ouderengeneeskunde aan het VUmc, zette de discussie al snel op scherp: “Het moet niet gaan over meer aandacht voor ouderengeneeskunde. Het hele medische curriculum moet op de schop.” Volgens Hertogh zijn de curricula al sinds de 19e eeuw gebaseerd op het genezen van acute ziekten, terwijl we inmiddels leven in een tijdperk van vooral chronische ziekten met veel oudere patiënten die niet passen in een curriculum gebaseerd op enkelvoudige diagnosen. Aandacht voor ouderen mag dan ook geen voetnoot zijn, maar moet over de volle breedte van de opleiding zijn geïntegreerd. Hertogh’s pleidooi vond veel bijval, waarbij onder meer werd geopperd om coalities te smeden met andere meer holistische disciplines, zoals huisartsgeneeskunde, kindergeneeskunde en psychiatrie.
House en soaps
Uiteraard werden er ook praktische ervaringen, inzichten en ideeën uitgewisseld. UMC Utrecht blijkt te werken aan herziening van het curriculum, met meer ruimte voor ouderengeneeskunde in combinatie met neurologie en psychiatrie. Corry van Rooyen, onderwijskundige bij het KNMG, deelde haar ervaringen op het gebied van ouderengeneeskunde in de medische vervolgopleidingen, waarbij onder meer een MOOC (massive open online course) is ontwikkeld voor alle artsen in opleiding. Zij vindt het niet ondenkbaar dat deze cursus ook in de basisopleiding kan worden ingezet. Andere innovatieve leermethoden die ter sprake kwamen, waren de toepassing van soaps en de televisieserie ‘House’ (over een botte maar briljante arts die ingewikkelde casuïstische puzzels oplost) om aan te sluiten bij de belevingswereld van studenten. Ten slotte kwam de inzet van positieve rolmodellen regelmatig terug en werd het belang breed onderkend van direct en bij voorkeur langdurig contact tussen student en ouderen, bijvoorbeeld in de vorm van een buddy-systeem.
Samen een vuist maken
In de afsluiting van de expert meeting is de optie verkend om een landelijk platform in te richten, om initiatieven te verbinden, gezamenlijk een vuist te kunnen maken en bijvoorbeeld minimaal vereiste standaarden vast te stellen op het gebied van ouderengeneeskunde die op elke faculteit zouden moeten worden gehaald. Dit zou ook helpen om de aansluiting met de vervolgopleidingen te vergemakkelijken. De urgentie wordt alom gevoeld en een volgende bijeenkomst wordt gepland.