Op woensdag 19 oktober 2016 verzorgde architect Marc de Rooij van bureau BRTArchitecten een goedbezochte lunchlezing bij Leyden Academy. In het onderzoek ‘Gelukkig Wonen’ heeft hij zich verdiept in de invloed van de woning op de mate waarin ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen.
Gestimuleerd door kleur, licht, vorm en lijnen
Vanuit de gedachte dat de omgeving voor het grootste deel ons gedrag bepaalt, ontwerpt De Rooij gebouwen en ruimtes die verleiden tot exact wat de bedoeling ervan is. Denk aan scholen die verleiden om te leren en werkruimtes die verleiden om te werken. Maar zeker ook woningen waarin ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen, wooncomplexen die uitnodigen tot sociale interactie en zorginstellingen waarin bewoners worden verleid om in beweging te komen. Met kennis vanuit onder meer de neurowetenschappen kunnen ruimtes volgens De Rooij qua kleur, licht, vorm, lijnen en inrichting zo worden ontworpen dat ze iets met de gebruikers doen. Zo kan een ruimte stimuleren tot rust of juist activiteit, de sociale interactie vergemakkelijken, concentratie of creativiteit op een (thuis)werkplek vergroten (ook op latere leeftijd!), de oriëntatie in een huis of zorginstelling vergemakkelijken en uiteindelijk het langer zelfstandig en gelukkig wonen bevorderen.
Parkeerplaatsen voor mantelzorgers
De Rooij gaf enkele tot de verbeelding sprekende voorbeelden, zoals het gebruik van een ‘boerendeur’ of ‘duodeur’ die voor de helft open kan, om vanuit de veilige thuisomgeving gemakkelijk contact te leggen met voorbijgangers. Brede galerijen kunnen helpen om een eigen plekje te creëren met zicht op de wereld en vice versa (net als een balkonserre), dit kan ook een uitklapzitje zijn in het trappenhuis op tussenniveaus of naast de voordeur, om zelf op te zitten of een boodschappentas op te zetten. Dakramen of ramen die doorlopen in het dak laten meer licht door, dat stemt gelukkiger en oudere mensen hebben over het algemeen meer licht nodig. Lijnbelichting kan helpen om contrasten te vergroten (handig voor oriëntatie bij slechter zien) en volgens De Rooij moeten we niet alleen parkeerplaatsen vrijhouden voor mensen met een beperking, maar ook voor mantelzorgers. Houd ten slotte in gedachten dat de kleur rood activerend werkt, geel de creativiteit stimuleert en groen helpt ontspannen.
Levensloopbestendig bouwen
De Rooij brak in zijn lunchlezing ook een lans voor flexibele constructies in de bouw, zodat aansluitende woningen met de jaren gemakkelijk kunnen worden gewijzigd: uitbreiden bij gezinsuitbreiding, krimpen bij het uit huis gaan van de kinderen en eventueel een satellietruimte erbij als werkkamer of voor een mantelzorger of verzorgende aan huis. Zo worden woningen en wooncomplexen levensloopbestendig en niet langer alleen geschikt voor één type bewoner. De Rooij en BRTArchitecten zijn pioniers op dit terrein; we hopen dat deze lunchlezing eraan bijdraagt dat hun ideeën breed navolging vinden.