Veel landen staan op de drempel van een belangrijke demografische verschuiving: de vergrijzing. De term vergrijzing wordt vaak geassocieerd met een hogere druk op de collectieve financiën, vooral door een hogere vraag naar medische en langdurige zorg. Uit economische studies blijkt echter dat de vergrijzing waarschijnlijk een marginale invloed zal hebben op de stijgende zorguitgaven, vergeleken met medische innovaties, toenemende inefficiëntie van arbeid in de zorg en herstructurering van de zorgmarkt. Daarnaast zal de stijging in zorguitgaven door de vergrijzing mogelijk verder worden gedempt door andere ontwikkelingen. Dit valt te lezen in het proefschrift Population ageing and health care expenditure van Herbert Rolden, dat hij op dinsdag 2 februari a.s. publiek zal verdedigen in het Academiegebouw in Leiden.
Rolden beschrijft dat de vergrijzing grofweg is onder te verdelen in drie ‘dynamieken’: een hogere levensverwachting, een groeiend aandeel ouderen en een hoger gemiddeld sterfterisico in de algehele populatie.
Levensverwachting
Door de eeuwen heen hebben toenemende welvaart en betere zorg, voeding en hygiëne ervoor gezorgd dat de sterftekans is gedaald, waardoor de levensverwachting is gestegen. De invloed van deze toenemende levensverwachting op de zorguitgaven van ouderen is afhankelijk van hoe de gezonde levensverwachting zich ontwikkelt. Als dit ook blijft stijgen dan zullen de ‘dure jaren’ worden uitgesteld. Echter, als de gezonde levensverwachting minder snel stijgt dan zullen de gemiddelde individuele zorguitgaven wél stijgen.
Aantal ouderen
Aangezien zorguitgaven stijgen met het toenemen van de leeftijd, zal een groter aantal ouderen het totale niveau van zorguitgaven doen stijgen. Er zijn echter verschillende ontwikkelingen die de impact van een groter aandeel ouderen op de zorguitgaven kunnen dempen. Een voorbeeld: Omdat vrouwen langer leven dan mannen, zijn er meer weduwes dan weduwnaars. Echter, het aantal weduwes zal in de toekomst waarschijnlijk afnemen omdat de levensverwachting van mannen sneller stijgt dan die van vrouwen. Hiermee zal de druk op de langdurige zorg verminderen.
Sterfterisico
De individuele zorguitgaven pieken in de maanden voor de dood. De ‘kosten van het doodgaan’ hebben hiermee een behoorlijk aandeel in de totale zorguitgaven. Aangezien de kosten van het doodgaan dalen met de leeftijd, zal het toenemend aantal sterfgevallen tijdens de vergrijzing dus deels worden gecompenseerd door een andere component van de vergrijzing: een toenemende levensverwachting.
De promotie van Herbert Rolden vindt plaats op dinsdag 2 februari 2016 om 16.15 uur in het Academiegebouw, Rapenburg 67-73 te Leiden. Promotores zijn prof. dr. Rudi Westendorp (Copenhagen University) en dr. David van Bodegom (Leyden Academy).