Hoe kunnen zorgprofessionals en naasten samenwerken aan goede zorg voor verpleeghuisbewoners? En hoe worden de rollen en verantwoordelijkheden in deze driehoek verdeeld?
Om deze vragen te beantwoorden, onderzocht Marleen Dohmen, samen met Mandy Visser, Josanne Huijg, Barbara Groot-Sluijsmans en Prof. dr. Tineke A. Abma, het morele begrip van zorgprofessionals, naasten en verpleeghuisbewoners over hun verantwoordelijkheden in het zorgproces.
Dit morele begrip van verantwoordelijkheden gaat verder dan alleen het verdelen van taken. Zoals zorgethica Margaret Urban Walker stelt: als we het over verantwoordelijkheden hebben, geven we onze visie weer over wie wat voor wie zou moeten doen. Verantwoordelijkheden zijn dus direct verbonden aan onze ideeën over wat ‘goed’ en ‘rechtvaardig’ is.
Belangrijkste inzichten uit het onderzoek
- Traditionele hiërarchieën in het verpleeghuis en een mismatch tussen gezondheidszorg- en familie-ethiek bemoeilijken de samenwerking in de driehoek.
- Geworteld in traditionele hiërarchieën, dragen zorgprofessionals de meeste verantwoordelijkheid in het zorgproces, met name op het gebied van beslissingsbevoegdheid.
- Hoewel zorgprofessionals en bewoners deze verdeling van verantwoordelijkheden beide passend vinden, komen bewoners hierdoor onbedoeld aan de zijlijn te staan.
- Naasten hebben een ander moreel begrip van hoe verantwoordelijkheden in de driehoek verdeeld zouden moeten zijn. Zij zouden graag meer invloed op het zorgproces willen hebben.
- Zorgprofessionals en naasten maken hun verschillende opvattingen over de meest passende verdeling van verantwoordelijkheden niet expliciet, wat leidt tot spanningen in hun relatie, vooral op het gebied van vertrouwen en erkenning.
Wat betekent dit voor de praktijk
Om relationele en toekomstbestendige zorg te bevorderen, moeten er veranderingen plaatsvinden op drie niveaus: micro-niveau (in de zorgrelaties), meso-niveau (in de organisatie) en macro-niveau (in de samenleving). Hierbij moet expliciet aandacht zijn voor het bevorderen van inclusieve, democratische zorg en het verminderen van machtsverschillen in het zorgproces.
Haar artikel over dit onderzoek is recent gepubliceerd in The Gerontologist, een wetenschappelijk tijdschrift van Oxford Academic dat een multidisciplinaire kijk biedt op veroudering.