Een warme aanraking, een intieme vriendschap, gepassioneerde liefde en seksuele fantasieën vormen een belangrijk deel van ons emotioneel welzijn, ook op latere leeftijd. Deze elementen dragen namelijk bij aan goed ouder worden. Daarom organiseren we bijeenkomsten voor ouderen waar ervaringen en behoeften rondom seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd worden gedeeld. Vandaag, de Internationale Dag van Seksuele Gezondheid, staan we dan ook stil bij dit belangrijke aspect van het leven.
Wat is seksuele gezondheid?
Volgens de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) betekent seksuele gezondheid: “Een toestand van fysiek, emotioneel, mentaal en sociaal welzijn in relatie tot seksualiteit; het is niet louter de afwezigheid van ziekte, disfunctie of gebrek. Seksuele gezondheid vereist een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en seksuele relaties, en bovendien de mogelijkheid om plezierige en veilige seksuele ervaringen op te doen, vrij van dwang, discriminatie en geweld. Om seksuele gezondheid te bereiken en te behouden, moeten de seksuele rechten van alle personen worden gerespecteerd, beschermd en nageleefd.” Een hele mond vol dus, maar met de nadruk op drie belangrijke aspecten:
- Seksuele gezondheid is niet alleen lichamelijk, maar omvat ook emotioneel, mentaal en sociaal welzijn.
- Het gaat niet alleen om het wegnemen van risico’s en belemmeringen, maar ook om het recht op diverse seksuele ervaringen en ontdekkingen, vrij van stigma.
- Een positieve benadering van seksualiteit vraagt om brede maatschappelijke acceptatie en ondersteuning.
“Staat er lichamelijk iets in de weg, dan hoor je van iedereen: joh, vraag je huisarts gewoon om Viagra.” – Deelnemer
Beperkte maatschappelijke beeldvorming
Bovenstaande componenten zijn essentieel voor iedereen. Toch ligt bij ouderen de nadruk op fysieke veranderingen door ziekte of veroudering en op seksuele functionaliteit. Onderzoek naar de seksualiteit van oudere volwassenen richt zich vaak te sterk op medische kwesties, maar juist de emotionele, mentale en sociale aspecten die bijdragen aan seksuele gezondheid zijn van groot belang. Daarnaast krijgen ouderen vaak te maken met beperkende stereotypen en negatieve maatschappelijke beeldvorming, die een nadelige invloed kunnen hebben op de beleving van seksualiteit. In plaats van ervaringen te delen en van elkaar te leren, houden ouderen door maatschappelijk stigma hun vragen en zorgen vaak voor zichzelf. Leyden Academy doet onderzoek naar seksualiteit en intimiteit onder ouderen en biedt ruimte om ervaringen en perspectieven te delen. Hiermee willen een diverser beeld geven dan de huidige beperkte maatschappelijke beeldvorming. Wil je meepraten over dit onderwerp? Ontzettend leuk! Mail onderzoek@leydenacademy.nl.
“Mijn moeder is met 80 nog verliefd geworden op een man, was duidelijk aan het flirten, en ik durfde toen niet te vragen: doen jullie het ook?” – Deelnemer
Lust op Leeftijd
Op grond van eerdere bevindingen hebben deelnemers ons geïnspireerd om een videoreeks te creëren, gemaakt door en voor oudere volwassenen in Nederland en België. Het doel is om onze kennis over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd te verbreden en het taboe rondom deze onderwerpen te doorbreken. Vragen als ‘Speelt seksualiteit op latere leeftijd nog een rol?’, ‘Is experimenteren met intieme relaties en seksuele beleving een onderdeel van goed ouder worden?’, ‘Welke kennis missen we over seksualiteit en intimiteit op latere leeftijd?’ en ‘Waarom praten we zo weinig over onze behoeften en over creatieve vormen van seksuele zelfexpressie?’ komen aan bod.
De videoreeks, getiteld ‘Lust op Leeftijd’ (LoL), wordt mede mogelijk gemaakt door het Erasmus+-programma en de Steunstichting Gezondheidszorg Voorschoten, en gerealiseerd in samenwerking met de Belgische schrijver en gerontoloog Els Messelis en de Nederlandse filmmaker Chiel Epskamp van Cut the Chase Media.